MỤC LỤC

CHƯƠNG 0 DẪN NHẬP 8

0.1. Tính cần thiết của đề tài 8

0.2. Nội dung nghiên cứu 8

0.3. Nhiệm vụ nghiên cứu 8

0.4. Đối tượng nghiên cứu và giới hạn đề tài 8

0.5. Phương pháp nghiên cứu 8

0.6. Quá trình nghiên cứu 9

0.7. Phần nội dung 9

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN THỊ TRƯỜNG ĐIỆN 10

1.1. Tổng quan về thị trường điện thế giới 10

1.1.1. Tổng quan hoạt động hệ thống điện theo cơ chế kín và mở 10

1.1.2. Khái niệm thị trường điện cạnh tranh 11

1.1.3. Thị trường điện trên thế giới 12

1.1.3.1. Sự tái thiết ngành điện theo cơ chế thị trường cạnh tranh 12

1.1.3.2. Hoạt động thị trường điện cạnh tranh trên thế giới 12

1.1.3.3. Thu hoạch từ những mô hình trên thế giới 15

1.1.3.4. Kết quả thu được từ thị trường điện ở các nước là 16

1.2. Hệ thống điện Việt Nam 16

1.2.1. Tổng quan về hệ thống điện Việt Nam 16

1.2.2. Giá bán điện 18

CHƯƠNG 2 CÁC QUY ĐỊNH VÀ ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG THỊ TRƯỜNG

