MỞ ĐẦU

Dứa là loại cây ăn quả có giá trị dinh dưỡng cao đồng thời là mặt hàng xuất khẩu có giá trị. Quả dứa khi chín có mùi vị thơm ngon, màu sắc hấp dẫn. Trong trái dứa tươi có nhiều đường, vitamin C, axit amin, axit hữu cơ, muối khoáng và các chất thơm. Dứa tươi và các sản phẩm chế biến từ dứa rất được ưa chuộng trên cả thị trường trong nước và thị trường quốc tế. Vì vậy, trong các sản phẩm rau quả chế biến, xuất khẩu, dứa luôn chiếm vị trí hàng đầu (chiếm 50% tổng sản lượng). Mặt khác, dứa còn được sử dụng để phủ xanh đất trống trên những vùng đất dốc vốn khó sử dụng cho những cây nông nghiệp khác nhưng lại rất thích hợp cho dứa.

Hiện nay, nhu cầu của thị trường về việc xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ dứa ngày càng tăng. Trong khi đó, giống dứa ở nước ta hiện nay chủ yếu là giống dứa Queen có năng suất thấp, quả nhỏ (0,5 - 0,7 kg), vỏ dầy, mắt sâu nên việc chế biến lát cắt từ giống dứa này gặp nhiều khó khăn, chưa phù hợp với việc chế biến dứa hộp xuất khẩu. Do đó, vấn đề đặt ra hiện nay là phải làm cách nào đó để tăng năng suất và phẩm chất dứa nhằm mục đích đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường.

Theo kế hoạch của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thì trong những năm trước mắt cần phải mở rộng diện tích trồng dứa, đồng thời cần thay dần giống dứa Queen truyền thống bằng giống dứa Cayen có năng suất cao, quả to, chất lượng phù hợp với việc chế biến dứa xuất khẩu. Chính vì vậy, nhu cầu về giống dứa Cayen hiện nay là rất lớn. Tuy nhiên, giống dứa Cayen lại có hệ số nhân tự nhiên rất thấp. Một số biện pháp nhân giống dứa Cayen bằng hom, nhân nách lá, thân cắt khoanh đã được ứng dụng nhưng vẫn không đáp ứng được nhu cầu cây giống cho việc mở rộng sản xuất.

Trước yêu cầu của thực tiễn sản xuất, một giải pháp khả thi đã được thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu cây giống cho các khu vực trồng và sản xuất dứa, đó là: sử dụng phương pháp nhân giống in vitro dứa Cayen. Phương pháp này có ưu điểm là trong thời gian ngắn có thể tạo được nguồn cây giống sạch bệnh, đồng đều về phẩm chất và giữ được các đặc tính quý của nguyên liệu ban đầu với hệ số nhân giống cao gấp nhiều lần so với sử dụng phương pháp nhân giống vô tính truyền thống.

Tuy nhiên, trong quá trình nhân giống và cả trong thực tế sản xuất, do ảnh hưởng của nhiều yếu tố, giống dứa Cayen đã xuất hiện nhiều biến dị làm giảm năng suất và chất lượng của giống. Để khắc phục tình trạng trên cần tiến hành nghiên cứu hoàn thiện phương pháp nhân giống in vitro dứa Cayen để bảo tồn giống, đồng thời cung cấp giống dứa Cayen giữ nguyên đặc tính di truyền ưu việt của giống gốc tránh hiện tượng lai tạp giống. Xuất phát từ ý nghĩa khoa học và thực tiễn đã nêu trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nhân giống in vitro dứa Cayen” nhằm mục đích tạo ra giống dứa Cayen có năng suất cao và ổn định, để phục vụ yêu cầu thâm canh cho các khu vực trồng dứa