Mảnh đất ấy c� một c�i đồng cỏ ch�t m� trong lời bạt, nh� văn - nh� Nam Bộ học Sơn Nam cũng phải thốt l�n: "Đồng cỏ ch�t l� ở đ�u?" m� "chừng gặp t�c giả hỏi ra mới biết, đ� kh�ng phải l� địa danh m� l� một c�nh đồng giữa rừng U Minh Hạ, c�nh đồng mọc to�n cỏ ch�t, một lo�i cỏ "ăn hại", kẻ th� của c�y l�a v� lu�n cả c�c lo�i cỏ kh�c tr�n v�ng đất ph�n". Ở đ� c� một chị Thiện sống trong tận c�ng của nỗi khổ. Lấy chồng v� sợ bị liệng lựu đạn, đến khi nu�i con th� một đứa con g�i chết v� bệnh, một đứa con trai chết v� t� s�ng do r�ng nhổ c� sả ăn cho đỡ th�m qu� b�nh. Nhưng ở mảnh đất qu� hương đ� kh�ng chỉ c� một m�nh chị Thiện qu� khổ v� sự dốt n�t v� xấu bụng của anh chồng, m� c�n c� chị Hấn (Chuyện cũ), người gi�u nhất x�m Rau Dừa, đ� b�n hết t�i sản để l�m cơ sở c�ch mạng, chỉ v� sự tắc tr�ch, lạnh l�ng của một người c� tr�ch nhiệm m� th�nh tay trắng sau ng�y h�a b�nh, vợ chồng dắt d�u l�m thu�, ở mướn. Hay như chị Năm Nhi (Người mẹ chưa được t�n vinh), một trong ba người phụ nữ ở Kh�nh B�nh Đ�ng, một qu� ngh�o hẻo l�nh nhất của C� Mau, trực tiếp tham gia "bẻ g�y" chiến dịch Nhổ cỏ U Minh của địch bằng việc g�i bom ti�u diệt ho�n to�n 10 chiếc t�u địch, mười mấy năm sau h�a b�nh vẫn sống trong căn ch�i l�, l�m vườn, l�m ruộng thuộc diện ngh�o gay gắt. Vậy m� chị nu�i được bốn con v�o đại học nhưng đ� kh�ng d�m chạy vạy mượn hai c�y v�ng để kiếm việc l�m cho con v� sợ lương t�m nghề nghiệp của con kh�ng c�n trong s�ng khi biết chuyện.

Nhưng ph�a sau những mảnh đời khốn khổ c�ng cực ấy vẫn c�n le l�i những tấm l�ng l�m điểm tựa như anh ch�ng Khởi (G� kh�ng), kh�ng nhưng l� người chồng, người cha rất mực thương vợ, thương con, hay như anh Ba Ph�c (Th� đui m� giữ đạo nh�), thương binh �, bị m� đ�i mắt nhưng kh�ng dựa v�o tiền cấp dưỡng m� phấn đấu trở th�nh chỗ dựa cho b� con trong x�m, cho mượn d�i hạn m� kh�ng t�nh l�i đến 50 lượng v�ng.

Bằng một giọng kể mộc mạc, giản dị, sự chia sẻ s�u sắc, c� khi như lời tr�ch cứ, c� l�c như tiếng thở d�i chịu đựng kh�ng chỉ ở một người l�m văn, l�m phim m� c�n l� một người em, người bạn trong một nh�, một x�m.

Sau Nỗi niềm U Minh Hạ (Tập b�t k� xuất bản năm 2001), Đồng cỏ ch�t lần nữa lại đưa người đọc trở lại v�ng đất C� Mau - một nơi c� tiếng l� vựa l�a miền Nam - m� c�n biết bao th�n phận đau khổ - nỗi đau kh�ng chỉ ở th�n x�c.