http://i1230.photobucket.com/albums/ee492/luatinh_79/1-42.jpg

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các bảng

Danh mục các hình

MỞ ĐẦU . 1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI . . 3

1.1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KHẢ NĂNG CẠNH TRANH

CỦA DOANH NGHIỆP 3

1.1.1 Quan niệm về khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp 3

1.1.2 Mối quan hệ giữa lợi thế cạnh tranh, vị thế cạnh tranh và khả năng cạnh

tranh của doanh nghiệp .4

1.1.3 Nguồn gốc tạo nên lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp 5

1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp 10

1.2 ĐẶC ĐIỂM DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA VIỆT NAM .15

1.2.1 Khái niệm .15

1.2.2 Đặc điểm 17

1.3 SỰ CẦN THIẾT PHẢI NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA

CÁC DNNVV TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP VÀO WTO .18

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA VIỆT NAM 21

2.1 VAI TRÒ CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA VIỆT NAM 21

2.1.1 Đóng góp quan trọng vào GDP và tốc độ tăng trưởng kinh tế .21

2.1.2 Góp phần làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo lập sự phát triển cân

bằng giữa các vùng miền 25

2.1.3 Góp phần quan trọng trong việc giải quyết việc làm 26

2.1.4 Góp phần làm tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế .28

2.1.5 Góp phần quan trọng trong thu hút vốn đầu tư trong dân cư 28

2.1.6 Góp phần khôi phục, giữ gìn và phát triển các làng nghề thủ công truyền

thống 29

2.1.7 Bước đầu tham gia vào quá trình hình thành mối liên kết với các DN lớn

.29

2.2 THỰC TRẠNG VỀ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN CÁC DNNVV CỦA VIỆT

NAM 30

2.2.1 Tình hình phát triển về số lượng các DNNVV .30

2.2.2 Loại hình doanh nghiệp của các DNNVV .32

2.2.3 Ngành nghề kinh doanh của các DNNVV .33

2.2.4 Quy mô lao động và quy mô vốn của các DNNVV .35

83

2.3 THỰC TRẠNG VỀ TRÌNH ĐỘ CHUYÊN MÔN ĐƯỢC ĐÀO TẠO CỦA

NGUỒN NHÂN LỰC TRONG CÁC DNNVV .37

2.3.1 Trình độ chuyên môn được đào tạo của người lao động 37

2.3.2 Trình độ chuyên môn được đào tạo của đội ngũ quản lý doanh nghiệp38

2.4 MỘT SỐ HẠN CHẾ, TỒN TẠI ẢNH HƯỞNG TỚI KHẢ NĂNG CẠNH

TRANH CỦA CÁC DNNVV VIỆT NAM 39

2.4.1 Khó khăn bất lợi về đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh .39

2.4.2 Khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng .42

2.4.3 Công nghệ, trang thiết bị kỹ thuật lạc hậu .44

2.4.4 Trình độ quản trị của đội ngũ lãnh đạo DNNVV chưa cao 45

2.4.5 Tỷ lệ lao động được đào tạo nghề trong các DNNVV thấp .46

2.4.6 Hoạt động nghiên cứu thị trường, xây dựng chiến lược kinh doanh của

các DNNVV còn hạn chế 48

2.4.7 Môi trường kinh doanh vẫn còn một số tồn tại 48

2.4.8 Phần lớn các DNNVV vẫn chưa sử dụng dịch vụ phát triển kinh doanh51

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CHO CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP VÀO WTO . . 55

