Ngân hàng là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế. Đặc thù hoạt động của ngân hàng là luôn luôn đối đầu với rủi ro như rủi ro tín dụng, rủi ro hối đoái , rủi ro lãi suất, rủi ro thanh khoản....Đúng như lời nhận xét của ông NGUYễN HOà BìNH, chủ tịch hội đồng quản trị Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam ( vietcombank ) “ Muốn có lợi nhuận phải chấp nhận rủi ro, không chấp nhận rủi ro sẽ không bao giờ thu được lợi nhuận. Đó là sự thật dù muốn hay không ”.

Rủi ro gây ra các tổn thất cho ngân hàng. Khi tổn thất xảy ra, trước hết thu nhập của ngân hàng sẽ giảm sút, dẫn tới tỉ suất lợi tức và thị giá cổ phiếu của ngân hàng giảm. Việc cổ phiếu giảm giá nếu không được chấn chỉnh kịp thời sẽ có thể kéo theo việc bán hàng loạt cổ phiếu trên thị trường, là điểm mở đầu của quá trình mua lại, sát nhập hoặc thay thế ban quản lí ngân hàng. Rủi ro tín dụng và rủi ro lãi suất có thể gây ra rủi ro thanh khoản với việc hàng loạt người gửi rút tiền ra khởi ngân hàng, buộc ngân hàng phải đóng cửa, tuyên bố phá sản dẫn tới những phản ứng dây chuyền trong nền kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng ...

ở Việt Nam, một số chuyên gia dự báo các ngân hàng đang rơi vào một chu kì mới, chu kì lãi suất tăng. Đáng chú ý là chu kì này mới chỉ bắt đầu và có thể diễn ra trong một vài năm tới. Trên thực tế kì vọng về khả năng sinh lãi cao như những năm trước đây đã bắt đầu chững lại . Khó khăn sẽ tới các ngân hàng có qui mô vừa và nhỏ. Từ đây, khả năng cá lớn nuốt cá bé có thể xảy ra nhất là khi mở cửa thị trường. Những ngân hàng yếu kém không thể gồng mình theo các cuộc đua lãi suất bị rớt lại, có thể bị phá sản hoặc bị thôn tính. Không hoàn toàn tiêu cực khi đó là quy luật lành mạnh hoá thị trường, loại bỏ yếu kém và có lợi cho cả hai phía .

Mặt khác, xét về phía khách hàng, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ ngày càng khó khăn để tiếp cận nguồn vốn của ngân hàng khi lãi suất tăng cao. Điều này có thể dẫn tới phá sản, thôn tính tại các doanh nghiệp này. Sẽ là một khó khăn lớn khi đó lại là các khách hàng truyền thống của ngân hàng .

Như vậy, trong hoạt động của ngân hàng rủi ro đáng ngại nhất đó là rủi ro lãi suất, xu hướng tăng lãi suất. Mà tăng lãi suất hiện tại cũng được xem như là một yêu cầu mà các ngân hàng phải sống chung, nhất là cuộc đua lãi suất trên thị trường chưa có dấu hiệu bớt nóng.

Vì những nguyên nhân trên đây tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài :

“ Chiến lược phòng chống rủi ro lãi suất tại các ngân hàng thương mại . ”