MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị anh hùng dân tộc lớn nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam - Người đã để lại một di sản lý luận quý báu cho chúng ta học tập và noi theo. Đối với Đảng và cách mạng nước ta, việc vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề có tính nguyên tắc số một. Chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được quán triệt trong mọi chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước ta.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng Cộng sản Việt Nam (1991) đã trân trọng ghi vào cương lĩnh “Lấy chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động” [6, tr.21] Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng một lần nữa khẳng định: “Đảng và nhân dân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” [7, tr.83]

Đại hội IX còn nêu rõ “Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta ” [7, tr.84]

Quả thật, cách mạng Việt Nam có được thắng lợi như ngày hôm nay là nhờ có chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh dẫn lối. Vì vậy trong công cuộc đổi mới hiện nay, chúng ta càng cần phải vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào sự nghiệp xây dựng đất nước.

Sau gần 20 năm đổi mới, đất nước ta đã có những biến đổi sâu sắc về nhiều mặt. Đất nước đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế và đang có những bước phát triển mạnh mẽ. Văn hoá xã hội cũng có những tiến bộ đáng kể, đời sống nhân dân tiếp tục được nâng cao, niềm vui đang đến với mọi nhà. Có thể nói, kinh tế thị trường đã kích thích được tư duy sáng tạo của mọi người, khắc phục tình trạng ỷ nại, bảo thủ trước đây Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực đó, kinh tế thị trường cũng tạo ra một số mặt không tốt đối với đời sống xã hội như: lối sống thực dụng, lãng phí, xa hoa, nhiều tệ nạn xã hội cũng theo đó mà nảy sinh.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng cũng đã khẳng định: Tham nhũng là một trong 4 nguy cơ đối với đất nước ta hiện nay. Trên thực tế, thời gian qua chúng ta đã chứng kiến rất nhiều vụ án tham nhũng lớn. Có thể nói tham ô, lãng phí, xa hoa đã trở thành căn bệnh nguy hiểm đối với xã hội Việt Nam hiện nay. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó, một trong những nguyên nhân quan trọng đó là sự sa sút về đạo đức. Đáng nói hơn, sự sa sút về đạo đức đã xuất hiện ở một bộ phận thanh thiếu niên, thế hệ trẻ của chúng ta. Bên cạnh những sinh viên, học sinh có hoài bão, lý tưởng vẫn còn không ít những thanh thiếu niên, sinh viên tỏ ra thờ ơ với lý tưởng đạo đức cách mạng, chạy theo lối sống thực dụng, xa hoa Vì vậy, vấn đề đặt ra là phải giáo dục đạo đức cho mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ - những chủ nhân tương lai của đất nước - học tập theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà cách mạng lỗi lạc mà cả cuộc đời Người còn toát lên một tấm gương đạo đức cao cả cho chúng ta học tập và noi theo. Sinh thời, Hồ Chí Minh đã đánh giá rất cao vai trò của thanh niên, của thế hệ trẻ đối với sự phát triển của đất nước. Người luôn quan tâm đến việc giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Vì lẽ đó chúng tôi đã chọn vấn đề: “Giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ theo tư tưởng Hồ Chí Minh - Liên hệ với thực tiễn tại trường Đại học Ngoại thương” làm đề tài nghiên cứu.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Trong những năm qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung và tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh nói riêng. Đề tài này không chỉ thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học Việt Nam mà còn thu hút không ít sự quan tâm của các nhà khoa học nước ngoài.

Có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như:

Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh – truyền thống dân tộc và nhân loại. Giáo sư Vũ Khiêu chủ biên. NXB Khoa học xã hội Hà Nội 1993.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức. Thành Duy chủ biên. NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 1996.

Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong hệ chuẩn mực của thời đại mang tên Người. Đỗ Huy. Tạp chí Triết học, số 2, 1992

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bồi dưỡng, giáo dục thanh niên. Tạp chí Tư tưởng văn hoá, số 10, 2003

Cán bộ, đảng viên học tập và rèn luyện đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Đặng Sỹ Lộc. Tạp chí Tư tưởng văn hoá, số 3, 2004

Đặc biệt, 3 tập: Tư tưởng Hồ Chí Minh của nhiều tác giả thuộc chương trình nghiên cứu KX02. Viện Hồ Chí Minh xuất bản 1993.

Những công trình kể trên của các tác giả đã đề cập đến những phạm trù đạo đức cơ bản mà Hồ Chí Minh đã sử dụng cũng như đã nêu lên nguồn gốc tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Đó là những thuận lợi cho tác giả. Tuy nhiên những công trình đó chưa đi sâu vào việc vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để giáo dục cho thế hệ trẻ. Đó là những khó khăn cho tác giả.

Với thời gian nghiên cứu có hạn, vấn đề lại rộng, phức tạp, do đó đề tài không thể tránh được những khiếm khuyết, rất mong sự quan tâm, đóng góp của độc giả.

3. Mục tiêu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu.

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là: Trên cơ sở làm rõ những nội dung cụ thể của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, công trình nghiên cứu góp phần luận giải sự cần thiết và những giải pháp chủ yếu nhằm giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.

Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và việc giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Phạm vi nghiên cứu: Việc giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho tất cả mọi người là rất quan trọng và cần thiết. Song ở đây công trình nghiên cứu giới hạn trong phạm vi giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ, cho thanh niên, sinh viên - những chủ nhân tương lai của đất nước học tập và tu dưỡng đạo đức theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

4. Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu, tác giả dựa trên những quan điểm, tư tưởng của Đảng, lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, những tác phẩm của Hồ Chí Minh, các văn kiện, nghị quyết của Đảng.

Toàn bộ những vấn đề của đề tài được tác giả nghiên cứu bằng phương pháp phân tích, chứng minh, đối chiếu, so sánh, phương pháp kết hợp giữa lôgic và lịch sử.

5. Cấu trúc của đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 3 chương:

Chương 1: Một số vấn đề chung về đạo đức.

Chương 2: Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.

Chương 3: giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ theo tư tưởng Hồ Chí Minh và vận dụng vào thực tiễn tại trường Đại học Ngoại thương