Kế thừa những nhân tố tích cực của các trào lưu tư tưởng xã hỗi chủ nghĩa không tưởng trong lịch sử và những tinh hoa của nhân loại; khảo sát và phân tích thực tiễn của chủ nghĩa tư bản, Các Mác vàĂngghen đã sáng lập ra một lý thuyết khoa học về chủ nghĩa xã hội, đó làchủ nghĩa xã hội khoa học. Chủ nghĩa Mác (sau này là chủ nghĩa Mác - Lênin) bao gồm ba bộ phận hợp thành là triết học, kinh tế chính trị học mác xít và chủ nghĩa xã hội khoa học, trở thành một học thuyết khoa học và hoàn chỉnh, trở thành hệ tư tưởng khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân hiện đại, soi đường cho cách mạng xã hội chủ nghĩa giải phóng nhân loại khỏi chếđộ tư hữu, áp bức bất công và nghèo nàn lạc hậu. Và trong lý thuyết khoa học về chủ nghĩa xã hội Ăngghen với luận điểm: “Muốn chủ nghĩa xã hội trở thành khoa học phải đặt trên mảnh đất hiện thực” đã góp phần quan trọng chỉ ra được một yếu tố quan trọng trên con đường cách mạng xây dựng nhà nước chủ nghĩa xã hội đó là luôn phải gắn liền với hiện thực, thực tế của từng nước- từng quốc gia và tình hình thế giới. Luận điểm cho thấy muốn xây dựng xã hội chủ nghĩa phải xoá bỏ chếđộ tư bản, lật đổ giai cấp tư sản, màđổ lật đổđược thì ngoài đấu tranh bằng con đường chính trị thì phải cần đến đấu tranh bằng vũ trang, chiến tranh. Chỉ có như vậy mới đi đến chiến thắng và tránh được thất bại.

Như chúng ta đã biết trước khi ra đời chủ nghĩa Mác thìđã xuất hiện xã hội chủ nghĩa không tưởng thế kỷ 18.Đó là các tư tưởng xã hội chủ nghĩa tiêu biểu của ba nhà tư tưởng: HăngriĐơ Xanh Ximông, SáclPhuriê và Rôbớt Ôoen.

Với HăngriĐơ Xanh Ximông-Ông là người viết nhiều tác phẩm đề cập nhiều nội dung có tính chất xã hội chủ nghĩa. Trước hết, ông có công laođề cập, luận giả cho lý thuyết về giai cấp và xung đột giai cấp. Mặc dùông chưa thể phân định chính xác về nguồn gốc cũng như bản chất kinh tế - xã hội của các giai cấp nhưng đây là một đóng góp mới của ông đối với kho tàng tri thức nhân loại về xã hội nói chung, về tư tưởng xã hội chủ nghĩa nói riêng. Ông tự tuyên bố là phát ngôn của giai cấp cần lao và giải phóng giai cấp ấy là mục đích cuối cùng của những nỗ lực màông thực hiện trong cuộc đời. Ông cũng chỉ ra tính chất nửa vời, thiếu triệt để và không vì lợi ích của nhân dân laođộng của cuộc Các mạng Pháp 1798, nên theo ông cần có một cuộc cách mạng mới, một cuộc “tổng cách mạng”. Để thực hiện cuộc cách mạng mới đó, ông chủ trương phải bằng “con đường bình yên chung”, mặc dù thời trẻông từng cống hiến sức lực của mình cho cuộc kháng chiến chông xâm lược của những người anh em ở Bắc Mỹ. Quan niệm của ông về chếđộ sở hữu của xã hội tương lai cũng chứa đựng một sự mâu thuẫn. Một mặt ông cho rằng, trong xã hội ấy, chếđộ sở hữu phải được tổ chức sao cho có lợi nhất cho toàn xã hội.Nhưng mặt khác, ông lại không chủ trương xoá bỏ chếđộ tư hữu, mà chỉ cố gắng xoá bỏ sự phân hoá giàu nghèo một cách quáđáng, thông qua và bằng cách thực hiện chếđộ tư hữu một cách phổ biến.

Còn Sáclơ Phuriê, sinh ra và lớn lên trong một gia đình thương gia không mấy suôn sẻ trong việc buôn bán, ông sớm được tiếp xúc với thương trường của xã hội tư bản phát triển. Là một người không được học hành đến nới đến chốn, nhưng bù lại ông có một trí thông mình tuyệt vời. Tinh tế trong quan sát, sắc sảo trong nhận xét đánh giá, ông nắm rất vững phép biện chứng trong quan sát, phát hiện và phân tích vấn đề và sử dụng tài tình nguyên tắc antinomi trong trình bày các quan niệm về xã hội... Đó làđặc thù trong nhân cách của Phuriê. Ngay từ khi chủ nghĩa tư bản đang trong buổi bình minh của tự do cạnh tranh, ông đã phát hiện ra tình trạng vô chính phủ của nền công nghiệp tư bản chủ nghĩa. Trong nền kinh tếấy, người lao động làm ra sản phẩm được hưởng thụ quáít, trong khi kẻăn bám thì lại hưởng thụ quá nhiều, “sự nghèo khổđược sinh ra từ chính sự thừa thãi”. Cũng trên cái nhìn biện chứng ấy, ông đưa ra giai đoạn phát triển lịch sử mà nhân loại đã trải qua: mông muội, dã man, gia trưởng và văn minh. Đánh giá về chếđộ văn minh tư bản, ông cho rằng nó chỉ có thể tạo ra sự giàu có nói chung chứ không thể tạo ra sự giàu có cho toàn xã hội. Trên cơ sở cái nhìn biện chứng đối với các tệ nạn xã hội tư bản, ông dựđoán, xã hội văn minh tư bản nhất định sẽđược thay thế bằng chếđộ xã hội mới màông gọi là “chếđộ xã hội được đảm bảo” hay “ xã hội hài hoà”. Trong xã hội mới ấy, có sự thống nhất giữa lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể, mỗi cá nhân sẽ tìm thấy lợi ích của mình trong lợi ích chung của toàn xã hội. Tuy nhiên, cũng như Xanh Ximông, Phuriê không chủ trương xoá bỏ chếđộ tư hữu.