Lịch sử loài người đã từng chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chiến tranh với rất nhiều hình thái và diễn biến, cùng với những hệ quả khác nhau đối với sự phát triển của xã hội loài người. Cuộc chiến tranh lạnh giữa hai siêu cường Xô và Mĩ, giữa hai khối Đông và Tây (1947 – 1989) là một cuộc chiến tranh khác lạ, không bởi chì vì cái tên của nó mà còn cả vì hình thái, diễn biến, cách đánh giá và nhận định về tác động của nó đối với cục diện thế giới. Trong đó, một vấn đề quan trọng, trung tâm của cuộc chiến là việc giải quyết vấn đề Đức trở thành một đề tài thu hút được rất nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của nhiều học giả trên thế giới với nhiều quan điểm, nhận định khác nhau.

Sau chiến tranh thế giới II, một trong những vấn đề nổi lên hàng đầu trong quan hệ quốc tế là vấn đề nước Đức, thủ phạm chính gây nên chiến tranh. Việc giải quyết vấn đề này là một trong những vấn đề quan trọng nhất sau chiến tranh, đồng thời cũng trở thành một “duyên cớ” để làm bùng nổ cuộc chiến tranh lạnh giữa siêu cường Xô – Mĩ, giữa hai khối Đông và Tây. Mặc dù cùng thống nhất với nhau trong chủ trương “tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức” nhưng trong quá trình thực hiện chủ trương này, Xô – Mĩ đã bộc lộ những mâu thuẫn gay gắt, không thể nào điều hòa nổi. Với âm mưu biến Tây Đức thành tiền đồn “ngăn chặn” các nước đi theo chủ nghĩa cộng sản do Liên Xô đứng đầu, Mĩ và các nước Tây Âu đã ra sức thực hiện âm mưu chia cắt nước Đức, không ngừng tăng cường bánh trướng ảnh hưởng của mình tại đây; Trong khi đó, Liên Xô và các nước chủ nghĩa xã hội lại muốn tiêu diệt hoàn toàn chủ nghĩa quân phiệt Đức, trung lập và dân chủ hóa nước này, xóa bỏ hoàn toàn nguy cơ bị nước Đức tấn công một lần nữa như trong lịch sử hai cuộc chiến tranh thế giới. Vì thế, nước Đức, nơi khởi đầu của hai cuộc chiến tranh thế giới, sau chiến tranh thế giới thứ hai trở thành điểm nóng nhất trong quan hệ quốc tế, của việc tranh chấp giữa Xô và Mĩ, lại trở thành “duyên cớ” cho một cuộc chiến tranh mới bùng nổ ngay sau khi chiến tranh thế giới II vừa mới kết thúc, chiến tranh lạnh; hay nói như một nhà nghiên cứu thì “ trung tâm của chiến tranh lạnh là ở Châu Âu, và trung tâm của Châu Âu là ở nước Đức”. Không ở đâu và không ở nơi nào, chiến tranh lạnh giữa hai siêu cường Xô – Mĩ, giữa hai khối Đông và Tây lại căng thẳng và diễn biến phức tạp như ở nước Đức. Cho nên, tìm hiểu về chiến tranh lạnh thì không thể không tìm hiểu về vấn đề Đức, hay nói cách khác, thông qua vấn đề Đức, có thể thấy được những nét diễn biến chủ yếu của chiến tranh lạnh.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: Cuộc đối đầu Xô – Mĩ và việc chia cắt nước Đức từ sau chiến tranh thế giới II đến năm

Chương 2: Cuộc chiến tranh lạnh giữa hai cực Xô và Mĩ, hai khối Đông và Tây xung quanh vấn đề Đức từ thập niên