Chương mở đầu

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NHIỆM VỤ

Đề tài “Điều hành dự án bằng phương pháp PERT-PCM và ứng dụng giải bài tốn lập lịch thi công công trình”, bao gồm

- Tìm hiểu phương pháp PERT-PCM (phương pháp sơ đồ mạng lưới).

- Ứng dụng giải bài tốn lập lịch thi công công trình.

+ Lưu trữ lịch thi công các dự án

+ Cho biết thới gian bắt đầu một dự án và thời gian kết thúc dự án

+ Thêm một số hạng mục khi dự án đang được thi công

+ Bỏ một số hạng mục khi dự án đang thi công

+ Đưa ra lịch thi công các hạng mục tối ưu nhất

Chương I

ĐIỀU HÀNH DỰ ÁN BẰNG PHƯƠNG PHÁP

PERT-CMP

(Phương pháp sơ đồ mạng lưới)

Dự án (Project) là một tập hợp các hoạt động (Activity) liên quan với nhau và phải được thực hiện theo một thứ tự nào đó cho đến khi hồn thành tồn bộ các hoạt động. Hoạt động được hiểu như là một việc đòi hỏi thời gian, và nguyên liệu (Resource) để hồn thành. Trước kia để điều hành dự án người ta thường dùng biểu đồ Gantt (Gantt bar chart), là một đồ thị gồm các đường kẻ ngang, biểu thị điểm khởi công và kết thúc hoạt động. Nhược điểm của biểu đồ là không xác định được quan hệ giữa các hoạt động, nên không áp dụng được cho các dự án lớn (large-scale project), đòi hỏi đặt kế hoạch (planning), điều hành thực hiện (scheduling) va kiểm tra (controlling) một cách hệ thống và hiệu quả, thậm chí phải tối ưu hố hiệu quả (về thời gian và tiết kiệm nguyên liệu). Vì vậy, gần như đồng thời vào năm 1956-1958, hai phương pháp kế hoạch, điều hành và kiểm tra dự án đã ra đời. Phương pháp đường găng hoặc phương pháp đường tới hạn (Critical path method, viết rắt là CPM) được E.I.du Pont de Nemous và công ty xây dựng của ông đưa ra. Phương pháp thứ hai có tên là Kỹ thuật xem xét và đánh giá dự án (Project evaluation and review technique, viết tắt là PERT) là kết quả nghiên cứa của một công ty tư vấn theo đặt hàng của hải quân Mỹ, dùng để điều hành các hoạt động nghiên cứu và phát triển chương trình tên lửa đối cực. Hai phương pháp được hình thành độc lập nhưng rất giống nhau, cùng nhằm vào mục đích điều hành thời gian là chính. Sự khác nhau chính là trong CPM thời gian ước lượng cho công việc, được coi là tất định (Deterministic), còn trong PERT có thể là ngẫu nhiên (Probabilistic). Ngồi ra CPM có tính đến quan hệ thời gian. Ngày nay, khi đã phát triển lên, hai phương pháp được coi là một, dưới một tên chung là Phương pháp điều hành dự án PERT-CPM, hoặc Phương pháp sơ đồ mạng lưới hoặc hệ thống kiểu PERT (PERT-type system). Nó được dùng để thực hiện rất nhiều kiểu dự án, từ xây dựng, lập trình máy tính, sản xuất phim đến vận động tranh cử chính trị hoặc các cuộc giải phẫu phức tạp.

Phương pháp điều hánh dự án PERT-CPM gồm ba pha (tức là ba khâu): kế hoạch, điều hành và kiểm tra điều chỉnh. Pha kế hoạch có nội dung là lập một sơ đồ mạng lưới (arrow network diagram hoặc arrow diagram), tương tự một đồ thị có hướng. Pha này mở đầu bằng việc tách dự án thành nhiều hoạt động riêng và định thời gian hồn thành chúng. Trong mạng, mỗi cung có hướng biểu diễn hoạt động và cả sơ đồ mạng biểu thị mối quan hệ giữa các hoạt động. Mỗi nút biểu thị một biến cố hoặc sự kiện (event), đánh dấu hồn thành một số hoạt động (activity) là các cung đi vào nút, và bắt đầu các hoạt động ứng với các cung ra khỏi nút.

Pha điều hành (scheduling phase) có nhiệm vụ xây dựng biểu đồ thời gian, chỉ rõ thời điểm bắt đầu và kết thúc của mỗi hoạt động và mối quan hệ giữa các hoạt động. Nói riêng, điều quan trọng là phải tính chính xác các hoạt động tới hạn, tức là găng (critical), cần chú ý đặc biệt khi thực hiện, để tồn bộ dự án được hồn thành đúng hạn.

