Phạm trù thực tiễn, hoạt động tích cực, có đối tượng cảm tính của con người nhằm cải biến hiện thực khách quan, đã trở thành phạm trù trung tâm của triết học duy vật biện chứng nói chung và nhận thức luận nói riêng. Cùng với việc đưa thực tiễn vào lý luận nhận thức người ta xác định rằng con người nhận thức thế giới hiện thực không phải vì các đối tượng và hiện tượng của thế giới này có tác động thụ động đến các giác quan của nó, mà bản thân nó tích cực tác động một cách có mục đích vào hiện thực bao quanh nó và nhận thức hiện thực trong quá trình cải tạo hiện thực. Đó là hình thức hoạt động đặc thù của con người, luôn diễn ra trong một bối cảnh văn hoá xã hội xác định.

Việt Nam đã thực hiện công cuộc đổi mới được gần 20 năm, công cuộc đổi mới đã thu được nhiều thành tựu to lớn có ý nghĩa rất quan trọng. Việt Nam đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế – xã hội, cho dù một số mặt còn chưa vững chắc “xét trên tổng thể việc hoạch định và thực hiện đường lối đổi mới những năm qua về cơ bản là đúng đắn, đúng định hướng chu nghĩa xã hội (XHCN), tuy vậy trong quá trình thực hiện có một số khuyết điểm, lệch lạc lớn và kéo dài dẫn đến chệch hướng ở lĩnh vực này hay lĩnh vực khác, ở mức độ này hay mức độ khác, mà một trong những nguyên nhân chủ yếu là xa rời thực tiễn.

Ngày nay công cuộc đổi mới xã hội theo định hướng XHCN ở nước ta đang đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ và phức tạp đòi hỏi lý luận phải đi sâu nghiên cứu để đáp ứng những yêu cầu đó. Chẳng hạn, đó là những vấn đề về chủ nghĩa xã hội (CNXH) và con đường đi lên CNXH ở nước ta, về công nghiệp hoá (CNH), hiện đại hoá (HĐH), về kinh tế thị trường (KTTT), về đổi mới hệ thống chính trị, về thời đại ngày nay… Qua việc làm sáng tỏ những vấn đề do thực tiễn đặt ra trên đây, lý luận sẽ có được vai trò quan trọng, góp phần đắc lực vào sự nghiệp đổi mới ở nước ta.

Qua việc nghiên cứu những vấn đề trên đã khẳng định lại cho chúng ta thấy vai trò to lớn của thực tiễn đối với nhận thức: Thực tiễn là cơ sở, động lực, mục đích của nhận thức, là tiêu chuẩn kiểm tra chân lý.

Nghị quyết hội nghị lần thứ V Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX “Vì nhiệm vụ chủ yếu của công tác lý luận trong tình hình mới” đã chỉ rõ: trong những năm tới phải tiếp tục đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, góp phần làm sáng tỏ hơn nữa nhận thức về CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta. Hội nghị nhấn mạnh: Phải coi trọng tổng kết thực tiễn trong nghiên cứu lý luận và cả trong hoạt động của các cấp uỷ Đảng, coi tổng kết thực tiễn là nhiệm vụ thường xuyên của các cấp, các ngành, gắn nghiên cứu thực tiễn Việt Nam với tiếp thu có chọn lọc những thành tựu khoa học của nhân loại.

Nhìn vào sự phát triển của đất nước trong những thập kỷ gần đây chúng ta có thể khẳng định: nếu không xuất phát từ thực tiễn, không tổng kêt thực tiễn thì chắc chắn không thể có lý luận đổi mới, không thể có đường lối đổi mới đúng đắn. Cũng giống như nếu không có sự chỉ đạo của lý luận, không có lý luận đổi mới đúng đắn thì không thể có thực tiễn đổi mới thành công.

Đảng, Nhà Nước và nhân dân ta đang đòi hỏi và trông chờ vào những kết quả nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, tìm lời giải đáp có sức thuyết phục cho các vấn đề mà thực tiễn đặt ra.

Tiểu luận triết học gồm 2 phần cơ bản sau:

1.Lý luận chung.

2. Thực trạng vai trò của thực tiễn đối với nhận thức trong công cuộc đổi mới ở Việt Nam