MỞ ĐẦU

MỤC LỤC

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu . 1

1.1. Đặt vấn đề 1

1.2. Sự cần thiết nghiên cứu . 2

2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu . 2

2.1. Mục tiêu nghiên cứu 2

2.2. Phạm vi nghiên cứu . 3

3. Phương pháp nghiên cứu . 4

3.1. Phương pháp 5

3.2. Thu thập dữ liệu . 5

3.2.1. Dữ liệu sơ cấp . 5

3.2.2. Dữ liệu thứ cấp . 7

3.3. Nhận xét về nguồn dữ liệu 7

3.3.1. Nhận xét về nguồn dữ liệu sơ cấp . 7

3.3.2. Nhận xét về nguồn dữ liệu thứ cấp . 8

3.3.3. Tính giá trị 8

3.3.4. Độ tin cậy 9

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH HÀNH VI

1.1. Lý thuyết tài chính . 11

1.1.1. Lý thuyết tài chính cơ bản . 11

1.1.2. Lý thuyết thị trường hiệu quả 11

1.1.3. Tài chính hành vi . 12

1.1.3.1. Lý thuyết kỳ vọng 12

1.1.3.2. Sự không yêu thích rủi ro . 14

1.1.3.3. Tính toán trí óc . 15

1.1.3.4. Tự điều chỉnh hành vi . 17

1.1.3.5. Hối tiếc . 17

1.1.3.6. Phương pháp giải quyết vấn đề của nhà đầu tư dựa kinh nghiệm (Heuristics) . 18

1.1.3.7. Hành vi bầy đàn 19

1.1.3.8. Quá tự tin và phản ứng thái quá hay bi quan 20

1.1.3.9. Sự tham khảo (Anchoring) . 22

1.2. Lý thuyết hành vi đầu cơ (đầu cơ bong bóng) . 23

1.2.1. Các tiền nghiên cứu 23

1.2.2. Những yếu tố giúp giải thích bong bóng đầu cơ . 25

1.3. Điều kiện để lý thuyết tài chính hành vi tồn tại . 25

1.3.1. Hành vi không hợp lý 25

1.3.2. Hành vi không hợp lý mang tính hệ thống 26

1.3.3. Giới hạn khả năng kinh doanh chên lệch giá trên TTTC 26

Kết luận chương I 27

CHƯƠNG II: NGHIÊN CỨU TÂM LÝ HÀNH VI TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

2.1. Thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ năm 2007 đến nay 29

2.1.1. Thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn bong bóng

đầu cơ 30

2.1.2. Thực trạng thị trường sau bong bóng đầu cơ . 32

2.2. Kết quả điều tra những nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức trên thị

trường chứng khoán Việt Nam 38

2.2.1. Hồ sơ điều tra của các nhà đầu tư . 38

2.2.2. Đặc điểm hành vi đầu tư 39

2.2.2.1. Sự thay đổi trong những khoản theo dõi đầu tư . 39

2.2.2.2. Sự thay đổi trong hạng mục mục tiêu đầu tư . 40

2.2.2.3. Sự thay đổi trong các nhân tố quan trọng trong đầu tư 42

2.2.2.4. Những lý do có thể của việc đánh giá quá mức và sự suy thoái của thị trường 44

2.2.2.5. Những nguyên nhân và những kỳ vọng về giá trị thị trường hiện tại và tương lai . 46

2.2.3. Yếu tố kỳ vọng tác động đến hiệu quả đầu tư . 48

2.2.3.1. Những lý do dẫn đến việc đầu tư kém hiệu quả . 48

2.2.3.2. Tính nhạy cảm của hành vi sợ thua lỗ 50

2.2.4. Cách giải quyết sai lầm của nhà đầu tư dựa vào kinh nghiệm

(Heuristics) 51

2.2.4.1. Khả năng dự đoán sự phát triển thị trường của nhà đầu tư 51

2.2.4.2. Tầm ảnh hưởng của các nguồn thông tin được công bố . 52

2.2.4.3. Ý kiến của nhà đầu tư về việc thị trường sẽ trở ngược lại sự

suy thoái như ngày hôm nay như thế nào 53

2.2.4.4. Phản ứng của nhà đầu tư đối với cổ phiếu đang tăng giá . 55

2.2.4.5. Khả năng tiếp tục thay đổi trong giá trị . 56

2.3. Kết quả nghiên cứu 56

Kết luận chương II 58

CHƯƠNG III: G ỢI Ý NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỂ ỨNG XỬ VỚI NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA TÀI CHÍNH HÀNH VI TR ÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

