Tuyết, mô tả lại những khuôn mặt khác nhau của một đất nước đang bị chia cắt theo nhiều khuynh hướng: thủ cựu và Tây hóa. Orhan Pamuk lấy bối cảnh cho tiểu thuyết của mình tại vùng cực Bắc Thổ Nhĩ Kỳ, một xứ sở mông muội, quê mùa trong con mắt người phương Tây, nơi người dân mang phức cảm tự ti và cực đoan đến đáng sợ. Tôn giáo trở thành điểm tựa của họ, đồng thời là mối nguy với bất cứ kẻ nào không theo đạo Hồi. Đó cũng là hình dung của nhà văn về con người Thổ, sự yếu hèn, những vật cản trước mặt họ và hơn hết, đó là một nỗi buồn ẩn trong cái “im lặng của tuyết”.

Sau 12 năm lưu vong ở Đức, nhà thơ Ka trở về Thổ Nhĩ Kỳ để bắt đầu một cuộc sống mới. Người bạn thân khuyên anh nên tìm đến thị trấn Kars với tư cách của một nhà báo. Cả đất nước đang chú ý tới vùng này sau một loạt vụ tự tử của những phụ nữ trẻ. Khi phỏng vấn những người trong vùng, Ka thấy được những vụ tự sát đã tạo nên một cuộc tranh cãi lớn, bởi trong đạo Hồi, tín đồ không được phép tự tử.

Khi Ka tới nơi, tuyết bắt đầu rơi, tách rời thị trấn với những vùng lân cận. Ở đó, nhà thơ tái ngộ với Ipek - người phụ nữ mà thuở thanh xuân đã khiến anh rung động, đồng thời cũng là con gái của người chủ khách sạn anh đang ở. Ipek đã lập gia đình, nhưng rồi họ ly dị bởi người chồng bị cuốn vào chính trị. Khi Ka và Ipek trò chuyện trong tiệm cà phê, hai người vô tình chứng kiến cảnh những tên Hồi giáo cực đoan giết chết viên giám đốc viện Giáo dục. Chúng tin rằng ông ta đã gây ra cái chết của một phụ nữ - người tự sát vì ông giám đốc đưa ra lệnh cấm trùm khăn trong trường, trong khi đó là một quy tắc bắt buộc với người Hồi giáo.

Sau sự kiện đó, Ka bị cuốn vào hàng loạt rắc rối, anh như bơi trên mặt biển là thị trấn Kar giờ đang trở thành ốc đảo giữa tuyết trắng, những cuộc ẩu đả diễn ra khắp nơi, mâu thuẫn tôn giáo-chính trị đang trở nên sôi sục. Nhưng thật bất ngờ, tất cả đã trở thành cảm hứng cho Ka viết ra bài thơ: “Tuyết”

Nhân vật Ka trong tác phẩm là một hình ảnh biểu trưng cho con người Thổ đương đại. Nhà thơ đã sống hơn một thập kỷ tại Đức, nơi anh tiếp thu những vốn văn hóa và một lối sống khác, nhưng trong bản thân anh vẫn sự thôi thúc hướng tới đạo Hồi. Ka không ngừng băn khoăn rằng liệu mình được những người khác coi trọng hay bị khi thường, và thái độ đó dựa trên tài sản vật chất hay niềm tin anh. Bản thân anh không thể nắm bắt điều đó, và vì vậy luôn dao động giữa các thái cực: đôi khi quá hiện đại, đôi khi lại quá sùng kính. Sự dao động, đôi khi chi phối tới cả người đọc. Vì vậy, Tuyết được đánh giá là một cuốn sách đầy phức tạp, lôi cuốn và buộc chúng ta phải suy nghĩ về sự lựa chọn của một con người.

(Theo An ninh Thủ đô)

Orhan Pamuk nhận giải Nobel văn chương năm 2006