3.1 QUAN ĐIỂM VÀ ĐỊNH HƯỚNG VỀ NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH

TRANH CHO CÁC DNNVV 55

3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH

CHO CÁC DNNVV 57

3.2.1 Giải pháp về đất đai, mặt bằng SXKD cho các DNNVV 57

3.2.2 Giải quyết khó khăn về vốn cho các DNNVV .58

3.2.3 Khuyến khích các DNNVV đổi mới công nghệ .64

3.2.4 Nâng cao trình độ nguồn nhân lực trong các DNNVV .65

3.2.5 Xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp với các DNNVV 67

3.2.6 Phát triển thị trường dịch vụ hỗ trợ kinh doanh cho các DNNVV .72

3.2.7 Tăng cường hợp tác, liên kết giữa các doanh nghiệp để nâng cao khả

năng cạnh tranh .75

3.2.8 Sáp nhập, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp .76

3.3 KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI NHÀ NƯỚC VÀ CÁC CƠ QUAN CHỨC NĂNG 77

3.3.1 Tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng và hỗ trợ thông tin

cho doanh nghiệp 77

3.3.2 Một số kiến nghị khác 79

KẾT LUẬN . 81

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CHỮ VIẾT TẮT NGUYÊN VĂN

BDS Dịch vụ hỗ trợ phát triển kinh doanh

Bq Bình quân

CIC Trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng

CIEM Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương

Cty Công ty

DN Doanh nghiệp

DNNN Doanh nghiệp Nhà nước

DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

Dv Dịch vụ

GDP Tổng sản phẩm trong nước

IFC Công ty Tài chính Quốc tế

Kd Kinh doanh

Lđ Lao động

MPDF Chương trình Phát triển Dự án Mê Kông

ĐTNN Đầu tư nước ngoài

ĐVT Đơn vị tính

PCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh về môi trường kinh doanh

