LUẬN VĂN DÀI 142 TRANG

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU

TÓM TẮT KHÓA LUẬN

LỜI MỞ ĐẦU 1

PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT TRONG KIỂM TOÁN BCTC 3

1.1 Đặc điểm của Nợ phải thu khách hàng có ảnh hưởng đến kiểm toán trong kiểm toán BCTC 3

1.1.1 Khái niệm và đặc điểm Nợ phải thu khách hàng 3

1.1.2 Những nguyên tắc kế toán đối với việc hạch toán Nợ phải thu khách hàng 4

1.1.3 Chứng từ, tài khoản, sổ sách kế toán áp dụng đối với Nợ phải thu khách hàng 5

1.1.4 Dự phòng phải thu khó đòi 5

1.1.5 Gian lận và sai sót có thể xảy ra đối với khoản mục Nợ phải thu khách hàng 8

1.1.6 Các thủ tục kiểm soát nội bộ đối với khoản mục Nợ phải thu khách hàng 9

1.2 Đặc điểm của doanh nghiệp sản xuất có ảnh hưởng đến kiểm toán trong kiểm toán BCTC 11

1.2.1 Khái niệm doanh nghiệp sản xuất 11

1.2.2 Đặc điểm doanh nghiệp sản xuất 11

1.3 Kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC 12

1.3.1 Vai trò của kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC 12

1.3.2 Mục tiêu kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC 14

1.3.3 Quy trình kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC 15

1.3.3.4 Chuẩn bị kiểm toán 15

1.3.3.5 Thực hiện kế hoạch kiểm toán 28

1.3.3.6 Kết thúc kiểm toán 38

PHẦN II: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY ACPA 42

2.1 Tổng quan về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn ACPA 42

2.1.1 Khái quát chung về Công ty 42

2.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển 42

2.1.1.2 Những loại hình dịch vụ kinh doanh chủ yếu của Công ty 44

2.1.1.3 Thị trường hoạt động 45

2.1.1.4 Phương hướng phát triển của Công ty trong thời gian tới 46

2.1.2 Đặc điểm tổ chức quản lý tại Công ty 47

2.1.2.1 Đặc điểm tổ chức bộ máy tại Công ty 47

2.1.2.2 Đội ngũ nhân viên tại Công ty 49

2.1.3 Đặc điểm quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty 50

2.2 Kiểm toán Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn ACPA 53

2.2.1 Mục tiêu kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng trong kiểm toán BCTC do Công ty ACPA thực hiện 53

2.2.2 Quy trình kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng trong kiểm toán BCTC do Công ty ACPA thực hiện 53

2.2.2.1 Chuẩn bị kiểm toán 53

2.2.2.2 Thực hiện kế hoạch kiểm toán 67

A. Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát 67

B. Thực hiện các thử nghiệm cơ bản 73

2.2.2.3 Kết thúc kiểm toán 89

2.2.3 Tổng kết quy trình kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng tại Công ty ACPA 92

PHẦN III: BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY ACPA 95

3.3 Nhận xét chung và bài học kinh nghiệm về quy trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng trong kiểm toán BCTC tại Công ty ACPA 95

3.3.1 Nhận xét chung 95

3.3.2 Bài học kinh nghiệm 96

3.4 Phương hướng hoàn thiện quy trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất tại Công ty ACPA 99

3.4.1 Sự cần thiết phải hoàn thiện quy trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất 99

3.4.2 Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất tại Công ty ACPA 101

3.2.2.1 Về phía Công ty 102

3.2.2.2 Về phía các cơ quan chức năng 116

KẾT LUẬN 119

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BCĐKT : Bảng Cân đối kế toán

BCKQHĐKD : Báo cáo Kết quả Hoạt động kinh doanh

BCTC : Báo cáo tài chính

BSNN : Bảng số ngẫu nhiên

HTKSNB : Hệ thống Kiểm soát nội bộ

KTV : Kiểm toán viên

NXB : Nhà xuất bản

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

TP. HCM : Thành phố Hồ Chí Minh

VNĐ : Việt Nam đồng

VSA : Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam

USD : Đô la Mỹ

DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU

Sơ đồ 1.1 : Sơ đồ hạch toán dự phòng phải thu khó đòi

Bảng 1.2 : Bảng số dư chi tiết phân tích theo tuổi nợ

Bảng 2.1 : Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty qua các năm

Biểu đồ 2.2 : Cơ cấu doanh thu năm 2006

Sơ đồ 2.3 : Bộ máy tổ chức của Công ty theo chức năng

Sơ đồ 2.4 : Qui trình kiểm toán chi tiết của Công ty ACPA

Bảng 2.5 : Bảng phân tích các tỷ suất nợ phải thu tại Công ty A

Bảng 2.6 : Bảng phân tích xu hướng nợ phải thu tại Công ty A

Bảng 2.7 : Bảng phân tích các tỷ suất nợ phải thu tại Công ty B

Bảng 2.8 : Bảng phân tích xu hướng nợ phải thu tại Công ty B

Bảng 2.9 : Chương trình kiểm toán cho khoản mục Nợ phải thu khách hàng của Công ty A

