MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Trong thời đại ngày nay, xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra mạnh mẽ và trên quy mô lớn. Toàn cầu hóa tạo ra cơ hội phát triển nhưng cũng chứa đựng nhiều khó khăn thách thức lớn cho các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển. Sự ảnh hưởng này không chỉ về phương diện kinh tế mà nó cũng có những tác động mạnh mẽ đến nền văn hóa của các nước. Trước những khó khăn, thách thức, những biến động phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, Đảng ta luôn kiên định xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách đổi mới đúng đắn trên nhiều lĩnh vực trong đó có lĩnh vực văn hóa, chỉ đạo hoạch định các chính sách văn hóa nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ngay từ đại hội VI những nhận thức mới của Đảng về văn hóa đã có bước chuyển quan trọng. Nền văn hóa mà Đảng ta xác định phải xây dựng là nền văn hóa với đặc trưng dân tộc, hiện đại, nhân văn. Tháng 7 năm 1998, Hội nghị Trung Ương 5 (khóa VIII) ra nghị quyết về xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Xuất phát từ quan điểm, định hướng: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội, trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2001 – 2010 Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh vị trí của văn hóa trong lịch sử phát triển dân tộc, đồng thời phát triển sâu rộng, nâng cao hơn nữa chất lượng nền văn hóa dân tộc, làm cho văn hóa thấm sâu vào từng khu dân cư, từng gia đình, từng người.

Để thực hiện mục tiêu đó, Đảng đã chủ trương phát động phong trào “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa”. Phong trào đã lôi cuốn sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân trong mọi miền cả nước thi đua trở thành người tốt việc tốt, các điển hình tiên tiến; xây dựng gia đình văn hóa; các công sở, doanh nghiệp, các đơn vị lực lượng vũ trang xây dựng nếp sống văn hóa; các địa phương trong cả nước tích cực xây dựng đời sống văn hóa mới . Phong trào đã đạt được những thành tựu to lớn góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân. Trong đó phong trào xây dựng Làng, Khu dân cư văn hóa đạt được những kết quả đáng kể. Đến năm 2009, theo báo cáo của Bộ văn hóa thông tin, cả nước đã có 53321 làng (ấp, bản), khu dân cư văn hóa . Đó là một con số quan trọng nói nên ý nghĩa của phong trào.

Thực hiện theo chủ trương của Đảng, Đảng bộ huyện Phú Bình đã phát động phong trào thi đua “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Sau 10 năm thực hiện 2001 - 2010 phong trào đã phát triển sâu rộng trên toàn diện trên khắp 21 xã, thị trấn trên địa bàn huyện, toàn huyện đã có 687 lượt xóm tổ dân phố được công nhận đạt danh hiêu làng, khu dân cư văn hóa. Nó đã góp phần vào việc thúc đẩy và ổn định tình hình kinh tế xã hội của huyện: Kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ, thu hút nhiều nguồn đầu tư của nước ngoài, đời sống của nhân dân được cải thiện, tệ nạn xã hội giảm đáng kể Tuy nhiên, khi đi sâu vào tìm hiểu thì phong trào cũng còn nhiều hạn chế cần có hướng giải quyết để phong trào đạt kết quả cao hơn trong những năm tiếp theo.

Từ những cơ sở trên tôi đã quyết định chọn vấn đề “phong trào xây dựng các làng, khu dân cư văn hóa ở huyện Phú Bình – tỉnh Thái Nguyên (giai đoạn 2001 – 2010)” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. Mục tiêu của đề tài nhằm tìm hiểu rõ hơn về hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở và những tác động của nó tới sự phát triển của địa phương.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.

Phong trào xây dựng làng, khu dân cư văn hóa là một bộ phận quan trọng và đạt được nhiều thành tựu to lớn trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Tuy nhiên cũng chưa có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này mà chủ yếu được nêu trong các báo cáo tổng kết của các địa phương hay được đề cập rất hạn chế trong các công trình nghiên cứu về địa phương như:

Cuốn sách: Lịch sử Đảng bộ huyện Phú Bình (1930 – 2005) đã dựng lại quá trình xây dựng và trưởng thành của Đảng bộ huyện, ghi lại những thành tựu to lớn mà Đảng bộ đã lãnh đạo cán bộ và nhân dân trong huyện giành được trong 75 năm qua. Trong đó đã nói lên chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng bộ và UBND huyện Phú Bình và kết quả của việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Báo cáo tổng kết kinh tế - xã hội hàng năm của UBND huyện Phú Bình đã tổng kết những những thành tựu về kinh tế, văn hóa - xã hội, trong đó có phần tổng kết những kết quả đạt được của phong trào xây dựng Làng, Khu dân cư văn hóa. Trên cơ sở đó đánh giá chung tình hình thực hiện nhiệm vụ xây dựng đời sống văn hóa của những năm trước, đề ra những mục tiêu và nhiệm vụ chủ yếu cho năm sau.

Báo cáo tổng kết phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và phương hướng nhiệm vụ hàng năm của Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” huyện Phú Bình đã đánh giá kết quả của phong trào từng năm và đưa ra mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp xây dựng phong trào của năm sau.