SXKD Sản xuất kinh doanh

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

UBND Uûy ban nhân dân

VCCI Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

VNCI Dự án nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam

WTO Tổ chức thương mại thế giới

DANH MỤC CÁC BẢNG

Thứ tự Tên bảng Trang

Bảng 1.1 Các nguồn lực và khả năng của doanh nghiệp 9

Bảng 1.2 Các loại dịch vụ hỗ trợ phát triển kinh doanh 14

Bảng 1.3 Chỉ tiêu phân loại DNNVV theo World Bank 16

Bảng 1.4 Chỉ tiêu phân loại DNNVV theo EU 16

Bảng 1.5 Chỉ tiêu phân loại DNNVV ở Nhật Bản 16

Bảng 1.6 Tỷ trọng DNNVV trong tổng số lượng doanh nghiệp của Việt

Nam tại thời điểm 31/12/2005

17

Bảng 2.1 Tổng GDP theo giá thực tế của các thành phần kinh tế 21

Bảng 2.2 Một số chỉ tiêu về GDP theo giá cố định năm 1994 của các

thành phần kinh tế

23

Bảng 2.3 Số lượng DNNVV của các vùng miền tại thời điểm 31/12/2005 25

Bảng 2.4 Một số chỉ tiêu về số lao động làm việc trong các loại hình

doanh nghiệp tại thời điểm 31/12 hàng năm

26

Bảng 2.5 Vốn đầu tư thực hiện theo giá thực tế của các thành phần kinh

tế

28

Bảng 2.6 Số lượng doanh nghiệp hoạt động SXKD tại thời điểm 31/12

hàng năm

31

Bảng 2.7 Tỷ trọng các loại hình doanh nghiệp trong tổng số DNNVV

ngày 31/12/2005

32

Bảng 2.8 Tỷ trọng DNNVV ngày 31/12/2005 phân theo ngành kinh tế 33

Bảng 2.9 Cơ cấu DNNVV xét theo quy mô lao động ngày 31/12/2005 36

Bảng 2.10 Cơ cấu DNNVV xét theo quy mô vốn ngày 31/12/2005 36

Bảng 2.11 Trình độ chuyên môn đào tạo của người lao động trong các

doanh nghiệp

38

Bảng 2.12 Trình độ chuyên môn đào tạo của người phụ trách doanh

nghiệp

38

Bảng 2.13 Trình độ chuyên môn đào tạo của người phụ trách các cơ sở

SXKD cá thể

39

Bảng 3.1 Sự khác biệt giữa ba chiến lược kinh doanh tổng quát 70

DANH MỤC CÁC HÌNH

Thứ tự Tên hình Trang

Hình 1.1 Mô hình chuỗi giá trị của M. Porter 6

Hình 1.2 Tỷ trọng DNNVV trong tổng số lượng doanh nghiệp của Việt

Nam

17

Hình 2.1 Tỷ trọng đóng góp vào GDP của các thành phần kinh tế 22

Hình 2.2 Cơ cấu lao động làm việc trong các khu vực doanh nghiệp năm

2005

27

Hình 2.3 Số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam từ năm 2000 đến năm

2005

31

Hình 2.4 Tỷ trọng các loại hình doanh nghiệp trong tổng số lượng

DNNVV năm 2005

33

Hình 2.5 Cơ cấu ngành nghề của các DNNVV năm 2005 34

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp nhỏ và vừa tồn tại như một sự

đương nhiên và có một vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu

kinh tế - xã hội của một quốc gia. Doanh nghiệp nhỏ và vừa được đánh giá là hình

thức tổ chức kinh doanh thích hợp ở trong những trường hợp cụ thể, lĩnh vực cụ thể

nào đó vì có những ưu thế về tính năng động, linh hoạt, thích ứng nhanh với yêu

cầu của thị trường trên nhiều mặt.

Ở nước ta xu hướng ấy cũng không ngoại lệ. Việc khuyến khích phát triển

các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo mọi điều kiện để đối tượng doanh nghiệp này

tồn tại và cùng phát triển với các doanh nghiệp lớn là hết sức cần thiết, phù hợp

với chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên khả năng cạnh tranh

của các doanh nghiệp này còn có những hạn chế, do vậy để góp phần nâng cao

khả năng cạnh tranh, thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc

biệt trong bối cảnh nước ta đã gia nhập và nay đang trong tiến trình thực hiện các

cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), tôi đã chọn đề tài "Nâng

cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam trong

tiến trình hội nhập vào WTO" cho luận văn Thạc sỹ của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của đề tài là qua phân tích thực trạng của các doanh

nghiệp nhỏ và vừa của nước ta để nêu lên được những tồn tại, hạn chế gây cản trở

đến khả năng cạnh tranh cũng như những thế mạnh cần phát huy mà các doanh

nghiệp lớn không thể có được; tìm nguyên nhân, kiến nghị những biện pháp khắc

phục những khó khăn hạn chế và góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh cho các

doanh nghiệp nhỏ và vừa.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đề tài giới hạn nghiên cứu khả năng cạnh tranh các doanh nghiệp nhỏ và vừa

của Việt Nam một cách tổng quát, không đi sâu nghiên cứu doanh nghiệp nhỏ và

vừa ở một lĩnh vực hoạt động cụ thể nào cả.

4. Phương pháp nghiên cứu

- Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa học như : phương

pháp lịch sử, phương pháp thống kê, phân tích và tổng hợp, thu thập các số liệu

liên quan để phân tích sự vận động của hiện tượng nghiên cứu.

- Số liệu định lượng của đề tài được thu thập và phân tích từ nguồn số liệu

của Tổng cục Thống kê, từ nguồn số liệu các cuộc điều tra nghiên cứu về doanh

nghiệp nhỏ và vừa trên phạm vi toàn quốc của Dự án nâng cao Năng lực Cạnh

tranh Việt Nam (VNCI), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), số

liệu điều tra của Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp

với Công ty Tài chính Quốc tế (IFC) và Chương trình Phát triển Dự án Mê Kông

(MPDF). Ngoài ra, tác giả còn tham khảo thêm một số tài liệu từ các Websites của

Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Cục phát triển doanh nghiệp

nhỏ và vừa (ASMED),

5. Kết cấu luận văn

Nội dung chính của luận văn được chia làm ba chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận của đề tài.

Chương 2: Thực trạng về doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam.

Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam trong tiến trình hội nhập vào WTO.