Bảng 2.10 : Chương trình kiểm toán cho khoản mục Nợ phải thu khách hàng của Công ty B

Bảng 2.11 : Bảng đánh giá dự phòng phải thu khó đòi

Bảng 2.12 : Mẫu thư xác nhận Nợ phải thu khách hàng tại Công ty ACPA

Bảng 2.13 : Bảng trích dẫn Báo cáo kiểm toán tại Công ty ACPA

Bảng 2.14 : Bảng trích dẫn thư quản lý gửi Công ty A

Sơ đồ 2.15 : Trình tự kiểm toán Nợ phải thu khách hàng tại Công ty ACPA

Bảng 3.1 : Bảng minh họa kỹ thuật phân tầng trong tổng thể khi gửi thư xác nhận

Bảng 3.2 : Mẫu thư xác nhận theo hình thức xác nhận phủ định

Bảng 3.3 : Bảng câu hỏi về kiểm soát nội bộ đối với khoản mục Nợ phải thu khách hàng

Sơ đồ 3.4 : Lưu đồ nghiệp vụ bán hàng thu tiền

PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT TRONG KIỂM TOÁN BCTC

1.1 Đặc điểm của Nợ phải thu khách hàng có ảnh hưởng đến kiểm toán trong kiểm toán BCTC

1.1.1 Khái niệm và đặc điểm Nợ phải thu khách hàng

 Khái niệm:

Nợ phải thu khách hàng là một loại tài sản của doanh nghiệp thể hiện mối quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với người mua, phát sinh trong quá trình bán sản phẩm hàng hoá, dịch vụ khi nghiệp vụ bán hàng và thu tiền diễn ra không cùng một thời điểm.

 Đặc điểm các khoản nợ phải thu:

ã Nợ phải thu khách hàng là một loại tài sản của doanh nghiệp bị người mua chiếm dụng mà đơn vị có trách nhiệm phải thu hồi.

ã Nợ phải thu khách hàng là một loại tài sản khá nhạy cảm với những gian lận.

ã Nợ phải thu khách hàng là đối tượng để sử dụng các thủ thuật làm tăng doanh thu và lợi nhuận của đơn vị.

ã Nợ phải thu phải được trình bày theo giá trị thuần có thể thực hiện được và còn phụ thuộc vào việc lập dự phòng nợ phải thu khó đòi nên có nhiều khả năng sai sót và khó kiểm tra.

1.1.2 Những nguyên tắc kế toán đối với việc hạch toán Nợ phải thu khách hàng

Phải theo dõi các khoản nợ phải thu khách hàng theo từng người mua, không được phép bù trừ khoản phải thu giữa các đối tượng khác nhau.

Đối với các khoản phải thu có gốc ngoại tệ thì vừa phải theo dõi bằng đơn vị nguyên tệ, vừa phải quy đổi thành Việt Nam đồng (VNĐ) theo tỷ giá thích hợp và thực hiện điều chỉnh tỷ giá khi lập báo cáo kế toán.

Phải theo dõi chi tiết theo cả chỉ tiêu giá trị và hiện vật đối với các khoản nợ phải thu bằng vàng, bạc, đá quý. Cuối kỳ phải điều chỉnh số dư theo giá thực tế.

Đối với các khoản nợ phải thu đã quá hạn thanh toán thì doanh nghiệp cần phải thực hiện lập dự phòng phải thu khó đòi cho các khoản nợ này một cách thích hợp.

1.1.3 Chứng từ, tài khoản, sổ sách kế toán áp dụng đối với Nợ phải thu khách hàng

1.1.4 Dự phòng phải thu khó đòi

ã Khái niệm dự phòng

ã Đối tượng và điều kiện lập dự phòng phải thu khó đòi

ã Phương pháp lập dự phòng phải thu khó đòi

ã Trình tự hạch toán dự phòng phải thu khó đòi

1.1.5 Gian lận và sai sót có thể xảy ra đối với khoản mục Nợ phải thu khách hàng

+ Khả năng ghi nhận sai các khoản phải thu và sự không nhất quán trong ghi nhận doanh thu giữa các chi nhánh và giữa các kỳ khác nhau;

+ Cấn trừ sai Nợ phải thu giữa các khách hàng và phân loại sai các khoản phải thu khách hàng và phải thu nội bộ;

+ Không trình bày đầy đủ khoản phải thu với các bên có liên quan;

+ Các khoản phải thu được phản ánh sai giá trị do bị đem cầm cố, chuyển nhượng hay chiết khấu;

+ Có khả năng tồn tại hóa đơn nhưng không tồn tại nghiệp vụ bán hàng;

+ Ghi nhận doanh thu và Nợ phải thu không đúng kỳ.

