Đảng cầm quyền cú vị trớ, vai trũ rất quan trọng trong hệ thống quyền lực nhà nước. Khỏi niệm "đảng cầm quyền" ở trờn thế giới dựng để chỉ đảng nào giành được đa số trong nghị viện. Sau khi đó chiếm được đa số trong nghị viện, đảng cần quyền cú quyền đứng ra lập chớnh phủ và mọi hoạt động của chớnh phủ đều tuõn theo ý chớ và nguyện vọng của đảng cầm quyền. Như vậy, khỏi niệm ĐCQ ở trờn thế giới gắn với thể chế hoạt động của cỏc Đảng nghị viện, liờn quan trực tiếp đến việc nắm c.quan hành phỏp.

Đảng cộng sản Việt Nam cầm quyền: đó là Đảng tiếp tục lónh đạo XH sau khi đó giành được chớnh quyền thụng qua sử dụng Nhà nước với tư cỏch là một cụng cụ chủ yếu để tỏc động đến mọi mặt của đời sống xó hội nhằm thực hiện mục tiờu, lý tưởng, đường lối chớnh sỏch mà Đảng đó vạch ra. Đảng CS Việt Nam cầm quyền được xỏc định ở vị thế cầm quyền của Đảng được hợp phỏp tức được nhõn dõn cụng nhận; được thể hiện ở năng lực và phương thức cầm quyền của Đảng. Vai trũ của Đảng cầm quyền thể hiện cụ thể như sau:

Đảng CSVN cú vai trũ lónh đạo CMVN. Thể hiện ở việc hoạch định đường lối CM khoa học đúng đắn, đảm bảo đất nước phỏt triển theo con đường ĐLDT gắn liền với CNXH. Đường lối đó chỉ cú thể đúng đắn khi đảm bảo tốt cụng tỏc tổng kết thực tiễn và phỏt triển lý luận.

Vai trũ, chức năng cốt lừi nhất, quan trọng nhất của Đảng cầm quyền là Đảng lónh đạo chính quyền. Đảng cầm quyền để đảm bảo giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của chính quyền NN. NN do Đảng lónh đạo phải mang tính chất nhân dân, là công bộc, là đầy tớ của dân, chăm lo cho dân mọi mặt.

Đảng lónh đạo NN bằng đường lối chủ trương được thể chế hóa thành hiến pháp, p.luật, c.sỏch, bằng quy hoạch, bố trớ sử dụng cỏn bộ, bằng kiểm tra giỏm sỏt việc thực hiện đường lối của Đảng với chính quyền.

Một chức năng khác rất quan trọng của Đảng cầm quyền là Đảng lónh đạo mật trận và các tổ chức CT-XH. HCM chỉ ra rằng yếu tố làm cho Đảng nắm vững quyền lónh đạo là “Chính sách đúng đắn” và “Năng lực lónh đạo” của Đảng. Đảng vạch ra chủ trương và đường lối lónh đạo thuyết phục các tổ chức chính trị XH tham gia hoạt động công tác phong trào CM.

Như vậy "Đảng cầm quyền” không những Đảng lónh đạo chính quyền và NN mà cũn lónh đạo toàn XH. HCM đó từng nhấn mạnh đều này trong di chúc của Người: “Đảng là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, phải thật sự cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư, phải giữ gỡn Đảng ta trong sạch, phải xứng đáng là người lónh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Để tiếp tục khẳng định vai trũ lónh đạo toàn XH, Đảng cần giữ vững và tăng cường mqhệ gắn bó giữa Đảng với nhân dân. Người căn dặn: “chúng ta phải yêu dân, kính dân thỡ dõn mới yờu ta, kớnh ta”.

Vai trũ của Đảng cầm quyền thể hiện ở việc đoàn kết tập hợp lực lượng CM để thực hiện đường lối của Đảng sau khi Đảng trở thành Đảng cầm quyền.

Tập hợp lực lượng CM trong nước thụng qua tập hợp đoàn kết dõn tộc. Đây là nhõn tố bờn trong quyết định đảm bảo cho Đảng thực hiện đường lối của mỡnh (đại đoàn kết dõn tộc).

Vai trũ của Đảng là tập hợp cỏc lực lượng quốc tế, tranh thủ sự giỳp đỡ của bờn ngoài để thực hiện đường lối độc lập dõn tộc gắn liền với CNXH của Đảng

Thụng qua tớnh tiờn phong gương mẫu của cỏn bộ, đảng viờn để thu hỳt quần chỳng ủng hộ Đảng, đứng về phớa Đảng và sẵn sàng thực hiện thắng lợi đường lối CM mà Đảng vạch ra.