Lần n�y, t�i lại đọc được cuốn hồi k� tự truyện của anh (do NXB Kim Đồng in năm 2000). Đối với t�i, đ�y l� những trang tuyệt b�t của Trần Ho�i Dương. T�i đ� phải nhiều lần kh�c nấc l�n một m�nh trong ph�ng văn vắng lặng của m�nh suốt buổi đọc quyển s�ch kh�ng lấy g� để l�m d�y dặn về số trang n�y của anh. Mặc d� kh�ng c� g� ho�n to�n l� "vĩ đại", l� si�u ph�m ở tr�n đ�y hết thảy. Ngược lại, hết thảy ở đ�y điều b�nh dị đến c�ng cực, b�nh dị như kh� trời ta thở, b�nh dị như nước nguồn ta uống, như con cơm tẻ ta ăn h�ng ng�y. Nhưng l� sự b�nh dị của những trang văn được thể hiện dưới ng�i b�t t�i năng của một t�m hồn v� nh�n c�ch đ�n hậu ti�n thi�n. "Miền xanh thẳm" kể lại một c�ch trung thực, giải dị những năm th�ng tuổi nhỏ của nh� văn, đặc biệt l� qu�ng đời học sinh cấp 2, khi đất nước vừa mới gi�nh được h�a b�nh sau cuộc kh�ng chiến chống thực d�n Ph�p. Do ho�n cảnh hết sức quẫn b�ch của gia đ�nh, cậu b� Thiện (m� sau n�y l� nh� văn Trần Ho�i Dương) ngay từ những ng�y mới mười hai, mười ba tuổi đ� phải xa nh�, sống một cuộc sống tự lập để c� thể tiếp tục theo học tại một ng�i trường ở thị x� Bắc Giang. Tại đ�y, cậu b� Thiện mặc d� ng�y ng�y phải vừa l�m vừa học hết sức cơ cực về thể x�c, nhưng b� lại, cậu đ� thực sự c� được một m�i trường t�nh bạn, t�nh thầy tr� v� c�ng trong s�ng, thi�ng li�ng v� cao qu�. C�i nh�m học tr� ngh�o. Nhu, ho�ng, bảo, Thiện tuy ch�nh lệch lứa tuổi ch�t �t, mỗi người học một lớp kh�c nhau (ngoại trừ Bảo v� Thiện c�ng lớp) nhưng họ thực sự thương y�u, đ�m bọc, chăm ch�t lẫn nhau như một gia đ�nh ấm �m v� thuận h�a. Học đ� c�ng nhau chung sức l�m đủ nghề để kiếm sống, để c� tiền theo học tới c�ng; kể từ việc phụ bếp, phụ hồ đến vận chuyển gạch ng�i, tre nứa, xi măng cho tư nh�n hoặc cho c�c c�ng trường x�y dựng, ng�y đất nước mới h�a b�nh...

Qua những trang viết dung dị v� đằm thắm ấy của m�nh, Trần Ho�i Dương đ� dựng lại được cả một thời sống động v� lạc quan của cả một v�ng, của to�n đất nước hăm hở v� hăn say v� Tổ quốc, hăm hở v� hăng say nu�i dưỡng ho�i b�o v� ước mơ to lớn, đầy t�nh l�ng mạng nhưng c�ng tr�n trề t�nh hiện thực s�ng tươi.