"Năm 1948, Nam Cao viết "Đ�i mắt " l� rất c� � thức. L�c n�y, hầu hết c�c nh� văn "tiền chiến" (trước th�ng 8 năm 1945) đ� đi theo kh�ng chiến. Nhưng hiện tượng xa vời, �t ra l� chưa quen h�a nhập với quần ch�ng (nhất l� với người d�n qu�); hiện tượng nhận thức về kh�ng chiến, về nh�n d�n một c�ch lệch lạc, thiếu tin tưởng; hiện tượng đi kh�ng chiến nhưng vẫn chưa gắn cảm hứng nghệ thuật với kh�ng chiến, với nh�n d�n kh�ng phải l� kh�ng c�n. Vấn đề "nhận đường", vấn đề "đ�i mắt" đang phải đặt ra với người nghệ sĩ. Đại hội văn h�a to�n quốc năm 1948 đ� cố gắng x�c định những quan điểm cần thiết. "Đ�i mắt" của Nam Cao l� một t�c phẩm nghệ thuật g�p phần t�ch cực v�o việc x�c định những quan điểm cần thiết đ�.

... Vấn đề "đ�i mắt" m� Nam Cao n�u l�n trong t�c phẩm, th� r� r�ng l� vấn đề chẳng của ri�ng thời bấy giờ m� l� vấn đề mu�n thủa đối với nh� văn"