3.1. Nền tảng để đề xuất giải pháp 60

3.2. Giải pháp về chính sách . 60

3.2.1. Nguyên tắc 1: Dựa vào tâm lý đám đông của nhà đầu tư . 61

3.2.2. Nguyên tắc 2: Dựa vào thói quen 62

3.2.3. Nguyên tắc 3: Cảm giác “công bằng” tác động đến hành vi con người 63

3.2.4. Nguyên tắc 4: Tự điều chỉnh hành vi . 64

3.2.5. Nguyên tắc 5: Sự không yêu thích rủi ro của nhà đầu tư 65

3.2.6. Nguyên tắc 6: Quá tự tin và phản ứng thái quá của nhà đầu tư 65

3.2.7. Nguyên tắc 7: Con người trở nên thụ động khi bị dẫn dắt bởi quá nhiều thông tin . 66

3.3. Xây dựng phương pháp đầu tư dựa vào mục tiêu của nhà đầu tư 67

3.3.1. Đáp ứng mục tiêu của nhà đầu tư 67

3.3.2. Đầu tư đáp ứng nhu cầu cuộc sống hiện tại 70

3.3.3. Thực hiện việc đo lường mới của tỷ suất sinh lợi mới và rủi ro . 73

3.3.4. Chiến lược bảo vệ cuộc sống 74

3.3.5. Đáp ứng mục tiêu dùng tiền 75

3.3.6. Đầu tư cho một vùng kế hoạch cố định . 76

Kết luận chương III . 80

KẾT LUẬN CHUNG 82

PHỤ LỤC 1: BẢNG CÂU HỎI ĐIỀU TRA 90

PHỤ LỤC 2: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH SO SÁNH THỐNG KÊ 95

PHỤ LỤC 3: DỮ LI ỆU THỐNG KÊ 112

PHỤ LỤC 4: NHỮNG YẾU TỐ GIÚP GIẢI THÍCH HÀNH VI BONG BÓNG

ĐẦU CƠ . 120

1. Tính cấp thiết của đề tài

1.1 Đặt vấn đề

MỞ ĐẦU

Trong một vài năm, bắt đầu từ 1998, giá chứng khoán của các công ty IT (Công nghệ thông tin) có hiện tượng tăng và theo sau bởi một sự xuống giá đột ngột tương ứng vào tháng 3 năm 2000. Chỉ số NASDAQ tăng 170% trong suốt thời kỳ từ mùa thu năm 1998 đến tháng 3 năm 2000. Vào tháng 2 năm 2001 chỉ số NASDAQ đã giảm một nửa thị giá của nó so với đỉnh điểm vào tháng 3 năm trước. Cũng trong thời gian trên chỉ số chứng khoán Stockholm (The Stockholm Stock Exchange’s All Share Index – SAX) tăng 118% và vào tháng 11 năm 2001 giá trị của nó giảm 43%. Trong khi đó ở thị trường chứng khoán Việt Nam, đỉnh điểm của sự "kỳ vọng" là VN-Index đã lên đến 1.170,67 điểm vào ngày ngày 12-3-2007 - mức kỷ lục cho đến tận hôm nay, tăng hơn 55% so với phiên cuối cùng của năm 2006 (VN-Index ở mức 751,77 điểm vào ngày 29-12-2006), và rồi thị trường đi xuống. Đến quý 4, VN-Index với xu hướng tiếp tục giảm điểm với đáy là 286.85 vào ngày 10/12/2008 và đây cũng là mức đáy của năm 2008. Đáy của quý này giảm 29,97% so với đáy của quý 3 và giảm 21,63% so với đáy của quý 2. VN-Index đóng cửa vào ngày

31/12/2008 là 315,62 điểm giảm 73,04% so với đỉnh của VN-Index (giá đóng cửa ngày 12/3/2007 với 1170,67 điểm và giảm 65,73% so với ngày đầu năm 2008.

