Lời mở đầu

Bất kì một quốc gia nào muốn phát triển, đạt được trình độ một nước phát triển đều phải trải qua nấc thang có tính tất yếu lịch sử. Đó là công nghiệp hoá. Trên thế giới đã có nhiều nước tiến hành thành công công nghiệp hoá và hiện nay cũng còn nhiều nước đang tiến hành công nghiệp hoá. Trong các giai đoạn phát triển khác nhau của lịch sử loài người, công nghiệp hoá ở những nước khác nhau có sự khác nhau về mô hình, về thời gian thực hiện và do đó có sự khác nhau về ảnh hưởng của nó đến phát triển kinh tế xã hội. Nước ta bắt đầu công nghiệp hoá từ năm 1960 theo đường lối do đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của đảng đề ra. Đến nay sự nghiệp đó vẫn tiếp tục. Nhưng hoàn cảnh, điều kiện quốc tế và trong nước, trình độ phát triển kinh tế nước ta hiện nay khác nhiều so với năm 1960. Điều đó đặt ra nhiều vấn đề lí luận và thực tiễn phải giải quyết như: Công nghiệp hoá có còn là tất yếu khách quan nữa không? Đánh giá như thế nào về thực trạng công nghiệp hoá ở nước ta những năm qua? Mục tiêu, mô hình, nội dung công nghiệp hoá gắn với hiện đại hoá ở nước ta hiện nay như thế nào?

Sự phát triển của nền kinh tế trong hơn mười năm kể từ khi đổi mới đến nay đã thu được nhiều kết quả đáng kể.Trong đó phải kể đến vai trò rất quan trọng của Đảng và Nhà nước. Nhà nước là người hoạch định ra các chính sách chiến lược phát triển kinh tế, phát huy tối đa những mặt tích cực, hạn chế tối thiểu những mặt tiêu cực của kinh tế thị trường. Mà quan trọng nhất là sự định hướng của nhà nước để kinh tế phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa mà nhân dân đã lựa chọn. Đây là điểm khác biệt giữa cơ chế kinh tế thị trường ở nước ta và các nước khác.

Mặc dù Nhà nước ta đã phát huy vai trò của mình một cách có hiệu quả trong sự nghiệp này, nhưng không phải là không có hạn chế. Đó là sự cồng kềnh của bộ máy, chưa xóa bỏ được thói quen của cơ chế cũ, chưa thích nghi với cơ chế mới nên hiệu quả chưa cao. Để nhận thức rõ hơn về vai trò của nhà nước trong phát triển kinh tế nói chung và trong công nghiệp hoá hiện đại hoá nói riêng, trong bài viết này, em xin chọn đề tài: “Vai trò của Nhà nước đối với quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá ở nước ta”.

Do trình độ có hạn, không thể bao quát được hết mọi khía cạnh của vấn đề to lớn và khó khăn này, nên phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ xoay quanh một số vấn đề về vai trò của Nhà nước trong việc phát triển những điều kiện chính của quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá. Trong bài viết này, em xin được trình bày các nội dung cơ bản về đề tài trên như: Tại sao công nghiệp hoá lại phải có vai trò của nhà nước? Nhà nước đóng vai trò quan trọng như thế nào? Thực trạng vai trò của nhà nước ra sao? Và cuối cùng là một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của nhà nước trong thời gian tới.Và kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về vai trò của Nhà nước đối với công nghiệp hoá hiện đại hoá

Mục lục

Trang

A. Phần mở đầu 4

B. Nội dung 6

Chương 1: Tính tất yếu khách quan về vai trò của Nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá 6

1.1. Vai trò của Nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá 6

1.1.1. Quan niệm công nghiệp hoá- Thực chất công nghiệp hoá 6

1.1.2. Vì sao hiện nay công nghiệp hoá lại gắn với hiện đại hoá 7

1.1.3. Vai trò của Nhà nước trong sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá 8

1.2. Tất yếu khách quan vai trò của Nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá 9

1.2.1. Vai trò của Nhà nước trong việc định hướng cho quá trình công nghiệp hoá 9

1.2.2. Vai trò của Nhà nước trong việc phát triển khoa học công nghệ 11

1.2.3. Nhà nước với vai trò phát triển nguồn vốn 13

1.2.4. Vai trò của Nhà nước trong quản lý quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá 14

Chương 2: Thực trạng vai trò của Nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá ở nước ta 16

2.1. Định hướng cho quá trình công nghiệp hoá 16

2.1.1. Việc đề ra mục tiêu chiến lược kế hoạch bước đi của công nghiệp hoá 16

2.1.2. Thực trạng việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế phù hợp với bước đi của quá trình công ngiệp hoá 16

2.1.3. Tạo nguồn lực cho tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước 17

2.1.3.1. Thực trạng nguồn nhân lực nước ta hiện nay 18

2.1.4. Phát triển giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước 20

2.2. Chính sách phát triển công nghệ 21

2.2.1. Phát triển công nghệ sản xuất 21

2.2.2. Phát triển đội ngũ cán bộ khoa học 23

2.2.3. Nâng cao hiệu quả quảnlý Nhà nước về khoa học và công nghệ trong thời kì công nghiệp hoá hiện đại hoá 24

2.2.3.1. Một số thành tựu về ứng dụng khoa học và công nghệ ở nước ta trong thời kì đổi mới 24

2.2.3.2. Thực trạng quản lý Nhà nước về khoa học và công nghệ 25

2.3. Chính sách huy động và sử dụng nguồn vốn 26

2.3.1. Thực trạng huy động vốn của Nhà nước 26

2.3.2. Thực trạng vai trò của Nhà nước trong việc sử dụng và quản lý vốn 27

2.4. Quản lý quá trình công nghiệp hoá 29

2.4.1. Thực trạng vai trò quản lý của Nhà nước 29

Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của Nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá ở nước ta trong thời gian tới 32

3.1. Định hướng quá trình công nghiệp hoá 32

3.1.1. Xác định một cách toàn diện thích hợp hơn quá trình công nghiệp hoá 32

3.1.2. Chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế cho phù hợp với bước đi của công nghiệp hoá hiện đại hoá 32

3.1.3. Một số giải pháp cụ thể nhằm củng cố và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 33

3.1.4. Một số giải pháp phát triển giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước 36

3.2. Chính sách phát triển khoa học công nghệ 39

3.2.1. Công nghệ nước ngoài 39

3.2.2. Công nghệ và cán bộ khoa học trong nước 40

3.2.3. Một số giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước về KH - CN 42

3.3. Phát triển nguồn vốn 42

3.3.1. Giải pháp huy động vốn 42

3.3.2. Giải pháp sử dụng và quản lý vốn 44

3.3.3. Đổi mới tổ chức bộ máy tài chính quốc gia và công tác kiểm toán kế toán 45

3.4. Giải pháp trong vấn đề quản lý 48

3.4.1. Xác định đúng phương hướng của cơ chế quản lý 48

3.4.2. Xây dựng hệ thống luật kinh tế 49

C. Kết luận 52

Tài liệu tham khảo 53