MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngân sách nhà nước là kế hoạch tài chính tập trung của Nhà nước, nhưng việc thực hiện được diễn ra tại các cơ sở kinh tế, các địa phương cấp tỉnh, cấp huyện và xã. Trong những năm qua, cùng với việc chuyển sang cơ chế kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, ngân sách nhà nước đã trở thành công cụ tài chính rất quan trọng, góp phần to lớn trong việc thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Điều đó cho thấy, để đảm bảo thực hiện tốt kế hoạch ngân sách nhà nước, quản lý NSNN và quản lý NSĐP ở mỗi cấp mỗi vùng là rất cần thiết.

Đồng bằng Sông Hồng (ĐBSH) là một trong bảy vùng kinh tế của cả nước, có lịch sử truyền thống cách mạng, văn hoá lâu đời, có vị trí quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hoá, an ninh-quốc phòng; Là vùng có thế mạnh về nguồn nhân lực và khả năng nghiên cứu triển khai khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo, chăm sóc sức khoẻ so với các vùng khác; Có hạt nhân là vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) Bắc Bộ, động lực phát triển chung và có Thủ đô Hà Nội “là trái tim của cả nước, đầu não về chính trị-hành chính, trung tâm lớn về văn hoá, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế”. Vùng ĐBSH là vùng kinh tế có tỷ lệ đóng góp khá lớn về GDP, thu ngân sách, giá trị kim ngạch xuất khẩu, thu hút được khá lớn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Trong những năm qua, quản lý NSĐP trên địa bàn của các tỉnh, thành phố thuộc khu vực vùng ĐBSH đã có nhiều khởi sắc: phương thức và quy trình thu đã được cải tiến, số thu được tập trung tương đối nhanh và đầy đủ vào NSNN, bố trí và quản lý chi NSĐP đã đạt được hiệu quả nhất định, góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển.

Tuy nhiên, quản lý NSĐP trên địa bàn các tỉnh, thành phố thuộc vùng ĐBSH vẫn còn có những hạn chế nhất định như: Nhận thức; phương thức quản lý một số khoản thu, chi còn thiếu toàn diện, thiếu chặt chẽ, thiếu các định chế phù hợp, vì vậy mục tiêu thực hiện chống thất thoát lãng phí chưa đạt được hiệu quả thiết thực, tác động tích cực của NSNN đối với nền kinh tế - xã hội vẫn còn hạn chế. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu về lý luận và thực tiễn nhằm quản lý tốt hơn NSĐP các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Hồng là rất cần thiết.

Từ những lý do trên, tác giả đã chọn vấn đề: “Đổi mới quản lý ngân sách địa phương các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Hồng” làm đề tài nghiên cứu của Luận án Tiến sỹ.

Trần Quốc Vinh

MỤC LỤC

Trang phụ bìa . 1

Lời cam đoan 2

Danh mục chữ viết tắt 5

Danh mục bảng biểu, hình, sơ đồ 6

Mở đầu . 7

Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản lý ngân sách địa phương . 13

1.1. Ngân sách địa phương - Một bộ phận cấu thành của NSNN . 13

1.1.1. Tổng quan về ngân sách nhà nước 13

1.1.2. Ngân sách địa phương 18

1.2. Quản lý ngân sách địa phương 20

1.2.1. Khái niệm và nguyên tắc quản lý ngân sách địa phương . 20

1.2.2. Nội dung quản lý ngân sách địa phương . 21

1.3. Nhân tố ảnh hưởng tới quản lý ngân sách địa phương . 28

1.3.1. Nhân tố chủ quan 28

1.3.2. Nhân tố khách quan 34

1.4. Bài học kinh nghiệm quản lý ngân sách địa phương đối với

Việt Nam 47

Chương 2: Thực trạng quản lý Ngân sách địa phương các tỉnh vùng

Đồng bằng Sông Hồng 48

2.1. Khái quát về vùng Đồng bằng sông Hồng . 49

2.1.1. Phân vùng kinh tế ở Việt Nam 49

2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Hồng . 52

2.2. Thực trạng quản lý ngân sách địa phương các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Hồng 57

2.2.1. Thực trạng quản lý NSĐP các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Hồng 57

2.3. Đánh giá thực trạng quản lý NSĐP ở các tỉnh vùng Đồng bằng

Sông Hồng . 73

2.3.1. Kết quả . 73

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân . 78

Chương 3: Giải pháp đổi mới quản lý ngân sách địa phương các tỉnh vùng đồng bằng Sông Hồng . 102

3.1. Định hướng đổi mới quản lý ngân sách địa phương các tỉnh vùng

Đồng Bằng Sông Hồng 103

3.1.1. Định hướng đổi mới quản lý ngân sách nhà nước ở Việt Nam 103

3.1.2. Quan điểm đổi mới ngân sách địa phương các tỉnh vùng Đồng

bằng Sông Hồng 105

3.2. Giải pháp đổi mới quản lý Ngân sách địa phương các tỉnh vùng

Đồng bằng Sông Hồng 109

3.2.1. Đổi mới nhận thức của các địa phương; trách nhiệm và phương

pháp quản lý ngân sách 109

3.2.2. Đổi mới tổ chức bộ máy quản lý ngân sách địa phương 131

3.2.3. Hoàn thiện hệ thống thông tin, phương tiện quản lý . 134

3.2.4. Nâng cao chất lượng, hiệu quả thanh tra, kiểm tra và giám sát ở các cấp. 139

3.2.5. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các đối tượng quản lý; đồng thời ban hành các hình thức khen thưởng, xử phạt

công minh . 140

3.3. Kiến nghị . Error! Bookmark not defined.

3.3.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật 142

3.3.2. Hoàn thiện các chính sách vĩ mô 143

Kết luận .157

Danh mục các công trình nghiên cứu khoa học công bố của tác giả 159

Danh mục tài liệu tham khảo 16