mở đầu

1. Lý do lựa chọn đề tài

Với hoạt động đầu tư nguồn vốn nhàn rỗi, doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) có vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho nền kinh tế. Ở nhiều quốc gia, nhất là những nước phát triển, các DNBH đã tạo ra mét kênh cung cấp vốn lớn trong nền kinh tế bên cạnh các tổ chức trung gian tài chính khác.

Ở Việt Nam, mặc dù thị trường bảo hiểm mới phát triển trong vài năm gần đây, nhưng cùng với sự tăng trưởng mạnh của doanh thu phí bảo hiểm, các DNBH đã góp phần đáng kể vào việc sớm hình thành thị trường vốn.

Kể từ năm 1994, thị trường bảo hiểm nước ta đã thực sự thoát khỏi sù độc quyền chậm tiến bằng sù ra đời hàng loạt các DNBH với nhiều hình thức pháp lý khác nhau. Nhưng trong hệ thống của những tổ chức này, doanh nghiệp bảo hiểm nhà nước (DNBHNN) vẫn chiếm vị trí quan trọng nhất. Tuy nhiên, hoạt động của chúng còn hết sức đơn thuần. Trong giai đoạn hiện nay, các DNBHNN mới chỉ tập trung chính vào khai thác các dịch vụ bảo hiểm. Còn đối với hoạt động đầu tư nguồn vốn có được từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm thì rất hạn chế, manh món và kém hiệu quả. Hầu như các DNBHNN chưa có sù quan tâm đúng vớitầm vóc của nó, chưa có những chiến lược đầu tư vốn lâu dài và hiệu quả.

Chính lẽ đó, tìm giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi được tạo ra tõ hoạt động kinh doanh bảo hiểm của các DNBHNN có mét ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Song cho tới ngày nay có quá Ýt những nghiên cứu cũng như chưa có một công trình khoa học nào tiến hành khảo cứu toàn diện về chu trình tài chính thông qua hoạt động tài trợ của các DNBH.

Mong muốn hoàn thiện lý luận về tài chính DNBH và góp phần xây dựng những quan điểm đầu tư hiệu quả vốn nhàn rỗi, từ đó tăng cường sức mạnh cho các DNBHNN chính là cơ sở căn bản trong tất cả những nội dung nghiên cứu của luận án.

2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Những nghiên cứu của luận án nhằm góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận về tài chính các DNBH nói riêng và những tổ chức tài chính trung gian phi ngân hàng nói chung trong điều kiện nền kinh tế thị trường. Mặt khác, về thực tiễn, luận án sẽ đóng góp những ý tưởng khoa học để xây dựng hệ thống các định chế pháp lý liên quan đến hoạt động tài chính của các DNBH, góp phần trực tiếp vào việc xác định những chiến lược đầu tư hiệu quả nguồn vốn nhàn rỗi cho các DNBHNN trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.

3. Mục tiêu nghiên cứu

Những mục tiêu chính của đề tài nghiên cứu là:

- Làm sáng tỏ bản chất và nguyên tắc định lượng của vốn nhàn rỗi trong DNBH.

- Đánh giá toàn diện về quá trình tạo lập và sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi của các DNBHNN Việt Nam.

- Kiến nghị các quan điểm, giải pháp và điều kiện nhằm đầu tư có hiệu quả nguồn vốn nhàn rỗi đối với các DNBHNN.

4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

Luận án giới hạn đối tượng nghiên cứu trong phạm vi các vấn đề lớn sau:

- Cơ sở lý luận về nguồn vốn nhàn rỗi liên quan đến các DNBH nói chung trong nền kinh tế.

- Nghiên cứu thực tiễn việc tạo lập và sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi của DNBHNN trong khoảng thời gian cuối thập kỷ 90.