ĐIỆN TẠI VIỆT NAM 21

2.1. Hiện trạng mô hình quản lý sản xuất kinh doanh của EVN 21

2.1.1. Giới thiệu tổng quan 21

2.1.2. Giới thiệu về hệ thống điện quốc gia 21

2.1.3. Các nhà máy điện 22

2.1.3.1. Các dự án nguồn điện do EVN làm chủ đầu tư đang vận hành 22

2.1.3.2. Các dự án nguồn điện do doanh nghiệp ngoài EVN làm chủ đầu tư 23

2.1.3.3. Các lưới truyền tải cao áp 66, 110, 220, 500kV và phân phối 23

2.2 Những tồn tại cần cải cách 29

2.3. Những định hướng trong việc xây dựng thị trường điện ở Việt Nam 30

2.3.1. Cấp độ 1: Thị trường phát điện cạnh tranh (2005 - 2014) 30

2.3.2. Cấp độ 2: Thị trường bán buôn điện cạnh tranh ((2015 - 2022) 31

2.3.3. Cấp độ 3: Thị trường bán lẻ điện cạnh tranh (từ sau 2022) 31

2.4. Tổ chức và hoạt động thị trường điện cạnh tranh giai đoạn 1 của EVN 32

2.4.1. Mục tiêu 32

2.4.2. Tổ chức và hoạt động 33

2.5. Chức năng và mối quan hệ của các thành phần tham gia thị trường và hệ thống điện. 33

2.5.1. Người mua điện và người mua duy nhất 33

2.5.2. Các nhà máy điện 33

2.5.3. Công ty truyền tải điện. 33

2.5.4. Các công ty điện lực 34

2.5.5. Cơ quan vận hành thị trường điện và hệ thống 34

2.5.6. Cơ quan điều tiết: 35

2.6. Việc hình thành và phát triển thị trường điện lực . 35

2.7. Những vấn đề cần giải quyết khi chuyển đổi sang cơ chế thị trường điện 36

2.7.1. Đổi mới các doanh nghiệp 36

2.7.2. Đào tạo nguồn nhân lực 37

2.7.3. Xây dựng cơ sở hạ tầng 37

CHƯƠNG 3 HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHÀ MÁY ĐIỆN KHI

CHUYỂN SANG THỊ TRƯỜNG ĐIỆN 38

3.1. Thực trạng tổ chức sản xuất kinh doanh ở các nhà máy điện 38

3.2. Công việc kiện toàn bộ máy phù hợp với việc tham gia thị trường phát điện

cạnh tranh. 39

3.3 Thực hiện thị trường phát điện cạnh tranh 39

3.3.1. Quy định về vận hành thị trường phát điện cạnh tranh 39

3.3.1.1. Đối tượng áp dụng 39

3.3.1.2. Giải thích các từ ngữ 40

3.3.2. Quyền và nghĩa vụ của EVN và các thành viên thị trường 43

3.3.2.1. Quyền và nghĩa vụ của EVN 43

3.3.2.2. Quyền và nghĩa vụ của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia. 44

3.3.2.3. Quyền và nghĩa vụ của các đơn vị phát điện thị trường 44

3.3.2.4. Quyền và nghĩa vụ của các đơn vị phát điện gián tiếp 45

3.3.2.5. Quyền và nghĩa vụ của các đơn vị quản lý lưới điện 45

3.3.2.6. Quyền và nghĩa vụ của đơn vị quản lý số liệu đo đếm 46

3.3.2.7. Quyền và nghĩa vụ của đơn vị quản lý chất lượng hệ thống đo đếm 46

3.3.2.8. Quyền và nghĩa vụ của đơn vị cung cấp dịch vụ thông tin . 47

CHƯƠNG 4 VẬN HÀNH THỊ TRƯỜNG PHÁT ĐIỆN CẠNH TRANH 48

4.1. Vận hành thị trường điện 48

4.1.1. Hệ thống công nghệ thông tin vận hành thị trường điện lực 48

4.1.1.1. Hệ thống máy tính vận hành thị trường điện lực 48

4.1.1.2. Các chương trình lập phương thức ngày và điều độ giờ tới . 48

4.1.2. Thông tin thị trường. 48

4.1.2.1. Công bố thông tin 48

4.1.3. Chương trình đánh giá an ninh hệ thống và kế hoạch sửa chữa 49

4.1.3.1. Qui định chung về đánh giá an ninh hệ thống. 49

4.1.3.2. Thỏa thuận lịch sửa chữa 49

4.1.4. Chào giá . 50

4.1.4.1. Quy định chung về chào giá. 50

4.1.4.2. Thay đổi bản chào và công suất công bố mới. 51

4.1.4.3. Công suất dự phòng hệ thống 51

4.1.5. Điều độ hệ thống. 52

4.1.6. Giá thị trường 55

4.1.7. Can thiệp và dừng thị trường điện lực 56

4.1.7.1. Ao có quyền can thiệp và dừng thị trường trong các trường hợp sau 56

4.1.7.2. Thẩm quyền quyết định dừng thị trường 56

4.1.7.3. Ao không được dừng thị trường trong các trường hợp sau: . 56

4.1.7.4. Tuyên bố dừng thị trường điện lực . 56

4.1.7.5. Vận hành hệ thống trong thời gian dừng thị trường điện lực 56

4.1.7.6. Khôi phục thị trường 57

4.2. An ninh hệ thống . 57

4.2.1. Các khái niệm liên quan đến an ninh hệ thống 57

4.2.1.1. Chế độ vận hành an toàn 57