Bong bóng đầu cơ này đã khiến xuất hiện nhiều câu hỏi thú vị. Nhân tố nào hay trường hợp nào đã ảnh hưởng đến hành vi của các tổ chức và cá nhân đầu tư vào thời điểm năm 2007? Sao mà bong bóng đầu cơ có thể phát triển được trong một tình trạng như vậy? Phần lớn nhà đầu tư tham gia thị trường dường như đã nhận ra sự tồn tại và sự nghiêm trọng của bong bóng đầu cơ nhưng bất chấp điều đó họ tiếp tục hoạt động đầu tư mặc dù họ đã nhận ra nguy cơ sụp đổ đang gần kề.

Cái gì đã gây ra bong bóng đầu cơ và mở rộng hơn những hành vi sai lầm nào của thị trường đã góp phần gây ra hiện tượng này? Việc tìm ra những nhân tố gây ra bong bóng đầu cơ có thể nào giúp ta giảm được thiệt hại với một sự cố tương tự như

vậy có thể xảy ra ở tương lai? Đó là một vài trong rất nhiều câu hỏi đã làm nên dàn ý cho luận văn này.

1.2 Sự cần thiết nghiên cứu

Trong suốt những năm qua thị trường chứng khoán có tính tăng cường biến động và không ổn định. Các thị trường tài chính thống nhất luôn bị ảnh hưởng bởi các vấn đề đột biến tầm vĩ mô mà gây ra ảnh hưởng thị trường quy mô toàn cầu. Theo quan điểm của một nhà đầu tư, điểm yếu của thị trường là ở chỗ không dự đoán được và không chắc chắn được, vì những điều kiện của thị trường không luôn phán đoán được chỉ với sự hỗ trợ của các công cụ và thước đo tài chính. Những người tham gia thị trường thì luôn dựa vào tính hiệu quả của thị trường và hành vi hợp lý của các nhà đầu tư khác để ra quyết định. Tuy nhiên, ý kiến dựa vào các nhà đầu tư, những người mà luôn muốn tối đa hóa lợi ích của mình và thể hiện tài tự kiểm soát hoàn hảo, trở nên không hiệu quả. Trong suốt những năm gần đây, có nhiều dẫn chứng cho thấy thị trường thiếu hiệu quả do những nhận định sai lệch của nhà đầu tư.

Những phương pháp dựa trên những dự đoán hoàn hảo, phân tích kỹ thuật hay phân tích cơ bản và những quyết định đầu tư có cơ sở hợp lý của những người khác trong thị trường thì quá phi hiện thực ở thị trường chứng khoán toàn cầu ngày nay. Tài Chính Hành Vi là một hệ thuyết kinh tế đòi hỏi phải hiểu và dự đoán được những ẩn ý trong hệ thống thị trường tài chính của việc đưa ra những nhận định tâm lý (Olsen, 1998). Bằng cách hiểu hành vi của con người và cơ chế tâm lý khi đưa ra các quyết định tài chính, những mẫu tài chính chuẩn có thể được nâng cao để phản ánh và giải thích tốt hơn thực tế phát triển của thị trường ngày nay.

