Mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2001-2010 của Đảng đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới

và phát triển Kinh tế Nhà nước (KTNN) để thực hiện tốt vai trò chủ đạo trong nền kinh

tế”{88}. KTNN là lực lượng quan trọng và là công cụ để Nhà nước định hướng và điều tiết vĩ

mô nền kinh tế. Trong KTNN, một bộ phận quan trọng không thể thiếu, đó là doanh nghiệp

nhà nước (DNNN). DNNN giữ vị trí then chốt trong nền kinh tế, đi đầu trong việc ứng dụng

tiến bộ khoa học công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế - xã hội.

Qua một thời gian dài, từ những năm 1960, Chính phủ đã liên tục cải tiến quản lý khu

vực DNNN nhưng vẫn không khắc phục được nhiều tình trạng yếu kém của chúng và nó càng

trì trệ hơn. Chuyển sang nền KTTT, nhất là trong giai đoạn hội nhập hiện nay, DNNN sẽ

không còn được bao cấp, núp bóng Nhà nước, lúc này DNNN phải tự mình vươn lên cạnh

tranh trên thương trường hội nhập, với những điều kiện bình đẳng như những doanh nghiệp

khác.

DNNN đã, đang và sẽ là sức sống của nền KTTT định hướng XHCN ở Việt Nam.

Làm thế nào để DNNN đáp ứng được những đòi hỏi khắt khe của KTTT, của sự phát triển hội

nhập chung? Đây là câu hỏi lớn luôn được đặt ra trong các đại hội, cuộc họp, thảo luận. Và

như vậy, việc phát huy vai trò của DNNN chính là phát huy vai trò của KTNN. Năng lực cạnh

tranh (NLCT) của DNNN chính là NLCT của đất nước. Để phát huy hơn nữa vài trò của

DNNN trong nền kinh tế nhiều thành phần hiện nay thì việc nâng cao sức cạnh tranh của khu

vực doanh nghiệp này là việc làm cấp bách.

Đề tài: ıCác giải pháp tài chính nhằm phát huy vai trò của doanh nghiệp nhà nước

trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở Việt Namı được tác giả chọn làm đề tài luận án nghiên

cứu. Luận án tập trung vào nghiên cứu những lý luận cơ bản về vai trò của DNNN; về năng lực

cạnh tranh DNNN; đánh giá những thành quả, hạn chế về hoạt động, về NLCT của khu vực

DNNN từ năm 2000 đến nay. Từ đó rút ra những nhận xét và đề xuất một số giải pháp nhằm

nâng cao hiệu quả, khả năng cạnh tranh (KNCT) của DNNN, tức là phát huy vai trò nòng cốt của

khu vực doanh nghiệp này trong nền kinh tế