Chương 1

vốn kinh doanh và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh.

1.1 Vốn kinh doanh.

1.1.1 Vốn kinh doanh và đặc trưng của vốn kinh doanh.

Doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế có tên gọi riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh.

Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD), bất cứ doanh nghiệp nào cũng phải có đầy đủ ba yếu tố về lao động: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Quá trình SXKD chính là quá trình kết hợp các yếu tố đó để tạo ra sản phẩm, dịch vụ trên thị trường.

Để có được ba yếu tố trên cho quá trình SXKD, doanh nghiệp cần một lượng vốn tiền tệ nhất định. Với số tiền này, doanh nghiệp sẽ đầu tư mua sắm các loại tài sản, thiết bị, nguyên vật liệu (NVL) cần thiết cho hoạt động SXKD, đồng thời trả lương cho người lao động. Đến khi làm ra sản phẩm, dịch vụ, doanh nghiệp đem đi tiêu thụ và thu tiền về. Từ số tiền này, doanh nghiệp để lại một phần để trích lập các quĩ dự trữ cho quá trình SXKD tiếp theo.

Các tư liệu lao động và đối tượng lao động mà doanh nghiệp đầu tư mua sắm cho hoạt động SXKD chính là hình thái hiện vật của vốn kinh doanh. Như vậy, ta có thể nêu khái niệm của vốn kinh doanh như sau:

“Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là giá trị ứng trước của tư liệu sản xuất của doanh nghiệp đưa vào SXKD nhằm mục tiêu sinh lời”

Vốn kinh doanh luôn thay đổi hình thái biểu hiện, vừa tồn tại dưới hình thái tiền tệ vừa tồn tại dưới hình thái vật tư, tài sản vô hình nhưng bắt đầu và kết thúc một vòng tuần hoàn phải là hình thái tiền tệ.

Cùng với quá trình SXKD, vốn được vận động không ngừng tạo ra sự tuần hoàn và chu chuyển vốn song cách vận động và phương thức vận động của vốn lại do phương thức đầu tư kinh doanh quyết định. Điều này lại phụ thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp cụ thể.

Trong các doanh nghiệp sản xuất, ta có thể biểu diễn sự vận động của vốn kinh doanh theo sơ đồ sau:

SLĐ

T … H …… SX … H … T (T > T)

TLSX

Qua sơ đồ ta thấy sự vận động của vốn kinh doanh trong doanh nghiệp trải qua ba giai đoạn : mở đầu quá trình sản xuất, vốn kinh doanh tồn tại dưới hình thái tiền tệ sau đó chuyển sang hình thái vốn vật tư dự trữ. Sau đó trong quá trình sản xuất, vốn kinh doanh từ hình thái hình thái vốn vật tư dự trữ chuyển sang hình thái vốn hàng hoá. Cuối cùng, khi hàng hóa được tiêu thụ xong, vốn kinh doanh lại từ hình thái vốn hàng hoá chuyển sang hình thái vốn tiền tệ. Đồng tiền phải quay về nơi xuất phát với giá trị lớn hơn tức là T > T. Nếu không nó sẽ ảnh hưởng đến chu kì vận động tiếp theo của vốn. Đó cũng chính là nguyên lí đầu tư, sử dụng và bảo toàn vốn trong kinh doanh.

Đối với doanh nghiệp thương mại, phương thức vận động của vốn kinh doanh có phần đơn giản hơn.

T … H … T (T > T)

Đầu tiên vốn kinh doanh chuyển từ hình thái tiền tệ sang hình thái vốn hàng hoá sau đó vốn lại chuyển từ hình thái vốn hàng hoá sang hình thái vốn tiền tệ.