MỞ ĐẦU

Thế kỷ 21 đang diễn ra trước mắt chúng ta với nhiều thách thức và cơ hội,

đối với nền kinh tế Việt Nam nói chung và với kinh tế nhà nước ta - một thành

phần kinh tế chủ đạo nói riêng.

Từ năm 1986 đến nay, Đại hội lần thứ VI và Đại hội lần thứ VII của Đảng

đều xác định kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, tuy nhiên quan điểm đó được

xác định theo tư duy mới. Đặc biệt trong thời kì đổi mới ngày nay, đứng trước

cơn gió hội nhập của khu vực và thế giới thì việc xác định chỗ đứng của TPKT

này đang trở thành vấn đề có ý nghĩa thực tiễn quan trọng và cấp bách.

Để tìm hiểu những thành tựu to lớn mà TPKT này đã đạt được, cũng như

những hạn chế còn thiếu sót, những kinh nghiệm quý báu trong việc sắp xếp lại

thành phần - cơ cấu, sự thay đổi phương thức sản xuất - quản lý, phương châm

chỉ đạo trong các ngành, các lĩnh vực của kinh tế Nhà nước, tôi quyết định chọn

đề tài này để nghiên cứu dưới góc độ một bài tập lớn.

Nội dung bài viết gồm 2 phần:

Phần I: Quan niệm về Kinh tế Nhà nước

Phần II: Vai trò chủ đạo của Kinh tế Nhà nước.

NỘI DUNG

I-QUAN NIỆM VỀ KINH TẾ NHÀ NƯỚC

Đại hội lần thứ IX của Đảng cộng sản Việt nam xác định nước ta hiện nay

dựa trên 3 hình thức sở hữu cơ bản là: Sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể và sở hữu

tư nhân hình thành nên 6 thành phần kinh tế với những hình thức tổ chức kinh

doanh đa dạng, đan xen hỗn hợp, đó là: Kinh tế Nhà nước, Kinh tế tập thể, kinh

tế cá thể, tiểu chủ, kinh tế tư bản tư nhân, kinh tế tư bản nhà nước, kinh tế có

vốn đầu tư nước ngoài.

Thành phần kinh tế Nhà nước là thành phần kinh tế mà vốn và TLSX

thuộc sở hữu nhà nước; Bao gồm các doanh nghiệp Nhà nước và các tài sản

thuộc sở hữu nhà nước như; đất đai, hầm mỏ, rừng biển, ngân sách, các quỹ dự

trữ, ngân hàng nhà nước, hệ thống bảo hiểm, kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội.

Các doanh nghiệp Nhà nước là bộ phận quan trọng nhất của kinh tế Nhà

nước, giữ những vị trí then chốt, đi đầu trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ

thuật, công nghệ, nêu cao gương về năng suất, chất lượng hiệu quả kinh tế- xã

hội và chấp hành pháp luật.

Phân loại doanh nghiệp Nhà nước

+Các doanh nghiệp hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, nhằm đảm

bảo phúc lợi xã hội như các linh vực sản xuất phục vụ cho quốc phòng, an ninh,

y tế, giáo dục.

+Các doanh nghiệp kinh doanh nhằm mục tiêu lợi nhuận. đóng vai trò

quan trọng trọng góp phần làm tăng trưởng và phát triển kinh tế.

Chú ý phân biệt kinh tế Nhà nước với doanh nghiệp nhà nước. Doanh

nghiệp nhà nước chỉ là một bộ phận quan trọng của kinh tế nhà nước. Còn kinh

tế nhà nước là đặc trưng của một loại hình sở hữu.

Con đường hình thành kinh tế Nhà nước:

Nhà nước đầu tư xây dựng mới các doanh nghiệp nhà nước. Quốc hữu

hoá các doanh nghiệp tư bản tư nhân hoặc góp vốn cổ phần khống chế với các

doanh nghiệp tư nhân.

*Phân biệt kinh tế Nhà nước ở Việt nam với kinh tế Nhà nước của CNTB

độc quyền.

Việt nam đang quá độ lên CNXH bỏ qua giai đoạn phát triển của CNTB,

nên tất yếu tồn tại nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế Nhà nước giẽ vai

trò chủ đạo, là thành phần kinh tế dựa trên sở hữu toàn dân về tư liệu sản xuất.

Nhà nước chuyên chính vô sản đại diện cho nhân dân quản lý nó. Nhà nước ta là

nhà nước của dân, vì dân và do dân.

Còn dưới CNTB độc quyền, nền kinh tế chịu sự thống trị của các tổ chức

độc quyền, phương thức sản xuất TBCN dựa trên cơ sở của chế độ tư hữu tư

nhân TBCN về tư liệu sản xuất. Nhà nước là nhà nước tư sản, phục vụ cho lợi

ích của giai cấp tư sản, bản chất của nhà nước tư sản vẫn là bọc lột lao động làm

thuê