Giới thiệu

Điều tra là một thể loại báo chí nằm trong nhóm các thể loại báo chí chính luận. Theo từ điển Tiếng Việt, in năm 1992 của Trung tâm từ điển ngôn ngữ viết: “Điều tra là tìm hiểu, xem xét để biết rõ sự thật”. Trước hết, cần hiểu rõ thế nào là điều tra thì mới có thể tìm hiểu sâu hơn về những đặc điểm cũng như đặc trưng của thể loại này.

Có nhiều quan niệm khác nhau về thể loại điều tra nhưng nhìn chung cũng xoay quanh vấn đề nhận định, xem xét, tìm hiểu, phân tích sự kiện để đưa ra sự thật. Tuy nhiên, chỉ có thể thì chưa đủ, một sự kiện chưa được điều tra, nghiên cứu tường tận thì chưa phán ánh được bản chất và các mối quan hệ bên trong của nó, tuy thế vẫn chưa đủ và chưa thấy hết được đặc trưng cơ bản của thể loại báo chí đó. Khi một sự kiện, hiện tượng hay vấn đề nào đó trong đời sống xã hội cần cho công chúng biết, người làm báo phải tìm hiểu, nghiên cứu và rút ra kết luận chính xác, có sức thuyết phục. Nhưng cần hiểu rằng, trong xã hội, cuộc sống hàng ngày có rất nhiều các vấn đề, hiện tượng, sự kiện, nhưng chính vấn đề bình thường và đơn giản thì không ai cần “điều tra” làm gì. Chính vì thế, để thu hút người đọc thì vấn đề được điều tra là những vấn đề quan trọng, phức tạp được nhiều quan tâm. Điều tra là cả một quá trình, vì vậy nó có hoàn cảnh để xuất hiện riêng. Từ xa xưa, con người đã có nhu cầu thông tin tương đối lớn. Chẳng hạn như trong các cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất và thứ hai con người có nhu cầu nắm bắt thông tin về các nước tham chiến và tình hình chiến sự diễn biến ra sao. Đó là một phần sẽ được các phương tiện thông tin truyền thông để đáp ứng nhu cầu được cung cấp thông tin của con người. Con người với bản tính, nhu cầu luôn có sự tò mò trước các sự việc, hiện tượng mà đặc biệt là những sự việc, hiện tượng chưa được làm rõ, làm sáng tỏ