Trong thời gian s�ng tạo ngắn ngủi - qu�ng mười năm của cuộc đời kh�ng d�i (1850-1893), Guy de Maupassant d�nh nhiều quan t�m cho truyện ngắn, v� cũng nổi tiếng nhờ truyện ngắn. C� lẽ v� thế, s�u cuốn tiểu thuyết của �ng �t được người đọc cũng như giới ph� b�nh ch� � (tất nhi�n vẫn c� ngoại lệ, Lev Tolstoi, đại văn h�o Nga c�ng thời, coi cuốn "Một cuộc đời", cuốn tiểu thuyết đầu ti�n của Maupassant l� "cuốn tiểu thuyết Ph�p hay nhất, từ sau Những người khốn khổ của Hugo").
Khoảng v�i chục năm cuối thế kỷ XX t�nh h�nh c� kh�c v� trong sự tiếp cận "đổi mới" tiểu thuyết Maupassant, c�c nh� nghi�n cứu d�nh một vị tr� kh� đặc biệt cho Pierre v� Jean, cuốn tiểu thuyết thứ tư, xuất bản năm 1888.
Với dung lượng kh�ng lớn, chỉ như một truyện ngắn, Pierre v� Jean c� cấu tr�c giản dị, văn chương trong s�ng. Song, khảo s�t s�u hơn, sẽ thấy b�n dưới vẻ tự nhi�n, đơn sơ, l� c�ng phu, l� sự l�o luyện về phương diện ng�n ngữ v� thủ ph�p thuật truyện.
Về mặt sự kiện, chất liệu của cuốn tiểu thuyết kh� �t ỏi: trong một gia đ�nh c� hai con trai, người em bất ngờ được thừa kế một t�i sản lớn. Biến cố kh�ng ở bản th�n sự kiện, kh�ng do sự kiện tạo n�n, m� ở những g� ch�ng tiết lộ. V� c�u chuyện l� diễn tiến của một ph�t hiện - người con lớn ph�t hiện qu� khứ của mẹ m�nh, ph�t hiện quan hệ thực sự giữa c�c th�nh vi�n trong gia đ�nh m�nh. Dần dắt truyện vẫn l� một người kể biết hết mọi điều, nhưng ở đ�y sự "biết hết" rằng c� chừng mực, bởi người n�y hay lẩn m�nh đi tại những khoảnh khắc chủ chốt, hoặc cứ để lửng lơ một số điều kh�ng được n�i ra (như � nghĩ của b� mẹ, của n�ng thiếu phụ Ros�milly), hoặc cho sự vật được soi rọi từ điểm nh�n của Pierre, người con cả. Phương thức kể chuyện như thế khiến Pierre v� Jean chuỷ�n th�nh cuốn tiểu thuyết viết về qu� tr�nh của một tư duy, thế giới ch�nh của truyện l� thế giới tinh thần, t�m trạng. Đ� cũng l� chất liệu ưa th�ch của tiểu thuyết thế kỷ XX, khi c�c t�c giả ng�y c�ng c� xu hướng đưa người đọc v�o thế giới ri�ng của một t�m tư, một tr� �c, với những dằn vặt, �m ảnh, độc thoại nội t�m. Điều n�y l� giải v� sao hiện nay nhiều nh� nghi�n cứu lại đ�nh gi� Pierre v� Jean l� một bước chuyển từ truyền thống tiểu thuyết thế kỷ XiX sang t�nh hiện đại đang manh nha.
Một yếu tố kh�c cũng khiến Pierre v� Jean được coi như c� tinh b�n lề giữa tiểu thuyết hai thế kỷ, giữa truyền thống v� c�i mới, đ� l� b�i Tựa quan trọng, một tiểu luận được Maupassant đặt cho ti�u đề "Tiểu thuyết". Như một tuy�n ng�n, b�i Tựa ph�t biểu những suy nghĩ của Maupassant về ph� b�nh, về thể loại tiểu thuyết, về c�ng việc s�ng t�c, v� về chủ nghĩa hiện thực.
Maupassant chống lại thi�n kiến hẹp h�i trong ph� b�nh v� nhận x�t rất ch�nh x�c về t�nh chất mở của tiểu thuyết, một thể loại động, tự do, cho đến bấy giờ vẫn theo quy phạm ho� chặt chẽ. �ng cũng n�u l�n � kiến của m�nh về chủ nghĩa hiện thực, những � kiến được nhiều nh� nghi�n cứu hiện nay t�n thưởng, bởi theo họ, ch�ng l� giải nghịch l� cũng như t�nh biện chứng nội tại của kh�i niệm: sự thật v� t�nh văn chương, phản �nh v� hư cấu. Theo Maupassant, bằng việc lựa chọn sự kiện, bằng c�ch kết hợp, cấu tạo lại c�c sự kiện, nh� tiểu thuyết truyền đạt cho người đọc c�i nh�n ri�ng của c� nh�n anh ta đối với thế giới "tả thực l� tạo ra ảo tưởng trọn vẹn về c�i thực" do đ� "c�c nh� hiện thực t�i ba lẽ ra phải gọi l� c�c nh� g�y ảo tưởng th� đ�ng hơn".
Suy nghĩ về c�ng việc của nghệ sĩ, về những g� nghệ sĩ cần v� c� thể l�m, Maupassant đ� đặt ch�n v�o con đường tr�n đ� văn học thế kỷ XX sẽ quyết liệt dấn bước, đặt c�u hỏi về bản th�n, đặt c�u hỏi về h�nh vi viết, h�nh vi đọc.
C� thể đọc Pierre v� Jean một c�ch thoải m�i, như một c�u chuyện nhẹ nh�ng, pha ch�t � vị trinh th�m. Cũng c� thể thưởng thức t�c phẩm như một cuốn tiểu thuyết đậm sắc th�i hội hoạ ấn tượng chủ nghĩa với h�nh ảnh trở đi trở lại v� vai tr� của nước, m� t�p ưa th�ch trong hội hoạ ấn tượng, với tầm quan trọng d�nh cho sự cải tạo của c�i nh�n, với thủ ph�p cho nh�n vật tự h�nh th�nh dần trong mắt độc giả, tương tự c�ch sử dụng những quệt m�u li�n tiếp để gợi bức tranh to�n cảnh. Lại cũng c� thể, như một v�i nh� ph� b�nh ph�n t�m học Ph�p, t�m thấy ở t�c phẩm mặc cảm Oedips ngầm ẩn b�n dưới cấu tr�c gia đ�nh, v� sự thấp tho�ng của c�i v� thức.
Đ� l� c�ch tiếp cận ri�ng, l� sở th�ch, l� hứng th� c� nh�n, t�y thuộc, n�i như Maupassant, v�o c�i tạng của mỗi người..