Luận văn dài 94 trang gồm 2 chương, 6 tiết.

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Là một quốc gia đa dân tộc, trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc là một trong những nội dung cơ bản được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức quan tâm thể hiện trong quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước ta. Xuất phát từ tình hình đặc điểm của một quốc gia có nhiều dân tộc, có truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời; Đảng Cộng sản Việt Nam lấy những nguyên lý của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng để xây dựng và giải quyết vấn đề dân tộc trong từng giai đoạn cách mạng, đã vận dụng sáng tạo và đề ra hàng loạt chính sách cụ thể phù hợp với yêu cầu thực tiễn của đất nước, đã và đang đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra và ngày càng hoàn thiện chính sách dân tộc trên cơ sở ba nguyên tắc cơ bản: Đoàn kết - Bình đẳng - Tương trợ, tạo mọi điều kiện để các dân tộc từng bước trưởng thành trong sự phát triển chung của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, dân tộc và công tác thực hiện chính sách dân tộc đang đặt ra nhiều vấn đề cần được quan tâm, đầu tư nghiên cứu, nhằm đáp ứng đòi hỏi tất yếu khách quan của sự nghiệp xây dựng đất nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đặc biệt là trong bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay, vấn đề dân tộc đang có những diễn biến phức tạp vừa có những tác động đến quan hệ quốc tế lại vừa mang tính đặc thù riêng của từng quốc gia. Dân tộc, sắc tộc, tôn giáo, nhân quyền luôn là những vấn đề nhạy cảm mà các thế lực thù địch tìm mọi cách lợi dụng, coi đó như những đột phá khẩu để chống phá sự nghiệp cách mạng của nước ta; chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã dày công xây dựng, với nhiều thủ đoạn khác nhau nhằm gây mất ổn định cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và an ninh quốc phòng.

Là một trong những dân tộc ít người ở Việt Nam thực hiện chính sách dân tộc của Đảng từ khi đất nước đổi mới, đời sống kinh tế - xã hội của đồng bào Khmer từng bước được nâng cao hơn. Tuy nhiên, hiện nay vùng đồng bào dân tộc Khmer vẫn còn là một trong những vùng chậm phát triển còn nhiều khó khăn đòi hỏi phải có sự quan tâm nhiều hơn nữa.

An Giang là một tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long, có vị trí và vai trò rất quan trọng đóng góp vào việc giữ vững an ninh - quốc phòng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đây là vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm của phía Nam và cả nước, có điều kiện thuận lợi về địa lý tự nhiên trong phát triển nông nghiệp. Đồng bào dân tộc ở An Giang với số lượng không nhiều nhưng lại sống trên một địa bàn chiến lược quan trọng có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Campuchia. Vì vậy, lãnh đạo thực hiện tốt chính sách dân tộc là một vấn đề Đảng bộ tỉnh An Giang rất quan tâm, để từng bước cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, ổn định chính trị - xã hội và phát triển bền vững của khu vực cũng như của cả nước, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã xác định: “Vấn đề dân tộc và đoàn kết các dân tộc luôn luôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp cách mạng”.

Vì vậy, nghiên cứu đề tài “Đảng bộ tỉnh An Giang lãnh đạo thực hiện chính sách dân tộc đối với đồng bào Khmer (1996 - 2004)" là cần thiết và có ý nghĩa thiết thực, được tác giả nghiên cứu dưới góc độ của chuyên ngành khoa học Lịch sử Đảng, nhằm làm sáng tỏ những thành công, hạn chế, rút ra những kinh nghiệm lãnh đạo thực hiện chính sách dân tộc ở An Giang vừa qua để tiếp tục thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Vấn đề dân tộc Khmer đang thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu hoạch định chính sách, của các nhà khoa học từ nhiều góc độ tiếp cận khác nhau. Hiện nay, việc nghiên cứu về chính sách dân tộc Khmer đã có các công trình sau:

- Đề tài khoa học cấp bộ: Lịch sử đấu tranh cách mạng của đồng bào các dân tộc ít người ở nước ta của Ủy ban Dân tộc và Miền núi do TS. Trình Mưu làm chủ nhiệm trong đó có phần đề cập đến “Lịch sử đấu tranh của đồng bào dân tộc Khmer ở Tây Nam bộ” đã nghiệm thu năm 1996.

- Luận án tiến sĩ của Nguyễn Thanh Thủy bảo vệ năm 2001: Quá trình thực hiện chính sách dân tộc của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với đồng bào Khmer ở đồng bằng sông Cửu Long.

- Báo cáo tổng quan đề tài khoa học cấp bộ năm 2003: Một số giải pháp nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc Khmer ở miền Tây Nam bộ trong giai đoạn hiện nay do Th.S Lê Tăng làm chủ nhiệm.