2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu

2.1 Mục tiêu nghiên cứu

Biểu giá cao trên thị trường chứng khoán vào những năm gần đây có thể được xem như là bong bóng đầu cơ (speculative bubble). Hiện tượng này có thể một phần được quy cho là do sự phán đoán và hành vi thiếu hợp lý của nhà đầu tư và của con người. Mục đích của luận văn này là tiến hành một cuộc điều tra các nhà đầu tư cá

nhân cũng như là các nhà đầu tư có tổ chức đã thay đổi hành vi đầu tư của họ như

thế nào khi xảy ra hậu quả của bong bóng đầu cơ trong suốt thời kỳ từ đầu năm

2006 đến nay. Mục đích của chúng tôi là xác minh nhân tố nào gây ra hiện tượng bong bóng đầu cơ và những nguyên nhân sâu xa hơn là việc có hay không những mục tiêu đầu tư và những nhân tố ảnh hưởng quyết định đầu tư ngày nay khác với thời kỳ bong bóng đầu cơ ra sao. Tài chính hành vi cung cấp khung lý thuyết cơ bản cho luận văn này. Thực nghiệm nghiên cứu dựa trên một bản câu hỏi hướng trực tiếp về những cá nhân đầu tư ở các sàn chứng khoán Việt Nam như SSI, Đại Việt, và các nhà đầu tư có tổ chức chủ yếu ở miền nam Việt Nam (Hồ Chí Minh).

Những đóng góp của luận văn này, trong một vài phạm vi nào đó, giả định rằng mặc dù phần lớn các nhà đầu tư trong thời kỳ 2006-2007 có thể nhận ra sự nghiêm trọng của bong bóng đầu cơ nhưng họ vẫn tiếp tục các hoạt động đầu tư dù biết rằng nguy cơ sụp đổ (giá) là rất gần. Một cách hiểu thông thường hơn những nhân tố gây ra bong bóng đầu cơ và cách mà yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến quyết định của chúng ta sẽ giúp ta tránh được những sự cố của hiện tượng này và nâng cao hiệu quả của thị trường tài chính toàn cầu ngày nay.

2.2 Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào các nhà đầu tư cá nhân và các nhà đầu tư có tổ chức năng động ở TP.HCM. Năng động nghĩa là các nhà đầu tư rất thích đầu tư, có thể nói là họ có kiến thức về thị trường tài chính trên mức trung bình và họ được chọn ra một cách ngẫu nhiên từ các thị trường chứng khoán ở Miền Nam Việt Nam.

3. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp có thể được mô tả là một công cụ trong việc giải quyết vấn đề và đưa đến giải quyết những vấn đề bị nghi vấn. Mọi thứ mà đóng góp trong việc đạt được mục tiêu này là một phần của phương pháp. Việc gắn phương pháp với độ tin

cậy thì rất quan trọng. Thêm vào đó kết quả đạt được nên tạo ra một sự hiểu sâu sắc vấn đề đã được kiểm tra.

3.1 Phương pháp

Môt phương pháp có thể là phương pháp định lượng và định tính. Phương pháp định lượng thì được chính thức hoá, cấu trúc hoá, và được gắn đặc điểm bởi tính chọn lọc cùng với nguồn thông tin. Phương pháp này tập trung vào việc phân tích những con số và mục đích là tạo ra một hiện tượng thông qua việc phân tích những dữ liệu được lựa chọn nơi những chỉ số thống kê đóng vai trò trung tâm. Trái lại, phương pháp dựa vào chất thì được giới hạn tới những thông tin có giá trị. Phương pháp này có đặc tính bởi việc sử dụng mô tả miệng thay vì con số và mục đích là tạo ra sự hiểu chung về vấn đề nghiên cứu.

Để đạt được mục tiêu, tôi chọn áp dụng cả phương pháp định tính và định lượng. Phương pháp định lượng liên quan đến cuộc khảo sát mà tôi thực hiện trong hình thức của câu hỏi điều tra mà phát trực tiếp đến nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức. Thông qua cuộc khảo sát, tôi cố gắng quyết định cách ra quyết định và hành vi của nhà đầu tư trong thực tế gắn với sự tồn tại của lý thuyết tài chính, chúng tôi cũng nhắm đến những yếu tố mà gắn với sự tồn tại của bong bóng đầu cơ. Phương pháp định tính được thực hiện thông qua những nổ lực của chúng tôi để mô tả lý do và sự tồn tại của bong bóng đầu cơ trong những năm gần đây trên thị trường chứng khoán Việt Nam với sự trợ giúp của những lý thuyềt tồn tại. Chúng tôi cũng mô tả những khái niệm cơ bản trong tài chính hành vi để cải thiện việc hiểu của chủ đề cần nghiên cứu.

