PHẦN I:

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC : CHỨC NĂNG VAI TRÒ VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA NÓ

I. Khái niệm và mục tiêu của NSNN:

Trong các xã hội hiện đại, Nhà nước luôn có các chức năng, nhiệm vụ nhiều mặt, như chức năng quản lý hành chính, chức năng kinh tế, chức năng trấn áp và các nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ xã hội. Để thực hiện các chức năng nhiệm vụ đó Nhà nước cần nắm 1 lượng của cải vật chất nhất định. Lượng của cải vật chất đó được hình thành chủ yếu từ thuế, cái mà các tổ chức dân cư phải có nghĩa vụ nộp cho Nhà nước theo quy định bằng luật pháp của Nhà nước. Từ các nguồn thu đó mà quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của Nhà nước được hình thành, nó được gọi là quỹ Ngân sách, đó là cơ sở vật chất đảm bảo cho Nhà nước tồn tại và hoạt động.Việc sử dụng quỹ Ngân sách để đáp ứng các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước chính là quá trình chi tiêu của Ngân sách. Chi tiêu Ngân sách luôn gắn liền với việc thực hiện các nhiệm vụ cụ thể của Nhà nước trên mọi lĩnh vực, và trong từng thời kỳ nhất định.

Trong thời hiện đại nay, chức năng kinh tế của Nhà nước càng trở nên quan trọng. Nhà nước phải can thiệp vào các quá trình kinh tế để sửa chữa những sai lầm của thị trường, để đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và đảm bảo tính hiệu quả, công bằng và ổn định của nền kinh tế. Sự can thiệp của Nhà nước ở đây là sự can thiệp gián tiếp, thông qua chính sách thuế khoá, chính sách chi tiêu và các luật lệ của Nhà nước. Như vậy bên cạnh “bàn tay vô hình” của thị trường còn có “bàn tay hữu hình” của Nhà nước là thuế khoá, chi tiêu Chính phủ và các luật lệ của Nhà nước.

Phát triển kinh tế hiện nay đang là mục tiêu cơ bản trong chính sách kinh tế vĩ mô của hầu hết các Chính phủ, phát triển kinh tế không chỉ đơn thuần là sự tăng trưởng kinh tế, mà nó còn bao hàm nhiều vấn đề khác, như sự thay đổi trong cơ cấu kinh tế, sự đô thị hoá và sự tham gia của các thành viên trong xã hội vào qua trình phát triển đó. Để thực hiện được mục tiêu chiến lược này, Nhà nước sử dụng nhiều công cụ khác nhau, trong đó chính sách Ngân sách là một trong những công cụ quan trọng nhất của Nhà nước. Như vậy qua đây ta thấy chính sách của Nhà nước như thế nào, hay cụ thể hơn là việc Nhà nước huy động thu nhập, sử dụng thu nhập vào việc gì, như thế nào? là hoàn toàn phụ thuộc vào các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước, phụ thuộc vào các mục tiêu mà Nhà nước đặt ra trong các thời kỳ khác nhau.

Vậy Ngân sách Nhà nước là gì?

Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự toán đã được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong 1 năm để đảm bảo thực hiện các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước