LỜI MỞ ĐẦU

Với chủ trương đổi mới của Đảng và Nhà nước về chính sách BHXH, từ năm 1995 đến nay hoạt động BHXH đã có bước chuyển biến rõ rệt mà việc cơ bản là cải cách cơ chế quản lý và mở rộng quyền lợi tham gia BHXH cho người lao động trong mọi thành phần kinh tế. Trong những năm vừa qua, công tác BHXH không những đã góp phần đảm bảo an sinh xã hội mà ngày càng đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của đông đảo người lao động. Về đối tượng tham gia BHXH đã ngày càng được mở rộng. Nếu như trước đây BHXH chỉ giới hạn phần nào số đối tượng là công chức, viên chức Nhà nước và người làm công ăn lương trong các doanh nghiệp Nhà nước thì nay đối tượng tham gia BHXH đã mở rộng ra các thành phần kinh tế khác như lao động làm việc có thời hạn ở nước ngoài, lao động làm việc trong khu vực ngoài quốc doanh, khu vực ngoài công lập… Tuy nhiên, nếu xét trên phương diện tổng thể thì số đối tượng tham gia BHXH nêu trên mới chỉ đảm bảo một phần về nhu cầu tham gia BHXH của nước ta hiện nay. Cụ thể, hiện tại chỉ có khoảng gần 6 triệu người tham gia vào hệ thống BHXH, còn khoảng 38 triệu người có khả năng tham gia BHXH.

Thực hiện Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX và Bộ lao động sữa đổi bổ sung một số điều đã được thông qua ngày 02/04/2002 trong đó quy định: “Các loại hình BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện được áp dụng đối với từng loại đối tượng và từng loại hình doanh nghiệp để đảm bảo cho người lao động được hưởng các chế độ BHXH thích hợp”. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, trong thời gian qua mặc dù Nhà nước chưa ban hành, chỉ đạo thống nhất việc thực hiện chế độ BHXH tự nguyện đối với người lao động thuộc khu vực nông thôn làm trong nông nghiệp và các thành phần kinh tế khác chưa thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, chính quyền một số địa phương đã xây dựng thí điểm một số mô hình BHXH tự nguyện và đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ như mô hình thí điểm BHXH tự nguyện tại Nghệ An, Hà Tây…Mặc dù việc thí điểm mô hình BHXH tự nguyện mới áp dụng trong phạm vi hẹp nhưng qua đó cũng phần nào đánh giá được nhu cầu về đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và bước đầu đã tạo cho người lao động nhận thức được quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHXH tự nguyện, góp phần tích cực trong việc ổn định chính trị- xã hội của đất nước.

Như vậy, việc triển khai BHXH tự nguyện ở Việt Nam đã là một vấn đề mang tính bức xúc, đó là hoàn toàn phù hợp với chủ trương, chính sách đường lối của Đảng và Nhà nước, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của đông đảo người lao động, phù hợp với đường lối phát triển kinh tế xã hội của đất nước, phù hợp với xu hướng của thời đại. Nhận thức được vấn đề ấy, em đã chọn đề tài “Điều kiện và giải pháp triển khai BHXH tự nguyện ở Việt Nam”