3.2 Thu thập dữ liệu

Dữ liệu cho việc nghiên cứu của tôi có được thông qua một cuộc khảo sát trong hình thức câu hỏi điều tra cùng với thông qua nghiên cứu dựa vào lý thuyết hành vi tài chính và bong bóng đầu cơ.

3.2.1 Dữ liệu sơ cấp

Dữ liệu sơ cấp có được cho một mục đích đặc biệt mà được đòi hỏi để bổ sung dữ liệu thứ cấp (Wiedersheim-Paul and Eriksson, 1997). Dữ liệu sơ cấp trong luận

văn này bao gồm cuộc khảo sát dưới hình thức của câu hỏi điều tra trực tiếp đến nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức năng động trên các thị trường chứng khoán ở TP.HCM. Câu hỏi được phát ra và được trả lời một cách tự nguyện cho các nhà đầu tư cá nhân tập trung ở các sàn thị trường lớn như SSI, Đại Việt, Bảo Việt và chúng tôi gửi email tới các tổ chức như Indochina, SSI, Vinacapital, ANZ, Citi Bank . Chúng tôi nhận được 160 kết quả phản hồi từ những nhà đầu tư cá nhân nhưng một vài phản hồi bị loại bỏ vì có rất nhiều câu bị bỏ trống. Chúng tôi cũng nhận được phản hồi từ các nhà đầu tư có tổ chức, và không có kết quả nào từ nhà đầu tư có tổ chức mà bị loại bỏ.

Câu hỏi điều tra bao gồm 21 câu hỏi liên quan đến những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến quyết định đầu tư và những câu hỏi liên quan đến hành vi của nhà đầu tư suốt và sau thời kỳ bong bóng. Một ví dụ của cuộc điều tra được trình bày trong phụ lục 1.

Câu hỏi điều tra trước tiên được xử lý bởi công cụ Microsoft Excel để có một cái nhìn tổng thể về kết quả sơ bộ. Những phân tích được chia thành những phần khác nhau. Một phân tích thường xuyên với sự so sánh giữa những câu hỏi mà dựa vào cùng lý thuyết thì được lập theo nhóm với lý thuyết thích hợp. Điều này được làm để phân tích và so sánh các câu hỏi dễ dàng hơn.

Trong phần hai của phân tích, chúng tôi so sánh những câu hỏi từ những lý thuyết khác nhau. Chúng tôi đã trình bày 11 kết quả thật bất ngờ mà được trình bày trong phụ lục 2. Việc so sánh được thực hiện với phương pháp X2 (Chi bình phương) theo những hướng dẫn của Korner (1996) và Rudberg (1993). Mỗi phép kiểm tra X2 đưa đến mỗi giá trị, giá trị này được so sánh với giá trị hợp lý được lấy từ X2 -bảng phân phối. Chúng tôi sử dụng 5% mức độ đáng kể với con số tương đối của mức độ tự do bởi vì điều này được sử dụng trong thống kê cơ bản. Nếu giá trị tính toán thì ít hơn giá trị hợp lý, chúng tôi không thể kết luận rằng có một sự khác nhau giữa những câu hỏi so sánh và chúng tôi chấp nhận H0 (null hypothesis). Nếu giá trị tính toán thì lớn hơn giá trị hợp lý chúng tôi kết luận rằng có sự khác nhau

đáng kể giữa những câu hỏi so sánh và chúng tôi từ chối H0 và chấp nhận H1

(Hypothesis one).

3. 2.2 Dữ liệu thứ cấp

Dữ liệu thứ cấp liên quan đến những tài liệu được thu thập và tóm tắt từ những nguồn báo chí, Internet. Dữ liệu này được sử dụng trong luận văn liên quan đến những lý thuyết tồn tại trong tài chính, đặc biệt hơn là lý thuyết hành vi. Việc nhấn mạnh là vào tài liệu tìm thấy liên quan đến lĩnh vực mới của tài chính hành vi và nghiên cứu về bong bóng đầu cơ.

