MỤC LỤC

BÀI I. Giới thiệu ngôn ngữ pascal và các ví dụ đơn giản 1

I. Xuất xứ ngôn ngữ Pascal . 1

II. Khởi động 1

III. Các phím chức năng cần biết của ngôn ngữ Pascal 2

IV. Cấu trúc một chương trình Pascal . 2

1. Cấu trúc cơ bản . 2

2. Phương pháp khai báo và tổ chức cấu trúc một chương trình Pascal 2

V. Các ví dụ đơn giản làm quen với ngôn ngữ Pascal 5

BÀI 2. Các khái niệm cơ bản của ngôn ngữ pascal 7

I. Các từ khoá (Key word) trong ngôn ngữ Pascal .7

II. Các kiểu dữ liệu cơ bản 7

1. Các kiểu dữ liệu dạng số nguyên 7

a. Kiểu Byte . 7

b. Kiểu Integer . 7

c. Kiểu Shortint 7

d. Kiểu Word . 7

e. Kiểu Longint 7

2. Các kiểu dữ liệu dạng số có phần biểu diễn thập phân 7

a. Kiểu Single 7

b. Kiểu Real . 7

c. Kiểu Double . 7

3. Kiểu Char (ký tự) . 8

4. Kiểu Logic . 8

5. Kiểu String (chuỗi ký tự) 8

III. Các hàm xử lý dữ liệu cơ bản của ngôn ngữ Pascal . 8

IV. Sử dụng hàm Random(n) để lấy một giá trị nguyên ngẫu nhiên 9

BÀI 3. Hằng số, biến số, biểu thức và câu lệnh đơn giản trong ngôn ngữ pascal 10

I. Hằng số 10

1. Khái niệm 10

2. Cú pháp khai báo .10

II. Biến số 11

1. Khái niệm 11

2. Cú pháp khai báo cho các biến 11

– Giáo trình Lập trình Pascal căn bản —

– 87 —

Trang 87

III. Biểu thức .12

IV. Câu lệnh đơn giản 12

1. Lệnh gán .13

2. Lệnh Xuất .1 4

3. Lệnh Nhập .17

BÀI 4. Các lệnh có cấu trúc trong ngôn ngữ pascal 1 8

I. Lệnh ghép 1 8

II. Lệnh lựa chọn .19

1. Lệnh IF 19

2. Lệnh CASE .21

III. Các câu lệnh lặp .23

1. Câu lệnh FOR 23

a. Dạng tiến .23

b. Dạng lùi 2 4

2. Câu lệnh Repeat 2 5

3. Câu lệnh While 27

IV. Các lệnh Goto, Break, Exit và Halt 2 8

1. Lệnh Goto .2 8

2. Lệnh Break 29

3. Lệnh Exit .30

4. Lệnh Halt 30

Bài 5. Dữ liệu kiểu vô hướng liệt kê và kiểu đoạn con .31

I. Kiểu liệt kê .31

II. Kiểu đoạn con .32

Bài 6. Kiểu tập hợp và kiểu mảng 33

I. Kiểu tập hợp: 33

1. Định nghĩa .33

2. Các phép toán trên tập hợp 33

a. Phép toán quan hệ .33

b. Phép toán IN .3 4

c. Phép toán hợp, giao, hiệu .3 4

II. Kiểu mảng 3 5

1. Khái niệm 3 5

2. Khai báo mảng một chiều 3 5

3. Truy cập các phần tử của mảng 3 6

– Giáo trình Lập trình Pascal căn bản —

– 88 —

Trang 88

4. Mảng nhiều chiều 37

Bài 7. Chương trình con: Hàm và Thủ tục 40

I. Hàm và thủ tục . 40

II. Biến toàn cục, biến cục bộ và việc truyền dữ liệu 42

III. Các hàm và thủ tục thường dùng của Unit CRT . 44

1. Thủ tục ClrScr . 44

2. Thủ tục ClrEOL . 44

3. Thủ tục DelLine 45

4. Thủ tục InsLine . 45

5. Thủ tục GotoXY(x, y: Byte) 45

6. Hàm WhereX: Byte . 45

7. Hàm WhereY: Byte . 45

8. Thủ tục Sound(Hz : Word) 45

9. Thủ tục NoSound 45

10. Thủ tục TextBackGround(Color : Byte) . 45

11. Thủ tục TextColor(Color : Byte) . 45

12. Hàm KeyPressed: Boolean 45

13. Hàm ReadKey: Char 45

Bài 8. Kiểu xâu ký tự . 48

I. Khai báo và các phép toán 48

1. Khai báo kiểu xâu 48

2. Nhập và in xâu ký tư 48

3. Các phép toán trên xâu ký tư . 49

a. Phép gán 49

b. Phép nối String 49

c. Các phép toán so sánh . 49

II. Các thủ tục và hàm xử lý xâu ký tự . 49

1. Các thủ tục 49

a. Delete(St , Pos, Num) 49

b. Insert(St2, St1, Pos) . 50

c. Str(Value, St) 50

d. Val(St, Var, Code) 50

2. Các hàm 51

a. Length(St) . 51

– Giáo trình Lập trình Pascal căn bản —

– 89 —

Trang 89

b. Copy(St, Pos, Num) 51

d. Pos(St1, St2) . 52

Bài 9. Dữ liệu kiểu bản ghi và kiểu tệp 54

I. Kiểu bản ghi . 54

1. Khái niệm và định nghĩa 54

2. Sử dụng Record . 55

3. Câu lệnh With . 57

4. Record có cấu trúc thay đổi . 59

Bài 10. Dữ liệu kiểu tệp . 62

I. Khái niệm . 62

II. Cấu trúc và phân loại tệp . 63

III. Các thao tác trên tệp 63

1. Mở tệp mới để cất dữ liệu 63

2. Ghi các giá trị vào tệp với thủ tục Write 64

3. Đọc dữ liệu từ một tệp đã có 65

4. Tệp truy nhập trực tiếp 67

5. Các thủ tục và hàm xử lý tệp của Turbo Pascal 68

a. Hàm FileSize(FileVar) 68

b. Hàm FilePos(FileVar) . 68

c. Thủ tục Erase(FileVar) 68

d. Thủ tục Rename(FileVar, Str) . 68

6. Tệp văn bản (Text Files) 69

a. Hàm EOF(Var F: Text): Boolean . 69

b. Hàm EOLN(Var F: Text): Boolean 69

c. Ghi vào một tệp văn bản 69

d. Đọc dữ liệu từ tệp văn bản .70

e. Thủ tục thêm dòng .71

PHẦN BÀI TẬP THỰC HÀNH 72

: 1. Luyện tập căn bản .72

: 2. Bài tập đơn giản làm quen với các kiểu dữ liệu và một số hàm chuẩn của

Pascal 72

: 3. Áp dụng các lệnh đơn giản 73

: 4. Bài tập cho các loại lệnh có cấu trúc .7 4

4.1. Bài tập cho cấu trúc lệnh If .7 4

– Giáo trình Lập trình Pascal căn bản —

– 90 —

Trang 90

4.2. Bài tập cho cấu trúc lệnh Case 7 5

4.3. Bài tập cho cấu trúc vòng lặp For .7 5

4.4. Bài tập cho cấu trúc vòng lặp Repeat 7 6

4.5. Bài tập cho cấu trúc vòng lặp While .7 6

: 5. Bài tập cho dữ liệu kiểu đoạn con, liệt kê và kiểu mảng 77

: 7. Bài tập tạo thủ tục và hàm .77

: 8. Bài tập cho phần xử lý chuỗi .7