MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA . Trang

LỜI CẢM ƠN .I

LỜI CAM ĐOAN II

MỤC LỤC III

DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ HÌNH .VI

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT . VII

PHẦN MỞ ĐẦU . VIII

CHƯƠNG 1: HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG LIÊN QUAN ĐẾN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1

1.1 Những tác động của hội nhập kinh tế quốc tế đến nền kinh tế Việt Nam . 1

1.1.1 Gia nhập WTO-điều kiện cần thiết để hội nhập và phát triển . 1

1.1.2 Cơ hội và thách thức của việc gia nhập WTO đối với nền kinh tế và DN 2

1.1.2.1 Cơ hội của việc gia nhập WTO đối với nền kinh tế và DN 2

1.1.2.2 Thách thức của việc gia nhập WTO đối với nền kinh tế và DN 3

1.1.3 Vài nét về tình hình kinh tế Việt Nam sau một năm gia nhập WTO 4

1.1.3.1 Những thành tựu đạt được 4

1.1.3.2 Những yếu kém, tồn tại 5

1.2 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa 7

1.2.1 Khái niệm về doanh nghiệp nhỏ và vừa 7

1.2.2 Đặc điểm, vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa . 8

1.2.2.1 Đặc điểm . 8

1.2.2.2 Vai trò của DNNVV trong nền kinh tế . 8

1.2.3 Ưu và nhược điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa . 10

1.2.3.1 Ưu điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa 10

1.2.3.2 Nhược điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa 10

1.3 Kinh nghiệm hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ từ các nước . 11

1.3.1 Kinh nghiệm từ các nước 11

1.3.1.1 Nhật Bản . 11

1.3.1.2 Hàn Quốc 13

1.3.1.3 Đài Loan . 14

1.3.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam . 14

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 . 15

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY . 16

2.1 Thực trạng về sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa . 16

2.1.1 Những thành tựu đạt được . 16

2.1.1.1 Đóng góp vào sự tăng trưởng, phát triển chung của nền kinh tế 16

2.1.1.2 Đóng góp đối với phát triển xã hội . 19

2.1.2 Những tồn tại, hạn chế . 20

2.1.2.1 Những hạn chế liên quan đến sự tồn tại và phát triển DNNVV . 20

2.1.2.2 Những hạn chế liên quan đến khả năng cạnh tranh của DNNVV 24

2.1.2.3 Những hạn chế khác . 35

2.1.3 Nguyên nhân dẫn đến những yếu kém trong phát triển DNNVV . 37

2.2 Vấn đề thể chế, chính sách liên quan đến doanh nghiệp nhỏ và vừa . 39

2.2.1 Chính sách đăng ký kinh doanh, gia nhập và rút khỏi thị trường 39

2.2.2 Chính sách thuế . 40

2.2.3 Chính sách tín dụng . 42

2.2.4 Chính sách đất đai . 44

2.2.5 Chính sách hỗ trợ phát triển kinh doanh 45

2.3 Thực trạng về những hỗ trợ hiện nay dành cho DNNVV . 47

2.3.1 Hệ thống cơ quan hỗ trợ DNNVV . 47

2.3.2 Thực trạng về những chương trình trợ giúp DNNVV đã thực hiện thời gian qua 48

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 . 51

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY. . 52

3.1 Mục tiêu, định hướng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay . 52

3.1.1 Bối cảnh kinh tế - xã hội 52

3.1.1.1 Bối cảnh quốc tế . 52

3.1.1.2 Bối cảnh trong nước . 52

3.1.1.3 Những thách thức đối với công tác phát triển DNNVV hiện nay 53

3.1.2 Mục tiêu phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa . 54

3.1.2.1 Quan điểm phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa . 54

3.1.2.2 Mục tiêu phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa 54

3.1.3 Định hướng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa 55

3.2 Giải pháp thực hiện mục tiêu phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay . 56

3.2.1 Xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý . 56

3.2.1.1 Đổi mới thủ tục đăng ký kinh doanh 56

3.2.1.2 Hoàn thiện chính sách thuế . 57

3.2.1.3 Hoàn thiện chính sách đầu tư, tín dụng 57

3.2.1.4 Hoàn thiện chính sách đất đai . 58

3.2.1.5 Chính sách hỗ trợ phát triển kinh doanh . 59

3.2.2 Giải pháp nâng cao năng lực và hiệu quả kinh doanh của DNNVV . 60

3.2.2.1 Giải pháp về nguồn vốn 60

3.2.2.2 Giải pháp về công nghệ 69

3.2.2.3 Giải pháp về nguồn nhân lực 70

3.2.2.4 Giải pháp quản lý chi phí trong DNNVV . 71

3.2.2.5 Xây dựng và phát triển thương hiệu . 74

3.2.3 Giải pháp hỗ trợ cho sự tồn tại và phát triển của DNNVV . 76

3.2.3.1 Bảo hiểm cho trường hợp DNNVV bị mất khả năng thanh toán 76

3.2.3.2 Phát triển chiến lược khai thác thị trường ngách 77

3.2.3.3 Phát triển công nghiệp phụ trợ và liên kết doanh nghiệp . 79

3.2.4 Một số giải pháp khác 80

3.2.4.1 Xây dựng chiến lược kinh doanh hợp lý 80

3.2.4.2 Xây dựng văn hóa doanh nghiệp 81

3.2.4.3 Xây dựng đạo đức kinh doanh và nâng cao phẩm chất của chủ DN 81

3.2.4.4 Tạo lập môi trường tâm lý xã hội đối với khu vực DNNVV . 81

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 82

PHỤ LỤC . i

TÀI LIỆU THAM KHẢO .xvi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Giá trị sản xuất công nghiêp theo giá so sánh 1994 phân theo thành

phần kinh tế .17

Bảng 2.2 Tỷ lệ vốn đầu tư so với tổng sản phẩm trong nước 2002 – 2006 18

Bảng 2.3 Số lượng và tỷ trọng doanh nghiệp nhỏ và vừa theo ngành năm 2006 .22

Bảng 2.4 Số doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2006 phân theo vùng 23

Bảng 2.5 Nguồn vốn của các doanh nghiệp phân theo loại hình doanh nghiệp .25

Bảng 2.6 Chỉ số xếp hạng năng lực cạnh tranh về công nghệ năm 2006 .29

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1 GDP theo thành phần kinh tế giai đoạn 1995-2006 16

Hình 2.2 Số DN đang hoạt động tại thời điểm 31/12 phân theo loại hình doanh

nghiệp 21

Hình 2.3 Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa phân bố theo ngành năm 2006 .23

Hình 2.4 Cơ cấu doanh nghiệp năm 2006 phân theo quy mô vốn .25

Hình 2.5 Cơ cấu vốn đầu tư phát triển của DNNVV qua 100 DN khảo sát (%) .26

Hình 2.6 Khả năng tiếp cận nguồn vốn qua 100 DN khảo sát .27

Hình 2.7 Cơ cấu doanh nghiệp theo trình độ công nghệ năm 2006 qua 100 DN

khảo sát (%) .31

Hình 2.8 Cơ cấu trình độ học vấn của chủ doanh nghiệp năm 2006 (%) 33

Hình 2.9 Khả năng liên kết giữa các DNNVV với các doanh nghiệp lớn năm

2006 qua 100 DN khảo sát 36

Hình 2.10 Hình thức giải quyết khó khăn theo loại hình DN năm 2006 qua 100

DN khảo sát (%) 37

5

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AFTA Khu vực mậu dịch tự do ASEAN

APEC Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương

CIEM Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương

CNTT Công nghệ thông tin

CTCP Công ty cổ phần

ĐKKD Đăng ký kinh doanh

DN Doanh nghiệp

DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

ĐTNN Đầu tư nước ngoài

DVPTKD Dịch vụ phát triển kinh doanh

EU Liên minh châu Âu

FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

HTKT Hỗ trợ kỹ thuật

IFC/FIAS Thuộc Chương trình phát triển kinh tế tư nhân của MPDE

KCN Khu công nghiệp

KTTN Kinh tế tư nhân

MPDF Quỹ các dự án phát triển Mê Kông

NH Ngân hàng

NHNN Ngân hàng nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

SMEDF-EU Dự án Phát triển DNNVV do EU tài trợ

TCTD Tổ chức tín dụng

TMĐT Thuương mại điện tử

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TTTD Thông tin tín dụng

VCCI Phòng Thương mại và Công nghệ Việt Nam

WB Ngân hàng thương mại thế giới

WTO Tổ chức Thương mại thế giới

XTTM Xúc tiến thương mại

PHẦN PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Điển hình về các tiêu thức xác định DNNVV ở một số nước trên thế giới .i

Phụ lục 2: Cơ hội và thách thức đối với DNNVV Việt Nam hậu WTO .ii

Phụ lục 3: GDP theo giá thực tế phân theo thành phần kinh tế v

Phụ lục 4: Doanh thu thuần của doanh nghiệp phân theo loại hình doanh nghiệp . v

Phụ lục 5: Vốn đầu tư phân theo thành phần kinh tế .vi

Phụ lục 6: Số DN tại thời điểm 31/12/2006 phân theo quy mô vốn và phân theo loại

hình doanh nghiệp .vii

Phụ lục 7: Tổng số lao động trong các DN tại thời điểm 31/12 hàng năm phân theo

loại hình doanh nghiệp .vii

Phụ lục 8: Cơ cấu trình độ học vấn của chủ doanh nghiệp năm 2006 (%) .viii

Phụ lục 9: Bảng câu hỏi trắc nghiệm tham khảo ý kiến của các DNNVV . ix

Phụ lục 10: Giải quyết khó khăn theo loại hình DN năm 2006 qua 100 DN khảo sát x