Đoàn Thị Điểm      Từ tối đến giờ quan thị lang Nguyễn Kiều vẫn ngồi trầm tư trước chiếc kỷ thấp, nghiên bút, giấy mực đã bày biện sẵn sàng. Mấy ngày nay, ông đã bao lần ngất đi vì cái chết đột ngột của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm, người vợ mà ông rất mực yêu quý và trân trọng. May nhờ nhiều người khuyên giải, ông mới vợi được phần nào nỗi buồn đau để tỉnh táo trở lại. Quan thị lang đã sai sửa soạn làm lễ an táng Đoàn Thị Điểm, cho xứng với danh giá, đức độ và tài năng người đã khuất. Ông quyết định làm bài văn tế người vợ mà ông vừa kính phục vừa chịu ơn. Ý nghĩ ấy đã khơi dậy những tình cảm sâu kín, thiêng liêng khiến cho quan thị lang xúc động đến nghẹn ngào.       Con người mẫn tiệp, đoan trang ấy đã dũng cảm cáng đáng...