MỤC LỤC

Lời cảm ơn

Lời cam đoan

Danh mục các chữ viết tắt dùng trong luận văn

Danh mục các bảng

Danh mục các hình và sơ đồ

MỞ ĐẦU ..1

CHƢƠNG I. TỔNG QUAN ..3

1.1. Mô tả thực vật..3

1.2. Tác dụng sinh học của chi Phyllanthus..4

1.2.1 Một số công dụng của chi Phyllanthus 4

1.2.2 Một số tác dụng dƣợc lý của chi Phyllanthus5

1.3 Tình hình nghiên cứu hoá học thực vật của chi Phyllanthus ..6

1.3.1 Một số đại diện của nhóm tecpenoit .6

1.3.2 Một số đại diện của khung axit 8

1.3.3 Một số đại diện của Lignan ..9

1.3.4 Một số đại diện của khung flavono it ..11

1.3.5 Một số hợp chất phenolic khác .12

1.3.6 Một số hợp chất nhóm ankaloit 15

1.4 Tình hình nghiên cứu hóa học của loài Phyllanthus urinaria L..16

CHƢƠNG II. THỰC NGHIỆM..23

2.1. Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu23

2.1.1. Thu mẫu cây, xác định tên khoa học và phƣơng pháp xử lý mẫu ..23

2.1.2. Phƣơng pháp phân lập các hợp chất từ các dịch chiết 23

2.1.3. Phƣơng pháp khảo sát và xác định cấu trúc hoá học các hợp chất 24

2.2. Dụng cụ, hoá chất và thiết bị nghiên cứu 24

2.2.1. Dụng cụ và hoá chất 24

2.2.2. Thiết bị nghiên cứu..25

2.3. Các dịch chiết từ cây chó đẻ răng cƣa (Phyllanthus urinaria L)25

2.3.1. Các dịch chiết 25

2.3.2. Khảo sát định tính các dịch chiết 27

2.3.3. Thử hoạt tính sinh học 27

2.4. Phân lập, tinh chế các chất từ ..29

2.4.1. Dịch chiết n-hexan ..29

2.4.2. Dịch chiết trong etylaxetat (PE) .31

2.4.2.1 Chất PE-1..31

2.4.2.2 Chất PE-2..31

2.4.2.3 Chất PE-3..32

CHƢƠNG III. THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU34

3.1. Nguyên tắc chung 34

3.2. Xác định định tính các nhóm chất thiên nhiên ..34

3.3. Phân lập và nhận dạng các hợp chất .35

3.3.1. -sitosterol (PH-1)35

3.3.2. 5-Hydroxymetylfufural (PE-1) 41

3.3.3. Axit gallic (PE-2) .45

3.3.4. Kamphero l (PE-3) 49

3.4. Thử hoạt tính sinh học 53

KẾT LUẬN. 55

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN . .56

TÀI LIỆU THAM KHẢO .57

PHỤ LỤC .62

MỞ ĐẦU

Từ xưa đến nay, những cây thuốc dân gian vẫn đóng vai trò hết sức quan trọng trong đời sống hàng ngày của con người. Từ trước khi có sự ra đời của thuốc tây, nhiều loài cây cỏ trong tự nhiên đã được sử dụng trong dân gian để chữa bệnh và rất có hiệ u quả. Rất nhiều loại bệnh tật đã được chữa khỏi nhờ thảo dược.

Ngày nay những hợp chất tự nhiên được phân lập từ cây cỏ đã được ứng dụng rộng rãi trong rất nhiều ngành công nghiệp, nông nghiệp, chúng được dùng để sản xuất thuốc chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật, làm nguyên liệu cho ngành công nghiệp thực phẩm và mỹ phẩm v.v Mặc dù công nghệ tổng hợp hoá dược ngày nay đã phát triển mạnh mẽ, tạo ra các biệt dược khác nhau sử dụng trong công tác phòng, chữa bệnh. Điều đó đã góp phần làm tăng tuổi thọ con người, song nhu cầu sử dụng cây cỏ để làm thuốc cũng ngày càng tăng lên, được khoa học hiện đại soi sáng, vì trong chúng có chứa những b iệt dược rất khó tổng hợp. Mặt khác việc dùng thuốc nam hầu như không gây ra tác dụng phụ.

Có nhiều bộ môn khoa học nghiên cứu về cây thuốc ra đời. Việc nghiên cứu cây thuốc đã giúp cho chúng ta hiểu rõ về thành phần và cấu trúc hóa học, hoạt tính sinh học, tác dụng dược lí của cây thuốc . Trên cơ sở các nghiên cứu đó có thể tạo ra chất mới có hoạt tính sinh học cao như mong muốn để làm thuốc chữa bệnh.

Cây chó đẻ răng cưa là một cây thuốc đã được sử dụng từ lâu trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Trong Y học dân tộc cây này được nhân dân dùng làm thuốc để chữa nhiều loại bệnh như: đau viêm họng, đinh râu, mụn nhọt, viêm da lở ngứa, sản hậu ứ huyết đau bụng, trẻ em tưa lưỡi, chàm má, bệnhviêm gan,… rất có hiệu quả.

Thực vật chó đẻ răng cưa có nhiều ứng dụng quan trọng nhưng gần đây mới được các nhà khoa học các nước quan tâm chọn làm đối tượng nghiên cứu, còn ở nước ta hiện có rất ít công trình nghiên cứu về thành phần hóa học và dược lí học của cây chó đẻ răng cưa.

Với mục đích nghiên cứu và tìm hiểu thành phần hóa học các hợp chất có hoạt tính sinh học của cây chó đẻ răng cưa, góp phần làm tăng thêm sự hiểu b iết về nguồn thực vật làm thuốc phong phú và quý giá của Việt Nam. Chúng tôi chọn cây chó đẻ răng cưa (Phyllanthus urinaria L.) làm đối tượng nghiên cứu cho công trình nghiên cứu này. Tên đề tài là: “Nghiên cứu hóa học và nhận dạng m ột số nhóm chất có trong cây chó đẻ răng cưa(Phyllanthus urinaria L., Euphorbiaceae)”.