Pha kiểm tra bao gồm việc sử dụng sơ đồ mạng lưới, và biểu đồ thời gian để theo dõi và báo cáo định kì tiến triển của dự án. Nếu cần thì phải phân tích lại và xác định sơ đồ mới cho phần dự án còn lại.

I. Lập sơ đồ mạng lưới

Như trên đã nói, pha đầu của phương pháp PERT-CPM là lập kế hoạch thể hiện ở một sơ đồ mạng lưới, biểu diễn như một đồ thị có hướng. Hãy xét một dự án xây dựng một tồ nhà. Việc tách dự án thành các hoạt động như đào đất, xây móng, xây tường thô, lợp mái, đặt đường dây điện … là do kiến trúc sư hoặc kỹ sư xây dựng làm. Dựa vào đó, người quản lý dự án lập được sơ đồ mạng lưới như H.1.1. Các số bên cạnh cung là thời gian thực hiện hoạt động đó.

Qua sơ đồ mạng lưới H.1.1 ta thấy rõ mối quan hệ giữa các hoạt động về thời gian. Chẳng hạn hoạt động (6, 8) là trát ngồi-phải sau (4, 6) là lợp mái, nhưng độc lập với (5, 7) là chỉnh tường trong. Cũng vậy (4, 7) độc lập với (4, 5) và (5, 7). Ở đây có hai hoạt động giả (dummmy activity) với thời gian để thực hiện bằng 0 được đưa vào để đảm bảo qui tắc sơ đồ.

Cung giả (11, 12), ký hiệu bởi đường đứt đoạn, đưa vào để đảm bảo qui tắc không có hai hoạt động cùng biến cố bắt đầu và kết thúc, tức là không có 2 cung có cùng gốc và ngọn (tức là đồ thị đơn). Việc sơn tường trong và làm sàn có cùng biến cố dầu là nút 9, tức là biến cố lát ván tường xong, và biến cố cuối là nút 12 (làm sàn và sơn tường xong, bắt đầu hồn thiện trong). Do đó ta phải thêm nút 11 là biến cố giả và cung giả (11, 12).

Cung giả (5, 8) để chỉ rằng hoạt động (4, 5) phải hồn thành trước khi bắt đầu hoạt động (8, 10) (nếu bỏ cung giả này thì thời điểm làm hai việc là độc lập).

Cung giả này là phục vụ cho qui tắc sơ đồ mạng lưới phải thể hiện đủ quan hệ thứ tự cần có.

Nếu quan hệ thời gian có dạng: việc x2 bắt đầu khi xong 1/3 việc x1, việc x3 bắt đầu khi xong một nửa x1, thì ta phải thêm các nút đánh dấu các biến cố xong 1/3x1 và xong 1/2x1 đó như ở H1.2.

KẾT LUẬN

Trong sự phát triển vượt bậc của xã hội hiện nay, việc xây dựng các dự án lớn đã có rất nhiều chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trợ giúp họ hồn thành dự án này, đồng thời họ cũng đã có đủ những kinh nghiệm để hồn thành các dự án đó.

Tuy nhiên để hồn thành những dự án lớn đó thì với sự phát triển của công nghệ thông tin hiện nay đã phần nào đã góp phần vào công cuộc phát triển và xây dựng nền kinh tế của nước nhà.

Trong thời gian làm đề tài này. Với một công nghệ tối ưu đã nghiên cứu và phát triển trong xây dựng và điều hành những dự án lớn (Nhất là những dự án đòi hỏi sự chính xác, đòi hỏi phải tiết kiệm nhân lực, tiết kiệm thời gian … nhưng phải hồn thành trong một thời gian sớm nhất), nhưng đã phần nào đáp ứng được được các nhu cầu cần thiết ở trên.

Đề tài “Điều hành dự án băng phương pháp PERT-PCM và ứng dụng giải quyết bài tốn lập lịch thi công công trình” với sự chỉ bảo tận tình của thầy Đỗ Như An đã giúp em hồn thành đề tài này.

Do thời gian và kinh nghiệm hạn chế nên đề tài chắc vẫn chưa hết khỏi những thiếu xót. Trong thời gian sau tôi sẽ cố gắng hồn thành chúng và có thể đưa ra sử dụng trong cuộc sống hiện nay.