Báo cáo tổng kết 10 năm phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” từ 2000 – 2010 đã tổng kết những thành tựu trong công tác xây dựng đời sống văn hóa về mọi mặt: giáo dục, y tế, dân số, gia đình và trẻ em, làng xã văn hóa Trên cơ sở đó đánh giá chung tình hình thực hiện nhiệm vụ xây dựng đời sống văn hóa của những năm trước, đề ra những mục tiêu và nhiệm vụ chủ yếu cho năm sau.

Tổng kết 20 năm phong trào xây dựng Làng văn hóa (giai đoạn 1989 - 2009) của UBND tỉnh Thái Nguyên đã nói lên quá trình thực hiện, kết quả đạt được và những tồn tại yếu kém khi thực hiện, đưa ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp và những kiến nghị đề xuất lên cấp trên.

Báo cáo tổng kết 20 năm phong trào xây dựng Làng văn hóa (1989 – 2009) và tuyên dương làng văn hóa tiêu biểu năm 2009 của UBND huyện Phú Bình cũng đã tổng kết những kết quả đã đạt được và những tồn tại yếu kém khi thực hiện phong trào trong 20 năm qua. Từ đó, rút ra những bài học kinh nghiệm và đưa ra phương hướng, nhiệm vụ và những giải pháp cụ thể đẩy mạnh phong trào trong những năm tiếp theo.

Như vậy, qua quá trình tìm hiểu tôi nhận thấy chưa có một công trình nghiên cứu nào đi sâu tìm hiểu một cách toàn diện về “phong trào xây dựng các làng, khu dân cư văn hóa của huyện Phú Bình giai đoạn 2001– 2010” mà chỉ dừng lại ở việc tổng kết một cách khái quát những thành tựu, hạn chế, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và đưa ra chỉ tiêu cho năm sau. Tuy nhiên đây là nguồn tài liệu quý giá, cung cấp những tư liệu cần thiết giúp tôi thực hiện đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu, nhiệm vụ của đề tài.

3.1. Đối tượng nghiên cứu.

Các làng, khu dân cư văn hóa ở huyện Phú Bình – Thái Nguyên

3.2. Phạm vi nghiên cứu.

Phạm vi không gian: Huyện Phú Bình – Thái Nguyên.

Phạm vi thời gian: Từ năm 2001 đến 2010.

3.3. Nhiệm vụ của đề tài.

Làm rõ chủ trương của Đảng bộ huyện Phú Bình về việc xây dựng làng, khu dân cư văn hóa;

Những kết quả đạt được của phong trào xây dựng làng, khu dân cư văn hóa ở huyện Phú Bình giai đoạn 2001 – 2010;

Chỉ ra hiệu quả của phong trào xây dựng làng, khu dân cư văn hóa về kinh tế, xã hội ở Phú Bình.

4. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu.

4.1. Nguồn tài liệu.

Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các nguồn tài liệu chủ yếu sau:

- Tư liệu thành văn:

+ Tư liệu gốc: Các văn kiện, nghị quyết của Đảng trong thời kỳ đổi mới từ Đại hội VII đến Đại hội X;

+ Các nguồn tư liệu thành văn khác: các sách nghiên cứu, sách tham khảo, các công trình nghiên cứu về văn hóa, về xã hội học, có liên quan.

- Tư liệu lưu trữ: các tài liệu, báo cáo lưu trữ tại phòng thống kê huyện ủy huyện Phú Bình, phòng văn hóa thông tin huyện Phú Bình.

- Tư liệu điền dã thực tế tại các xóm, xã trong huyện.

[FONT="]

4.2. Phương pháp nghiên cứu.

Trong đề tài này tôi có sử dụng các phương pháp nghiên cứu như:

- Phương pháp lịch sử kết hợp với phương pháp logic để thấy được việc thực hiện chủ trương của Đảng về vấn đề xây dựng làng, khu dân cư văn hóa.

- Phương pháp thống kê so sánh để thấy được kết quả của phong trào.

- Phương pháp phân tích tổng hợp để thấy được những tác động của nó đến các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và rút ra bài học kinh nghiệm trong việc xây dựng đời sống văn hóa mới trong giai đoạn sau.

5. Đóng góp của đề tài.

Đề tài sẽ góp phần tìm hiểu một phần nhỏ trong chủ trương xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc của Đảng ta.

Làm rõ được phong trào xây dựng làng khu dân cư văn hóa của huyện Phú Bình giai đoạn 2001 – 2010 và thấy được những ảnh hưởng của nó đến kinh tế, văn hoá - xã hội của huyện.

Góp phần vào việc tìm hiểu lịch sử địa phương.

6. Cấu trúc của khóa luận.

Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo nội dung chính của khóa luận được chia thành 3 chương:

Chương 1: Khái quát về huyện Phú Bình - tỉnh Thái Nguyên.

Chương 2: Phong trào xây dựng các làng, khu dân cư văn hóa ở huyện Phú Bình – tỉnh Thái Nguyên (giai đoạn 2001 – 2010)

Chương 3: Những hạn chế, biện pháp và một số bài học kinh nghiệm.