+ Rủi ro đã thu được tiền từ khoản nợ phải thu kéo dài nhưng lại xóa sổ khoản nợ này để thu được lợi ích cá nhân;

+ Lập sai dự phòng phải thu do đánh giá khả năng thu hồi của các khoản phải thu không chính xác;

1.1.6 Các thủ tục kiểm soát nội bộ đối với khoản mục Nợ phải thu khách hàng

ã Xét duyệt bán chịu

ã Lập và kiểm tra hoá đơn

ã Theo dõi thanh toán

ã Xét duyệt hàng bán bị trả lại

ã Lập dự phòng phải thu khó đòi

ã Cho phép xoá sổ các khoản nợ không thu hồi được

1.2 Đặc điểm của doanh nghiệp sản xuất có ảnh hưởng đến kiểm toán trong kiểm toán BCTC

1.2.1 Khái niệm doanh nghiệp sản xuất

Doanh nghiệp sản xuất là một đơn vị kinh tế, một tập hợp người và vốn có nhiệm vụ sản xuất ra sản phẩm vật chất để cung cấp cho thị trường và thông qua đó tìm kiếm lợi nhuận.

1.2.2 Đặc điểm doanh nghiệp sản xuất

Doanh nghiệp sản xuất là tổ chức sản xuất ra của cải vật chất với mục đích thu lợi nhuận.

Doanh nghiệp sản xuất thực hiện quá trình lưu thông sản phẩm hàng hóa để thu tiền phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Các doanh nghiệp sản xuất ngày nay thường có các khách hàng rất đa dạng. Do có những khách hàng khác nhau nên chính sách tín dụng thanh toán lại khác nhau và ảnh hưởng đến việc thu tiền trong doanh nghiệp.

Không như các doanh nghiệp kinh doanh xây dựng thường có những khoản nợ kéo dài trong nhiều năm, các doanh nghiệp sản xuất cần có những chính sách tín dụng hợp lý để thu tiền kịp thời không để kéo dài các khoản nợ phải thu vì các doanh nghiệp này cần thu tiền trong thời gian ngắn để quay vòng vốn.

1.3 Kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC

1.3.1 Vai trò của kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC

ã Xác minh và bày tỏ ý kiến về tính trung thực và hợp lý của khoản nợ phải thu khách hàng được trình bày trên BCTC

ã Kiểm tra tính trung thực của các loại tài sản trong doanh nghiệp cũng như khả năng hoạt động trong tương lai của doanh nghiệp qua các tỷ suất phản ánh khả năng thanh toán

ã Góp phần kiểm tra tính chính xác của các khoản doanh thu và doanh thu bán chịu

ã Thu thập được các bằng chứng về việc ghi tăng (hoặc giảm) chi phí trong kỳ do phát sinh các khoản phải thu khó đòi hoặc không thể thu hồi được

ã Phát hiện ra các sai phạm liên quan đến hệ thống kiểm soát nội bộ và giảm rủi ro kiểm toán.

1.3.2 Mục tiêu kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC

- Mục tiêu hợp lý chung: khoản phải thu khách hàng được trình bày trên BCTC được phản ánh một cách trung thực và hợp lý, xét trên các khía cạnh trọng yếu.

- Các mục tiêu chung khác

ã Tính hiệu lực

ã Tính trọn vẹn

ã Phân loại và trình bày

ã Quyền và nghĩa vụ

ã Tính giá và định giá

ã Tính chính xác cơ học

- Các mục tiêu kiểm toán nghiệp vụ

ã Tính cho phép

ã Tính kịp thời

1.3.3 Quy trình kiểm toán khoản mục Nợ phải thu khách hàng đối với các doanh nghiệp sản xuất trong kiểm toán BCTC

1.3.3.1 Chuẩn bị kiểm toán

ã Chuẩn bị kế hoạch kiểm toán

ã Thu thập thông tin cơ sở

ã Thu thập thông tin về nghĩa vụ pháp lý của khách hàng

ã Thực hiện thủ tục phân tích

ã Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán

ã Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ và đánh giá rủi ro kiểm soát

ã Thiết kế chương trình kiểm toán

1.3.3.2 Thực hiện kế hoạch kiểm toán

A. Thực hiện thử nghiệm kiểm soát

ã Kiểm tra mẫu về các nghiệp vụ bán hàng

ã Chọn mẫu đối chiếu giữa chứng từ chuyển hàng và những hoá đơn có liên quan.

ã Xem xét sự xét duyệt và ghi chép về hàng bán bị trả lại hay bị hư hỏng