Tham nhũng là quốc nạn không chỉ của riêng một quốc gia nào. Cuộc chiến chống tham nhũng đang hàng ngày, hàng giờ xảy ra mọi lúc, mọi nơi, ở tất cả các quốc gia trên thế giới.

Ở Việt Nam, tham nhũng được xác định là “cản trở những nỗ lực đổi mới, tác động tiêu cực tới sự phát triển của đất nước, bóp méo các giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, làm gia tăng khoảng cách giàu, nghèo. Nghiêm trọng hơn, tham nhũng còn làm xói mòn lòng tin của nhân nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của nhà nước và đe dọa sự tồn vong của chế độ ta” [37].

Nhận thức được những tác hại đó, thời gian qua, đặc biệt là từ 1998 đến nay, Đảng và Nhà nước đã ban hành rất nhiều các văn bản về vấn đề phòng, chống tham nhũng. Quyết tâm phòng, chống tham nhũng được khẳng định mạnh mẽ qua việc Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống tham nhũng (tháng 11 năm 2005, chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 6 năm 2006).

Những năm gần đây, khoa học và công nghệ (KH&CN) là một trong những lĩnh vực được Nhà nước quan tâm đầu tư lớn. Hàng năm, lĩnh vực này được đầu tư khoảng 2% tổng chi ngân sách nhà nước (tương đương 0,5% GDP), trong đó có một phần không nhỏ dành cho nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó, cơ chế quản lý các nhiệm vụ KH&CN không ngừng được đổi mới theo hướng tích cực, phù hợp với thực tiễn. Không thể phủ nhận những thành tựu phát triển về mọi mặt của đất nước do kết quả của việc đầu tư cho KH&CN đem lại nhưng cũng vẫn tồn tại thực tế là, nhiều đề tài, dự án nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ chưa đem lại hiệu quả, chậm hoặc không được ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống, hoặc bị thất bại, gây lãng phí, thất thoát kinh phí..., mà một trong những nguyên nhân là kinh phí dành cho nghiên cứu khoa học đã bị "sử dụng sai mục đích, sai chế độ quy định".

Thực chất, các hành vi được coi là "sử dụng kinh phí sai mục đích, sai chế độ quy định" hết sức đa dạng. Ví dụ như hành vi dùng kinh phí được cấp, hỗ trợ cho nghiên cứu khoa học để mua xe ôtô phục vụ mục đích cá nhân; ngụy tạo các bằng chứng về khả năng của mình trong việc thực hiện nhiệm vụ KH&CN để chiếm đoạt kinh phí dành cho nghiên cứu khoa học; lập hợp đồng khống và sử dụng hoá đơn, chứng từ giả để hợp thức hóa kinh phí một cách bất hợp pháp; "làm lại" một đề tài nghiên cứu khoa học để lấy kinh phí nhiều lần; "xin - cho" các đề tài, dự án KH&CN để vụ lợi...

Kết cấu của luận văn gồm: Phần mở đầu, 3 chương và Kết luận

Chương 1: Những vấn đề lý luận về tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ KH&CN

Chương 2: Nhận diện tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ KH&CN

Chương 3: Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp phòng, chống tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ KH&CN.