3.3 Nhận xét về nguồn dữ liệu

Cả nguồn sơ cấp và thứ cấp có lẽ chứa đựng những yếu tố ảnh hưởng giá trị của nghiên cứu. Thêm vào đó, chắc chắn tôi phải xem xét giá trị hiện thực và độ tin cậy của nghiên cứu để thiết lập toàn bộ giá trị của nghiên cứu.

3.3.1 Nhận xét về nguồn dữ liệu sơ cấp

Cuộc khảo sát, mà chúng tôi tiến hành trong hình thức câu hỏi điều tra là một cách thuận lợi của việc thu thập thông tin. Bởi vì dữ liệu thu thập thì đơn nhất và có bản chất tự nhiên và câu hỏi được tính toán để gắn với lĩnh vực được nghiên cứu. Tuy nhiên câu hỏi điều tra thì gắn với ý kiến chủ quan của người phản hồi. Khi được hỏi vể những sự việc xảy ra trong quá khứ, phản hồi của nhà đầu tư thì chỉ ra khả năng chủ quan đối với những sự kiện đó. Những người phản hồi cũng thay đổi nhận thức của họ về những sự kiện trong quá khứ theo kết quả thật sự của những sự kiện này, đặc biệt những câu hỏi liên quan đến giai đoạn suốt và sau thời kỳ bong bóng đầu cơ. Vì thế phản hồi từ nhà đầu tư có thể bị chồng chéo liên quan đến những gì họ nghĩ sẽ là những hành động đúng nếu họ được đưa cùng lựa chọn ngày nay thay vì phản ánh quyết định thật sự mà họ sẽ làm trong quá khứ. Đây được gọi là có xu hướng muộn. Thêm vào đó, những nhà đầu tư có tổ chức trả lời cùng câu hỏi như nhà đầu tư cá nhân có lẽ quen hơn với khái niệm đầu cơ bong bóng vì thế dẫn đến tính giá trị lớn hơn.

Những nhà đầu tư có tổ chức ít đưa ra những lời nhận xét về câu hỏi điều tra và vì thế dường như họ không bị rối về những gì chúng tôi hỏi và về những gì

chúng tôi muốn tìm ra bởi câu hỏi. Trong khi đó một số nhà đầu tư cá nhân trình bày rằng câu hỏi quá khó và họ không hiểu về bảng điều tra. Vì thế, một vài người chọn không trả lời. Tuy nhiên kết quả thật ấn tượng bởi vì có nhiều người hiểu được những gì được hỏi.

Sử dụng kiểm tra thống kê luôn liên quan đến vài mức độ không chắc chắn bởi vì mẫu được lấy ra từ tập hợp. Sử dụng mức độ 5% ngụ ý rằng có 95% sự chắc chắn trong kết quả. Chúng tôi có gắng tối thiểu hóa khả năng, rủi ro, của lỗi loại I và loại II. Lỗi loại I là để từ chối khi H0 đúng; và lỗi loại II là chấp nhận một H0 không đúng.

Khả năng để làm một quyết định không đúng thì được sử dụng anfa và beta và

được định nghĩa như sau:

α = Pr (từ chối H0/H1 đúng)

β = Pr (chấp nhận H0/H1 sai)

3.3.2 Nhận xét về dữ liệu thứ cấp

Tài chính hành vi trong lý thuyết và trong tài liệu viết về thì tương đối mới. Nó liên quan đến nhiều lý thuyết tài chính hiện đại và vì thế gắn với nhiều cách gọi hay cách dịch khác nhau và tranh cãi mâu thuẫn nhau trong lý thuyết tài chính chuẩn. Tôi đã nổ lực đứng trên quan điểm khách quan về tài chính hành vi trong khi mô tả và sử dụng lợi ích tối đa của những lý thuyết tồn tại trong việc giải thích bong bóng đầu cơ và hành vi của người tham gia thị trường. Đa số dữ liệu thứ cấp đạt được từ nguồn khoa học và có bản chất hiện thời. Vì thế chúng tôi xem dữ liệu thứ cấp của chúng tôi là hợp lý.

3.3.3 Tính giá trị

Một nghiên cứu có tính giá trị nghiên cứu chỉ chứa đựng những gì một người muốn và không có cái gì khác. Tính hợp lệ liên quan đến cách tập hợp dữ liệu và phân tích dữ liệu của nghiên cứu gắn với tính hiện thực được nghiên cứu. Tính hợp lệ có thể được chia thành ba mảng: xây dựng, tính hợp lệ bên trong và tính hợp lệ bên ngoài. Trước tiên, tính hiệu lực của xây dựng liên quan đến quá trình thu thập dữ liệu, ví dụ thiết lập hoạt động đúng đo lường cho khái niệm đang được nghiên

cứu. Nghiên cứu của chúng ta tập trung vào việc ra quyết định trên thị trường tài chính nơi nhà đầu tư đóng vai trò trung tâm và quyết định của họ hình thành nên tính cơ bản của hiện tượng được nghiên cứu trên thị trường tài chính. Bởi vì việc tập hợp dữ liệu của chúng ta thì hướng tới cả nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức và cả hai đối tượng này đóng vai trò trung tâm của thị trường, vì thế chúng ta xem việc nghiên cứu của chúng ta có giá trị hiệu lực xây dựng cao.

Tính hiệu lực nội bộ liên quan đến quá trình thiết lập mối quan hệ ngẫu nhiên, bằng cách đó những điều kiện chắc chắn được chỉ ra để dẫn tới những điều kiện khác, như được phân biệt từ mối quan hệ không đích thực. Nó cũng liên quan đến sự liên kết giữa lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm. Trong luận văn này, tôi đã cố gắng khám phá những hành vi nào dẫn tới bong bóng đầu cơ trong những năm gần đây. Tôi xem lý thuyết trong tài chính hành vi thì có hiệu lực trong việc giải thích kết quả thực nghiệm. Tuy nhiên thật khó để chỉ ra rằng hành vi đặc biệt nào giữa những nhà đầu tư được quan sát sẽ là lý do duy nhất cho hiện tượng mà tôi đang mô tả. Có lẽ cũng có những yếu tố trong và ngoài khác gây ra bong bóng đầu cơ mà tôi đã không tính đến.

Tính hiệu lực bên ngoài thiết lập phạm vi mà kết quả nghiên cứu có thể tạo ra trong phạm vi đó. Trong nghiên cứu của tôi tính hiệu lực bên ngoài liên quan đến khả năng của việc tạo ra kết quả của chúng tôi giữa nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức và được kéo dài tới phạm vi rộng hơn. Chúng tôi xem xét mẫu là những hành vi quyết định của nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức được chọn một cách ngẫu nhiên nhưng có tính năng động và có kiến thức trên trung bình.

3.3.4 Độ tin cậy

Độ tin cậy trình bày rằng hoạt động của nghiên cứu như là quá trình tập hợp dữ liệu có thể lặp lại với kết quả tương tự. Mục tiêu là để bảo đảm rằng nếu nghiên cứu sau theo sau đúng trình tự như nghiên cứu trước thì nghiên cứu sau cũng đưa đến kết quả mong đợi. Trong luận văn này, tôi đã tận dụng phương pháp định lượng trong hình thức câu hỏi điều tra trực tiếp đến nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức. Tôi cho rằng quá trình tương tự thì dễ áp dụng tới mẫu tương tự của nhà đầu

tư và nên đưa ra kết quả tương tự nếu hướng đến mẫu tương tự. Vì thế tôi tin rằng nghiên cứu đáp ứng đúng tiêu chuẩn độ tin cậy. Tuy nhiên, câu trả lời của những người phản hồi thì nêu lên tính chủ quan và mang đặc điểm của thị trường vào thời điểm đầu năm 2009, đặc biệt những câu hỏi liên quan bong bóng đầu cơ. Một số lượng chắc chắn của việc nhận thức trễ như được đề cập trong mục 2.4.1, có lẽ làm bóp méo kết quả nhận được