Info
Trong tiểu mục “Những bài Tựa – bài giới thiệu” trong cuốn Nguyễn Hiến Lê – Cuộc đời & Tác phẩm (Nxb Văn học, năm 2007 – về sau viết tắt là NHL CĐ&TP), ông Châu Hải Kỳ viết: “Mỗi lần mở một cuốn sách nào của ông ra đọc là tôi tức đến cành hông. Tức ông tại sao ông không gom góp tất cả những bài tựa, bài giới thiệu sách đã viết ra để xuất bản thành một tác phẩm. Rồi tức luôn cả các nhà xuất bản tại sao cũng chẳng nghĩ đến điều đó? Nhiều bài của ông viết ra chẳng đã đăng trước ở các tạp chí rồi mới đem in thành sách đó sao? Vậy thì những bài tựa, bài giới thiệu sách kia đem in thành sách để làm mẫu mực cho loại sách “hướng dẫn viết tựa” cũng đâu phải là việc không bổ ích và cần thiết? Từ trước đến nay trong kho văn học thế giới chỉ mới thấy mỗi một tác phẩm trong đó có in nhiều bài tựa sách…” (trang 314). Sau khi trích dẫn và nhận định nhiều đoạn bài Tựa cuốn Thế hệ ngày mai của cụ Nguyễn Hiến Lê, ông Châu Hải Kỳ kết luận: “Đấy, các bạn thấy chưa, chỉ một nửa bài tựa thôi mà giọng văn của ông đã biến đổi bao nhiêu lần, huống gì là đọc hết những bài tựa, bài giới thiệu sách của ông thì chúng ta sẽ còn hào hứng thích thú đến mức nào? Tôi đề nghị ông in thành tác phẩm. Tác phẩm in ra, tôi không đám quả quyết là sẽ bất hủ, nhưng chắc chắn giá trị của nó phải vô cùng độc đáo nhất toàn bài tựa và bài giới thiệu sách, đặc sắc về nội dung, điêu luyện về kỹ thuật trong loại sách này trên thế giới” (trang 321). Khi NHL CĐ&TP của ông Châu Hải Kỳ chưa in thành sách, sau khi đọc tập bản thảo, ông Võ Phiến – tác giả cuốn Đất nước quê hương được cụ Nguyễn Hiến Lê đề Tựa – cho đăng bài giới thiệu trên tạp chí Bách Khoa số cuối 426, ngày 20-4-1975[1], trong đó ông Võ Phiến ghi nhận về các bài Tựa của cụ Nguyễn Hiến Lê như sau: “…ông Châu Hải Kỳ có lẽ cũng là người đầu tiên nêu lên cái đặc tài viết Tựa của ông Nguyễn. Và điều ấy đúng. Còn nhớ khi cuốn Qê hương của Ngu Í được xuất bản với cái tựa của Nguyễn Hiến Lê, anh em ở tòa soạn Bách khoa đã một phen ngạc nhiên. Anh Ngu Í? Thì anh vẫn gặp chúng tôi hàng ngày, vẫn nói với chúng tôi đại khái những điều đã nói với ông Nguyễn Hiến Lê. Cuốn Qê hương? Thì anh cũng đã đưa bản thảo cho chúng tôi xem như đã đưa cho ông Nguyễn. Tuy vậy, trước khi cuốn sách xuất bản, không một ai trong chúng tôi ngờ đến những điều lý thú mà ông Nguyễn đã viết ra trong bài Tựa tác phẩm độc đáo nọ, một bài Tựa thật khéo léo tài tình”. Đưa ra cái ý kiến một tuyển tập các bài Tựa của ông Nguyễn Hiến Lê, ông Châu đã tỏ ra là một tri kỷ của ông Nguyễn”. (trang 10). Về việc ông Châu Hải Kỳ “đưa ra cái ý kiến một tuyển tập các bài Tựa”, tức tuyển tập các bài tựa cụ đề cho các sách của cụ và các sách của các bạn văn, cụ Nguyễn Hiến Lê viết trong Hồi kí (Nxb Văn học, 1993) như sau: “Ai cũng nhận rằng tôi viết tựa hay cho nên vài bạn văn nhờ tôi đề bài Tựa (in lần thứ nhì) trong cuốn Đông Kinh nghĩa thục: - Đông Kinh nghĩa thục: bài Tựa in lần thứ nhì so sánh các nhà cách mạng trong Đông Kinh nghĩa thục với nhóm Khang, Lương của Trung Hoa: lời mạnh, ý vững”. (trang 244) Trước đây, do chưa tìm được bài Tựa cuốn Cổ văn Trung Quốc, nên trong ebook được thực hiện vào cuối năm 2009, nhan đề là Mấy bài tưa đắc ý, chỉ gồm có bảy bài Tựa. Trong ebook mới này đủ cả tám bài cho nên tôi đổi nhan đề lại thành 8 bài tựa đắc ý. Tám bài tựa này, tôi chép lại từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó tôi chỉ đánh máy có bốn bài: Đại cương văn học sử Trung Quốc, Quảng gánh lo đi, Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, Cổ văn Trung Quốc. Mong rằng qua các bài Tựa “đặc sắc về nội dung, điêu luyện về kỹ thuật” này, các bạn chẳng những biết được phần nào nội dung của từng tác phẩm mà các bạn còn biết được ít nhiều về đời sống, tâm tư, nguyện vọng… của cụ Nguyễn Hiến Lê.