- Viện Nghiên cứu chính sách dân tộc và miền núi: Vấn đề dân tộc và định hướng xây dựng chính sách dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004.

- Ủy ban Dân tộc - Viện Dân tộc: Một số vấn đề đổi mới nội dung quản lý nhà nước và phương thức công tác dân tộc, Nxb Văn hóa Dân tộc, Hà Nội, 2004.

- Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - Trung tâm Khoa học về tín ngưỡng tôn giáo: Kỷ yếu đề tài khoa học cấp bộ: Vấn đề tôn giáo ở khu vực đồng bào Khmer Tây Nam bộ hiện nay, Hà Nội, 2003 do TS .Hồ Trọng Hoài chủ nhiệm.

Ngoài ra còn có một số công trình nghiên cứu về người Khmer được công bố trên các tạp chí chuyên ngành, cũng như trong các công trình chuyên khảo như: Các dân tộc ở Việt Nam - các tỉnh phía Nam; vấn đề dân tộc ở đồng bằng sông Cửu Long; Tìm hiểu vốn văn hóa dân tộc Khmer Nam Bộ .

Các công trình trên đây tuy có nhiều cách tiếp cận khác nhau từ góc độ sử học, dân tộc học, tôn giáo học, kinh tế học đã trình bày, lý giải nhiều vấn đề đặt ra đối với nghiên cứu đồng bào Khmer nói chung và bước đầu trình bày thực trạng đời sống và các giải pháp để nâng cao đời sống cho đồng bào Khmer ở miền Tây Nam bộ hoặc giới thiệu tổng quan về dân tộc Khmer. Tuy nhiên cho đến nay chưa có đề tài nào trình bày về Đảng lãnh đạo dân tộc Khmer ở một tỉnh nói riêng.

An Giang là tỉnh có nhiều đồng bào Khmer sinh tụ, đến nay chưa có một công trình nghiên cứu nào về Đảng bộ lãnh đạo thực hiện chính sách dân tộc đối với đồng bào dân tộc Khmer.

3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn

- Mục đích nghiên cứu của luận văn: Là trình bày một cách có hệ thống chủ trương chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta và quá trình vận dụng chủ trương của Đảng để chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách dân tộc đối với đồng bào Khmer của Đảng bộ tỉnh An Giang, làm rõ sự tác động của chính sách dân tộc đối với đồng bào Khmer An Giang từ 1996 - 2004.

- Nhiệm vụ của luận văn: Trên cơ sở nghiên cứu, tổng kết thực tiễn luận văn đánh giá đúng những thành tựu, chỉ ra những hạn chế và rút ra những kinh nghiệm trong quá trình thực hiện chính sách dân tộc đối với đồng bào Khmer ở An Giang; bước đầu đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm phát huy tác dụng của kinh nghiệm trong quá trình thực hiện chính sách dân tộc ở địa phương.

4. Cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu

- Luận văn được hoàn thành trên cơ sở thế giới quan và phương pháp luận chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề dân tộc và quyền dân tộc tự quyết; sự vận dụng sáng tạo của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc đề ra đường lối, chính sách dân tộc thể hiện thông qua kết quả thực hiện chính sách dân tộc ở An Giang.

- Nguồn tư liệu chính để thực hiện đề tài là các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về chính sách dân tộc và các văn bản cụ thể hóa việc tổ chức thực hiện các chính sách trên của Đảng bộ An Giang. Tham khảo và tiếp thu có chọn lọc các kết quả nghiên cứu khác có liên quan đến đề tài.

- Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là phương pháp lịch sử, phương pháp logic. Ngoài ra còn kết hợp các phương pháp khác như: đối chiếu so sánh, phân tích, thống kê, tổng hợp của khoa học lịch sử.

5. Đối tượng, phạm vi và giới hạn nghiên cứu

Luận văn chỉ nghiên cứu việc thực hiện chính sách đối với đồng bào dân tộc Khmer ở phạm vi tỉnh An Giang. Giới hạn nghiên cứu thuộc giai đoạn 1996 - 2004.

6. Đóng góp của luận văn

- Khẳng định tính đúng đắn những quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng ta về vấn đề dân tộc. Tìm ra những ưu điểm, hạn chế và rút ra những kinh nghiệm trong việc thực hiện chính sách dân tộc của Đảng thông qua thực tiễn ở An Giang.

- Trình bày một cách hệ thống chính sách dân tộc của Đảng từ 1996 - 2004 ở An Giang qua đó góp phần vào nghiên cứu trong việc vạch ra những giải pháp mới xây dựng khối đoàn kết dân tộc của Đảng ở An Giang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa