NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA HIỆU ỨNG CORIOLIS

LÊN SỰ CHUYỂN ĐỘNG TRÊN TRÁI ĐẤT

RESEARCH ABOUT INFLUENCE OF CORIOLIS EFFECT TO

MOVEMENTS ON THE EARTH

SVTH: ĐẶNG THỊ THUẬN,

Lớp: 04VL, Trường Đại học Sư phạm.

GVHD: ThS NGUYỄN VĂN ĐÔNG

Khoa Vật lý, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng.

TÓM TẮT

Đề tài trình bày ảnh hưởng của hiệu Coriolis lên sự chuyển động trên Trái Đất. Trên cơ sở đó

giải thích cơ chế hình thành, di chuyển của các cơn bão và áp thấp nhiệt đới ở nước ta.

ABSTRACT

This subject present about influence of Coriolis effect to movements on the earth. On this

base, it explain mechanism shapes,the movement of storm and low pressure in our country.

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài.

Thế giới mà chúng ta đang sống có biết bao điều bí ẩn, có những hiện tượng xảy ra trong tự

nhiên mà con người không sao giải thích được. Nước ta nằm trong khu vực Đông Nam Á, là

nơi chịu nhiều thiên tai như: bão, lũ, động đất, sóng thần Những năm gần đây, nước ta luôn

chịu ảnh của các cơn bão mà hậu quả để lại hết sức nặng nề. Bão là một đề tài nóng đang được

nước ta cũng như tất cả các nước khác trên thế giới đặc biệt quan tâm. Nhắc đến “bão” thì ai

cũng nghĩ đến hậu quả mà nó để lại, nhưng nếu nói đến đặc điểm cơ chế hình thành, di chuyển

của các cơn bão thì có lẽ ít người biết đến. Là sinh viên sư phạm vật lý, được tiếp xúc với học

phần cơ học lý thuyết, tôi muốn vận dụng những kiến thức tích luỹ được để giải thích những

hiện tượng cụ thể xảy ra trong tự nhiên. Chính vì vậy tôi chọn đề tài:”Nghiên cứu ảnh hưởng

của hiệu ứng Coriolis lên sự chuyển động trên Trái Đất”

1.2. Mục đích nghiên cứu. Mục đích của đề tài là vận dụng những kiến thức về cơ lý thuyết

để giải thích một số hiện tượng thường gặp xảy ra trong tự nhiên, nhằm giúp chúng ta thấy

rõ tầm quan trọng của cơ học lý thuyết nói riêng và vật lý học nói chung trong thực tế đời

sống.

2. NỘI DUNG

2.1. Hiệu ứng Coriolis.

2.2. Khái niệm.

Hiệu ứng Coriolis là hiệu ứng xảy ra trong các hệ qui chiếu quay so với các hệ quy

chiếu quán tính. Nó được thể hiện qua hiện tượng lệch quĩ đạo của những vật chuyển động

trong hệ qui chiếu này. Sự lệch quĩ đạo do một loại lực quán tính gây ra, gọi là lực Coriolis.

Lực Coriolis được xác định bằng công thức sau:

(1.1)

Với. : là véctơ vận tốc tương đối của vật.



:là véctơ vận tốc góc của hệ qui chiếu quay.

2.3. Giải thích hiệu ứng.

Giả sử có một vật thể chuyển động thẳng đều, trong một hệ quy chiếu quán tính, từ tâm

đĩa ra mép đĩa, sẽ được quan sát thấy như chuyển động cong trong hệ quy chiếu gắn với đĩa

đang quay(xem hình 1.1). Nếu một vật chuyển động dọc theo đường bán kính theo chiều rời

xa trục quay của hệ qui chiếu thì sẽ chịu tác động của một lực theo phương vuông góc với bán

kính và theo chiều ngược với chiều quay của hệ. Còn nếu vật chuyển động về phía trục quay

thì lực sẽ tác động vào vật theo chiều quay của hệ quy chiếu. Điều này nghĩa quay về ngược

chiều quay của hệ qui chiếu. Còn nếu như vật được thả lăn tự

do về phía trục thì là nếu vật được thả lăn tự do theo phương

của bán kính, theo chiều ra phía ngoài, thì nó sẽ sẽ ngược lại.

Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời, đồng thời Trái

Đất chuyển động tự quay quanh trục của nó. Hệ quy chiếu

gắn với Trái Đất là hệ quy chiếu phi quán túnh, do đó các vật

chuyển động trên Trái Đất cũng chịu ảnh hưởng của hiệu

ứng Coriolis. Hiệu ứng này khó cảm nhận được, do chuyển

động quay của Trái Đất rất chậm. Nó chỉ xuất hiện trong các

quá trình kéo dài, hoặc tác động vào những vật chuyển động

nhanh, hay các vật "tự do" tức là tổng các lực tác động lên nó

là nhỏ cỡ độ lớn của lực Coriolis