I -              NHỮNG VẤN ĐỀ HIỂU BIẾT VỀ, LÍ LUẬN THỐNG KÊ CƠ BẢN VÀ VẬN DỤNG TRONG KINH TẾ

Thống kê là một môn khoa học xã hội, ra đời và phát triển theo nhu cầu hoạt động thực tiễn của xã hội. Đặc biệt là hoạt động sản xuất (từ chế độ chiếm hữu nô lệ)

Dưới chế độ chiếm hữu nô lệ xã hội phân hoá giai cấp và tài sản được tích tụ. Ghi chép giản đơn, mỗi một chủ nô có một cách ghi riêng, nên tuỳ tiện không theo mét trình tự nào. Nó chưa có khoa học.

Dưới thời phong kiến đã xuất hiện bộ máy nhà nước để có thể quản lý và bộ máy nhà nước này muốn tồn tại và phát triển được cần có kinh phí và lúc này đã xuất hiện hình thức đóng thuế từ đó kéo theo là xuất hiện kê khai thống kê như việc đánh thuế ruộng đất căn cứ vào diện tích, phạm vi xuất hiện thuế thân được xác định qua số người, độ tuổi để quy định phải đóng thuế. Gồm có cả kê khai nhân khẩu. Tính chất của cuộc kê khai mang một cách thống nhất, số liệu khoa học hơn. Và ở thời kỳ này khoa học thống kê vẫn chưa ra đời, vì ta thấy mỗi quốc gia phong kiến làmlàm một cách và tuỳ thuộc vào trình độ phát triển của mỗi nơi.

Tư sản chủ nghĩa phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa còn gọi là phương thức sản xuất hàng hoá, còn ở thời phong kiến từ phương thức tự cung tù cấp the4o nhu cầu của mình nên sản xuất ở đây nhá, manh món, lượng dư thừa Ýt. Còn sản xuất tư bản chủ nghĩa sản xuất vì người khác, chọn một loại thặng dư cao nhất để trao đổi và sản xuất ở đây đó có sự chuyên môn hoá, sự sống còn củ nền sản xuất hàng hoá nó gắn liền với thông tin, đã có sự cạnh tranh làm cho nền sản xuất phát triển với mục tiêu của tư bản chủ nghĩa là sản xuất hàng hoá, tìm kiếm thị trường trong nước và trên toàn thế giới, còn có nhu cầu thông tin và cần phải qua thống kê. Do đó đòi hỏi của nền kinh tế xã hội nên thời kỳ này khoa học thống kê đã ra đời

Mặt khác thành tựu của mét sè môn khoa thời kì này nh­ : Lý thuyết xác xuất và thống kê kế toán. Kinh tế chính trị học triết học. Đã góp phần to lớn giúp thống kê nhanh chóng hoàn thiện, hệ thống các lý luận, các phương pháp luận của mình, các tài liệu, sách báo về thống kê bắt đầu được xuất bản ở mét sè trường học bắt đầu giảng dạy lý luận thống kê.

Năm 1962, cuốn “số học chính trị” của Vyliam Petty (Wiliam petty) mét nhà kinh tế học người Anh ra đời. Trang cuối sách này tác giả đã dùng phương pháp độc đáo để nghiên cứu các hiện tượng xã hội qua các con số cụ thể, có tổng hợp so sánh. Vì thế C. Mác đã mệnh danh cho petty là người sáng lập ra môn “thống kê học

Đến giữa thế kỷ XVIII (1759) mét giáo sự đậi học người Đức A - khen - van (G. Achen Wall) lần đầu tiên dùng thuật ngữ “Statistik” có nghĩa là nhà nước hoặc trạng thái của hiện tượng sau này, người ta gọi là “thống kê” và quan