-Đặt vấn đề

Phép biện chứng là một bộ môn khoa học triết học, nó có ý nghĩa thế giới quan rộng lớn cũng như bản thân của triết học vậy. Lịch sử phép biện chứng đã trải qua quá trình phát triển lâu dài, với hơn 2000 năm lich sử mà đỉnh cao của nó là phép biện chứng Mácxít. Phép biện chứng mácxít dựa trên truyền thống tư tưởng biện chứng của nhiều thời kì lịch sử trước đó để nêu ra những đặc điểm chung nhất của biện chứng khách quan. Nghiên cứu những quy luật phổ biến của sự vận động và phát triển của tự nhiên, của xã hội loài người và của cả tư duy nữa. Nó là chìa khoá giúp con người nhận thức và chinh phục thế giới. Nắm vững những nguyên tắc phương pháp luận của phép biện chứng duy vật không những là một nhân tố cơ bản để hình thành thế giới quan mà còn là điều kiện tiên quyết cho sự sáng tạo của đảng cách mạng

Thực tiễn cách mạng đã chứng minh chỉ khi nào ta nắm vững những lý luận phép biện chứng, biết vận dụng các nguyên tắc phương pháp luận của nó một cách sáng tạo, phù hợp với hoàn cảnh cụ thể. Lấy cái bất biến ứng vào cái vạn biến như chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói thì vai trò và hiệu lực cải tạo tự nhiên, biến đổi xã hội được tăng cường. Ngược lại cách nghĩ, cách làm chủ quan duy ý chí siêu hình đã dẫn đến những sai lầm, khuyết điểm nghiêm trọng gây tổn thất cho cách mạng và quá trình phát triển xã hội nói chung. Vì vậy học tập, nghiên cứu sự hình thành và phát triển của phép biện chứng là một nhu cầu hết sức cần thiết.

Hiện nay nước ta đang tiếp tục công cuộc đổi mới tiến hành công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Việc nghiên cứu lịch sử phép biện chứng một cách có hệ thống và nhất là nắm vững bản chất biện chứng duy vật mácxít càng là nhu cầu bức thiết để đổi mới tư duy tiếp tục vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Quan điểm đường lối của Đảng ta là biện chứng chủ quan phản ánh biện chứng khách quan của thực tiễn cách mạng Việt Nam. Nó đang là định hướng tư tưởng và là công cụ tư duy sắc bén để đưa cách mạng nước ta lên giành thắng lợi trên con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa

Phép biện chứng đã phát triển qua 4 hình thức cũng là 4 trình độ khác nhau. Quá trình phát triển đó phù hợp với trình độ khoa học bấy giờ cũng như phù hợp với các điều kiện khách quan khác như chính trị ,kinh tế-xã hội, cũng như là phù hợp với tiền đề lý luận.