MỤC LỤC

TÓM TẮT ĐỀ TÀI 1

LỜI MỞ ĐẦU .3

Phần 1: Khái quát lý thuyết về cán cân thanh toán . 4

1.1) Định nghĩa Cán cân thanh toán .4

1.2) Các thành phần của Cán cân thanh toán 4

1.2.1) Tài khoản vãng lai (Current Account - CA) .4

1.2.2) Tài khoản vốn (Capital Account - K) 5

1.2.3) Sai số thống kê (OM) 6

1.2.4) Cán cân bù đắp chính thức (Official Financing Balance - OFB) 6

1.2.5) Cán cân cơ bản (Basic Balance - BB) 6

1.2.6) Cán cân tổng thể (Overall Balance - OB) .7

1.2.7) Cách ghi chép mới của Cán cân thanh toán 7

1.3) Các nhân tố ảnh hưởng đến cán cân thanh toán. .8

1.3.1) Các nhân tố ảnh hưởng đến cán cân tài khoản vãng lai .8

1.3.2) Các nhân tố ảnh hưởng đến cán cân tài khoản vốn .9

Phần 2: Thực trạng cán cân thanh toán ở VN và một số quốc gia trên thế giới . 10

2.1) Thực trạng cán cân thanh toán ở một số quốc gia trên thế giới . 90

2.1.1) Thực trạng CCTT ở Mexico năm 1994 . 90

2.1.2) Thực trạng CCTT ở Thái Lan 1997 . 94

2.1.3) Thực trạng CCTT ở Argentina 2002 98

2.2) Thực trạng cán cân thanh toán ở Việt Nam 10

2.2.1) Cán cân tài khoản vãng lai . 10

2.2.1.1) Cán cân thương mại . 12

2.2.1.2) Cán cân dịch vụ 17

2.2.1.3) Cán cân thu nhập . 18

2.2.1.4) Chuyển giao đơn phương 19

2.2.2) Cán cân tài khoản vốn 20

2.2.2.1) Mức độ các luồng vốn vào . 20

2.2.2.2) Đầu tư trực tiếp nước ngoài 24

2.2.2.3) Đầu tư gián tiếp nước ngoài . 26

2.2.2.4) Vay nợ trung và dài hạn . 28

2.2.2.5) Vay thương mại 30

2.2.3) Nhận xét Cán cân thanh toán của VN: . 31

2.3) Thực trạng các nhân tố tác động đến CCTT ở VN . 33

2.3.1) Các nhân tố ảnh hưởng đến cán cân tài khoản vãng lai 33

2.3.1.1) Lạm phát 33

2.3.1.2) Thu nhập quốc dân . 35

2.3.1.3) Tỷ giá hối đoái . 36

2.3.1.4) Các biện pháp hạn chế của Chính Phủ . 37

2.3.1.5) Phân tích hồi qui: xác định mối quan hệ giữa sự thay đổi của xuất khẩu, nhập

khẩu của VN và sự thay đổi của tỷ giá, thu nhập quốc dân 37

2.3.2) Các nhân tố ảnh hưởng đến cán cân tài khoản vốn . 39

2.3.2.1) Các biện pháp kiểm soát vốn 39

2.3.2.2) Tỉ giá hối đoái: . 42

2.3.2.3) Tự do hóa tài chính . 44

Phần 3: Dự báo khả năng chịu đựng thâm hụt tài khoản vãng lai và

xu hướng cán cân vốn của VN . 47

3.1) Khả năng chịu đựng thâm hụt tài khoản vãng lai của VN . 47

3.1.1) Lý thuyết về khả năng chịu đựng thâm hụt của tài khoản vãng lai . 109

3.1.2) Khả năng chịu đựng thâm hụt tài khoản vãng lai của VN . 47

3.1.2.1) Nhận xét các chỉ tiêu đánh giá khả năng chịu đựng thâm hụt tài khoản vãng lai

