Hai mươi năm.
Kể từ khi t�i đặt dấu chấm hết cho cuốn "Người Thăng Long" đến nay đ� 20 năm mới c�ng bố phần cuối cuốn tiểu thuyết.
Hai mươi năm để ho�n th�nh một cuốn tiểu thuyết th� thật l� k� qu�i. Chẳng ai viết một cuốn tiểu thuyết 10 năm chứ chưa n�i đến 20 năm. Con người ta lu�n lu�n thay đổi, nếu phải s�ng t�c một t�c phẩm tới 10 năm th� phần đầu cuốn s�ch đ� sẽ s�i nổi, tươi tắn, phần giữa viết đĩnh đạc, phần cuối viết k�n đ�o, th�m thu�. N�i như một anh bạn hoạ sĩ của t�i th� đ� l� một c� g�i 39, 40, mặc �o lơ muya, vấn khăn đu�i g�. Phần đầu của t�i in xong năm 1980, nh�n vật trung t�m l� Trần Nhật Duật, �ng ho�ng S�u, người Thăng Long thanh lịch, t�i hoa đ� thắng được m�nh trong cuộc chiến đấu với cuộc đời. Phần cuối của t�i, nh�n vật ch�nh l� Trần Quốc Tảng, một �ng ho�ng kh�c s�u sắc ngạo đời, coi ngai v�ng cũng tầm thường như c�c chức tước kh�c. Đ�ng nhẽ phần cuối ra mắt bạn đọc năm 1986 nhưng c� một sự cố l�m cho t�i phải đốt tất cả đi như Trần Anh T�ng sai đốt tất cả bản thảo, tranh vẽ của m�nh tr�n giường bệnh. Đ� l� v� khi nghi�n cứu tư liệu, t�i được đọc một b�i ca cổ c� những ca từ ngạo đời, ph�ng cuồng hết mực với hai c�u đầu:
Trời đất xa tr�ng chừ sao ta thấy m�nh m�ng.
Ngo�i v�ng cương toả chừ ta chống gậy chơi rong.
(Tr�ch Ph�ng cuồng ca).
Trong một số Tạp ch� Văn học khoảng năm cuối 70 đ� x�c định t�c giả Ph�ng cuồng ca l� Trần Quốc Tảng. T�i bị m� hoặc bởi con người Trần Quốc Tảng, ngạo đời, triết gia v� phần cuối tiểu thuyết đ� ho�n th�nh tr�n nền tảng c�c sự kiện xoay quanh một t�m điểm l� Trần Quốc Tảng. Đến l�c t�i sắp đưa bản thảo th� Tạp ch� Văn học lại c�ng bố một b�i kh�c định Ph�ng cuồng ca l� của Trần Tung. Thế l� sụp đổ hết. T�i định cứ c�ng bố t�c phẩm như vậy bất chấp về nghi�n cứu l� như thế n�o. Trong lịch sử văn học thế giới đ� chẳng c� hiện tượng Koestler viết Spartacus, trong mỗi chương truyện đều c� một c�u đề từ tr�ch từ sử bi�n ni�n v� trong chương �ng viết ngược lại với c�u đề từ.
Nhưng rồi t�i kh�ng l�m điều đ� v� n� ngược với c�ch thường viết của t�i, l� c�c mấu cớ phải l� chuyện c� thực trong lịch sử! Phải bỏ phần đ� v� t�i viết lại phần cuối. Đ� l� những năm 1990, Trần Quốc Tảng cứ �m ảnh t�i l�m cho t�i kh�ng dứt ra được. Phải đến l�c t�i "gặp" Đỗ Vỹ, một điệp vi�n gần như duy nhất được ghi trong ch�nh sử, một h�n sĩ, một người Thăng Long kh�c, t�i hoa, nghệ sĩ, đ�n ngọt, thơ hay, b�t vẽ thần t�nh, đường kiếm si�u việt... N� chọi với Trần Nhật Duật tr�n mọi phương diện, một vế đối. T�i bấy giờ mới ho�n chỉnh được cuốn tiểu thuyết nhanh ch�ng, gọn ghẽ, thẳng tắp như một mũi lao ph�ng đi kh�ng ch�t ngập ngừng.
Thế l� cuốn tiểu thuyết ho�n th�nh sau 20 năm, t�i vui sướng kể lại với bạn đọc trong hai trang giấy n�y. .