1.1. Văn học Việt Nam sau 1975, ở mảng văn xuôi, xuất hiện khá nhiều những tác phẩm mang hơi hướng của những truyện dân gian, truyện lịch sử và truyền thuyết hiện đại… Tuy nhiên, đó không phải là sự kể lại hoặc diễn dịch những câu chuyện cổ mà đằng sau lớp sương mù huyền ảo ấy, ta vẫn cảm nhận thấy“màu sắc và tâm trạng của một thực tế hiện nay”[9,178]. Có thể vì lí do đó mà nhiều tác phẩm trong hướng này được các nhà nghiên cứu đặt tên gọi là “giả cổ tích”, “giả lịch sử”, “giả truyền thuyết”… Chúng tôi tạm gọi chúng bằng cái tên chung là “cố sự tân biên”(truyện cũ viết lại) để khu biệt và thống nhất loại truyện ngắn viết theo phong cách này. Sự hiện diện đầy hấp dẫn của chúng cho thấy đã là đổi mới và cách tân văn học thực sự thì không nhất thiết cứ phải “hướng ngoại" mà "hướng nội" cũng là một con đường đáng để lựa chọn.

1.2. Sự xuất hiện của loại truyện ngắn "cố sự tân biên" quả thực là hiện tượng đáng chú ý. Những truyện ngắn này đã được nhắc tới trong nhiều công trình, trong đó được quan tâm nhiều nhất là truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp. Nhà nghiên cứu Đặng Anh Đào, qua việc theo dõi truyện ngắn cuối những năm 80 đã nhận ra sự phát triển của truyện “giả cổ tích”, “giả lịch sử” là một trong hai “vệt sáng lan tỏa của bức tranh toàn cảnh”. Điều này gợi ý cho chúng tôi hướng đi về việc xem xét truyện “cố sự tân biên” như một xu hướng của truyện ngắn Việt Nam đương đại.

Phần Nội dung được triển khai trên ba chương sau:

Chương I: Truyện ngắn "cố sự tân biên" trong xu thế phát triển của văn xuôi Việt Nam sau 1975.

Chương II: “Cố sự tân biên” và sự đổi mới tư duy nghệ thuật văn xuôi sau 1975

Chương III: Vài nét về nghệ thuật của xu hướng “cố sự tân biên” trong truyện ngắn Việt Nam sau 1975