của Việt Nam . 47

3.1.2.2) Áp dụng mô hình của Jaime de Pines 51

3.2) Xu hướng cán cân vốn 56

3.2.1) Mục tiêu tăng trưởng 56

3.2.2) Hệ số ICOR 57

3.2.3) Khả năng tài trợ trong nước . 59

3.2.4) Nợ vay trung và dài hạn . 59

3.2.5) Dòng vốn FDI 61

Phần 4: Các biện pháp cải thiện cán cân thanh toán của VN 66

4.1) Các biện pháp cải thiện cán cân vãng lai của VN . 66

4.2) Biện pháp thu hút các nguồn vốn: . 70

4.2.1) Về biện pháp thu hút FDI 70

4.2.2) Về vay trung và dài hạn 73

4.2.3) Dòng vốn đầu tư gián tiếp 76

KẾT LUẬN 79

PHỤ LỤC 1: BẢNG CCTT CỦA VN 80

PHỤ LỤC 2: Hình 84

PHỤ LỤC 3: Thực trạng cán cân thanh toán ở một số quốc gia trên thế giới . 90

PHỤ LỤC 4: Các sản phẩm xuất khẩu chủ lực của VN . 102

PHỤ LỤC 5: Nguyên nhân thâm hụt tài khoản vãng lai của VN . 106

PHỤ LỤC 6: Lý thuyết về khả năng chịu đựng thâm hụt của tài khoản vãng lai . 109

PHỤ LỤC 7: CÁCH VIẾT CCTT MỚI 115

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 125

TÓM TẮT ĐỀ TÀI

 Lý do chọn đề tài:

Sau khi Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 thì Việt Nam ngày càng hội nhập

sâu rộng hơn vào nền kinh tế thế giới. Trong nền kinh tế mở cửa và hội nhập quốc

tế, mối quan hệ giữa các quốc gia rất là phong phú và đa dạng bao gồm hoạt động

đầu tư, thương mại, du lịch Mối quan hệ này tạo nên dòng ngoại tệ đi vào và ra

khỏi đất nước, được phản ánh chặt chẽ trên cán cân thanh toán quốc tế; việc theo

dõi các luồng ngoại tệ ra vào là hết sức quan trọng. Cán cân thanh toán sẽ là công

cụ quan trọng trong hoạch định và thực thi chính sách tiền tệ và cơ chế tỉ giá, đặc

biệt trong bối cảnh thâm hụt cán cân vãng lai cao và dòng vốn quốc tế suy giảm do

tác động của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới. Việc nghiên cứu và dự báo xu

hướng cán cân thanh toán sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra những

chính sách kịp thời và hợp lý để ổn định nền kinh tế.

Với mong muốn giúp cho người đọc có cái nhìn rõ hơn về cán cân thanh

toán và các thành phần cấu tạo nên cán cân thanh toán, cũng như dự báo xu hướng

thâm hụt cán cân vãng lai kết hợp với dự báo xu hướng cán cân vốn trong tương

lai; để từ đó dự báo xu hướng cán cân thanh toán của Việt Nam. Do đó nhóm

nghiên cứu xin giới thiệu đề tài: “ Thực trạng và xu hướng của cán cân thanh

toán của Việt Nam”

 Mục tiêu nghiên cứu:

Khái quát được thực trạng tài khoản vãng lai, tài khoản vốn, cán cân thanh toán

trong khoảng thời gian từ 1995-2009, dự báo khả năng chịu đựng thâm hụt tài

khoản vãng lai và xu hướng cán cân vốn của VN bằng mô hình động về nợ của

Jaime de Pine. Dựa trên kết quả dự báo của mô hình, đưa ra những đề xuất,

khuyến nghị để duy trì thâm hụt tài khoản vãng lai và nợ nước ngoài là bền vững.

 Phương pháp nghiên cứu:

Bằng phương pháp định lượng dự báo khả năng chịu đựng thâm hụt tài khoản

vãng lai ở Việt Nam bằng nguồn số liệu uy tín từ IMF, WB, Tổng cục thống kê

Bằng phương pháp định tính dự báo xu hướng cán cân vốn và từ đó dự báo xu

hướng cán cân thanh toán.

 Nội dung nghiên cứu

Dự báo xu hướng cán cân thanh toán của Việt Nam từ 2010-2015 thông qua dự

báo khả năng chịu đựng thâm hụt tài khoản vãng lai và dự báo xu hướng cán cân

vốn.

 Đóng góp của đề tài

Cung cấp cho nhà điều hành một khuyến nghị để duy trì khả năng chịu thâm hụt

tài khoản vãng lai và nợ bền vững.

 Hướng phát triển của đề tài

Tìm ra mô hình có thể dự báo được xu hướng cán cân vốn