4.2.1.2. Sự cố thông thường . 57

4.2.1.3. Chế độ vận hành tin cậy. 57

4.2.2. Trách nhiệm của Ao trong việc duy trì an ninh hệ thống 57

4.2.3. Trách nhiệm của các hành viên thị trường trong việc duy trì an ninh hệ thống .

4.2.4. Điều khiển tần số trong hệ thống 59

4.2.4.1. Quyền hạn và trách nhiệm của Ao 59

4.2.4.2. Quyền hạn và trách nhiệm của các đơn vị phát điện 59

4.2.4.3. Dự phòng quay 59

4.2.4.4. Hệ thống giảm công suất khan cấp, sa thải tổ máy . 59

4.2.5 Điều khiển điện áp trong hệ thống. 60

4.2.5 Trách nhiệm của các đơn vị phát điện, đơn vị quản lý lưới điện 60

4.2.6. Vận hành hệ thống trong tình trạng thiếu công suất dự phòng quay 60

4.2.7. Can thiệp thị trường điện lực liên quan đến an ninh hệ thống 61

4.2.8. Trong thời gian dừng thị trường điện 61

4.2.9. Tuân theo lệnh điều độ liên quan đến an ninh hệ thống 61

4.2.10. Khởi động đen. 62

4.2.11. Phân tích sự cố 62

4.2.12. Các quy định vận hành hệ thống điện 62

4.2.13. Các quy định về vận hành lưới điện truyền tải 62

4.2.14. Các thiết bị giám sát và điều khiển từ xa 62

4.2.15. Các thiết bị thông tin liên lạc, lưu trữ dữ liệu và ghi âm phục vụ vận hành 63

4.2.16. Ghi chép, lưu trữ trao đổi thông tin vận hành 63

CHƯƠNG 5 THANH TOÁN VÀ HỢP ĐỒNG CFD 65

5.1. Thanh toán 65

5.1.1. Đối tượng áp dụng 65

5.1.2. Các thông số thanh toán 65

5.1.2.1. Giá hợp đồng (Pc), đ/kWh. 65

5.1.2.2. Tính tiền điện thanh toán 65

5.1.3. Trình tự, thủ tục thanh toán 68

5.1.4. Điều chỉnh thanh toán tiền điện 69

5.1.5. Tiền lãi do thanh toán chậm. 69

5.1.6. Tranh chấp trong thanh toán 70

5.2. Hợp đồng CFD. 70

5.2.1. Quy định chung 70

5.2.2. Trách nhiệm của EVN đối với hợp đồng CFD 70

5.2.3. Trách nhiệm của đơn vị phát điện thị trường 70

5.2.4. Nội dung của hợp đồng CFD 71

5.2.5. Nguyên tắc xác định giá và sản lượng hợp đồng CFD 71

5.3. Quan hệ giữa đơn vị chào giá thay, đơn vị phát điện gián tiếp, đơn vị quản lý

lưới điện và Ao 71

5.3.1. Mục đích của việc chào giá thay 71

5.3.2. Các yêu cầu đối với đơn vị chào giá thay 71

5.3.3. Quan hệ giữa các đơn vị phát điện gián tiếp với đơn vị chào giá thay và Ao 72

5.3.4. Quan hệ giữa các đơn vị quản lý lưới điện với Ao. 72

5.4. Xử lý tranh chấp . 72

5.4.1. Nguyên tắc xử lý tranh chấp 72

5.4.2. Những hành vi bị cấm trên thị trường 72

5.4.3. Xử lý vi phạm 73

CHƯƠNG 6 KINH DOANH NĂNG LƯỢNG VÀ QUẢN LÝ RỦI RO 74

6.1. Những công cụ kinh doanh và vận hành thị trường điện 74

6.1.1. Áp dụng lý thuyết chi phí biên vào trong thị trường điện 74

6.1.2. Hợp đồng sai khác, công cụ tài chính áp dụng trong thị trường 74

6.1.2.1. Cơ chế thực hiện hợp đồng sai khác CFD. 74

6.1.2.2. Hiệu quả thực tế khi áp dụng hợp đồng sai khác CFD 75

6.1.3. Hợp đồng song phương. 76

6.1.4. Vấn đề điều tiết điện lực 76

6.2. Giá năng lượng có tính đến ràng buộc lưới điện . 77

6.3. Xây dựng giá năng lượng phản ánh chi phí đối với việc chào giá năng lượng tại thị trường dài hạn, ngắn hạn 77

6.3.1. Giá chào của nhà máy 77

6.3.2. Xác định các thành phần trong giá chào 77

6.4. Những giao dịch trong thị trường điện, vai trò của hợp đồng trung hạn, ngắn hạn và các hợp đồng dịch vụ hệ thống. 78

6.4.1. Hợp đồng dài hạn được thực hiện với các nhà máy: 78

6.4.2. Hợp đồng trung hạn có thời hạn 1 năm . 78

6.4.3. Hợp đồng trung hạn-TPA. 78

6.4.4. Hợp đồng trao đổi thủy-nhiệt điện 78

6.4.5. Thị trường điện ngày tới 79

6.4.5.1. Dự báo phụ tải 79

6.4.5.2. Dự báo giá

6.4.5.3. Chiến lược kinh doanh 79

6.5. Đánh giá tài sản và phân tích rủi ro 81

6.5.1. Đánh giá tài sản 81

6.5.2. Phân tích rủi ro 81

6.5.3. Nắm vững thông tin về tài sản 81

CHƯƠNG 7 KẾT LUẬN 83

7.1. Kết quả đạt được 83

7.2. Chính sách và chiến lược phát triển thị trường điện ở Việt Nam 83

7.3. Hướng phát triển đề tài 8