LỜI MỞ ĐẦU

Như chúng ta đã biết, trong các nước đã và đang phát triển hầu như không có một công dân trưởng thành nào lại không có quan hệ giao dịch với một ngân hàng. Khi nền kinh tế càng hiện đại thì hoạt động và dịch vụ của các ngân hàng càng đi sâu vào tận những ngõ ngách của đời sống con người. Bộ phận lớn nhất trong nhóm các ngân hàng là hệ thống các ngân hàng thương mại(NHTM - Commercial banking system). Thực hiện đường lối đổi mới nền kinh tế của Đảng và Nhà nước, trong những năm qua, hệ thống NHTM đã thực hiện chiến lược đổi mới mạnh mẽ các hoạt động của mình, tăng cường huy động mọi nguồn vốn, tích cực cho các thành phần kinh tế, đổi mới công tác thanh toán, hiện đại hoá ngân hàng đã góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng, lạm phát được kiểm soát, đồng tiền ổn định. Song bên cạnh những thành công và những kết quả đã đạt được, thì còn có một số mặt tồn tại, yếu kém, một số khó khăn mà để giải quyết nó không chỉ cần sự nỗ lực của ngành ngân hàng nói chung hay của NHTM nói riêng. Bài viết này xin được đề cập tới những nghiệp vụ, những nguyên lý cơ bản nhất để quản lí tài sản có của một NHTM và một số giải pháp cho những vấn đề đang là bức xúc trong việc quản lý đó ở nước ta hiện nay.

I. Ngân hàng thương mại

1.Khái niệm

NHTM là một trong những định chế tài chính mà đặc trưng là cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính với nghiệp vụ cơ bản là nhận tiền gửi, cho vay và cung ứng các dịch vụ thanh toán. Ngoài ra, NHTM còn cung cấp nhiều dịch vụ khác nhằm thoả mãn tối đa nhu cầu về sản phẩm dịch vụ của xã hội

Hoạt động của ngân hàng là kinh doanh tiền tệ, sử dụng tiền gủi để cung cấp các dịch vụ tín dụng, cung cấp dịch vụ thanh toán.

2.Chức năng ngân hàng thương mại.

a)Chức năng trung gian tín dụngChức năng trung gian tín dụng được xem là chức năng quan trọng nhất của ngân hàng thương mại. Khi thực hiện chức năng trung gian tín dụng, NHTM đóng vai trò là cầu nối giữa người thừa vốn và người có nhu cầu về vốn. Với chức năng này, ngân hàng thương mại vừa đóng vai trò là người đi vay, vừa đóng vai trò là người cho vay và hưởng lợi nhuận là khoản chênh lệch giữa lãi suất nhận gửi và lãi suất cho vay và góp phần tạo lợi ích cho tất cả các bên tham gia: người gửi tiền và người đi vay.

b)Chức năng trung gian thanh toánỞ đây NHTM đóng vai trò là thủ quỹ cho các doanh nghiệp và cá nhân, thực hiện các thanh toán theo yêu cầu của khách hàng như trích tiền từ tài khoản tiền gửi của họ để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ hoặc nhập vào tài khoản tiền gửi của khách hàng tiền thu bán hàng và các khoản thu khác theo lệnh của họ. Các NHTM cung cấp cho khách hàng nhiều phương tiện thanh toán tiện lợi như séc, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, thẻ rút tiền, thẻ thanh toán, thẻ tín dụng Tùy theo nhu cầu, khách hàng có thể chọn cho mình phương thức thanh toán phù hợp. Nhờ đó mà các chủ thể kinh tế không phải giữ tiền trong túi, mang theo tiền để gặp chủ nợ, gặp người phải thanh toán dù ở gần hay xa mà họ có thể sử dụng một phương thức nào đó để thực hiện các khoản thanh toán. Do vậy các chủ thể kinh tế sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí, thời gian, lại đảm bảo thanh toán an toàn. Chức năng này vô hình chung đã thúc đẩy lưu thông hàng hóa, đẩy nhanh tốc độ thanh toán, tốc độ lưu chuyển vốn, từ đó góp phần phát triển kinh tế.

c)Chức năng cung cấp các dịch vụ tài chínhNgân hàng có ưu thế về cơ sở vật chất: Với hệ thống vật chất hình thành trong hoạt động kinh doanh ngân hàng đã giúp ngân hàng dễ dàng cung cấp các dịch vụ tài chính như phát hành, lưu kí chứng khoán, đầu tư, kinh doanh chứng khoán, mở tài khoản và thanh toán Tính chuyên nghiệp và chuyên môn hoá của đội ngũ nhân viên: Đội ngũ ngân hàng có kiến thức chuyên môn cao được đào tạo, có kinh nghiệm trên công việc thực tế lãnh vực tài chính, đây là điều kiện thuận lợi để ngân hàng cung cấp các dịch vụ tài chínhƯu thế về thông tin: Khi ngân hàng thực hiện các dịch vụ cung cấp các dịch vụ tài chính, hoạt động tín dụng đã thiết lập mối quan hệ với các donh nghiệp tổ chức kinh tế, làm cho nó trở thành nơi lưu trữ thông tin của khách hàng tương đối đầy đủ và chính xác, vì vậy càng thuận lợi cho việc cung cấp các dịch vụ tài chính.Các dịch vụ của ngân hàng thương mại.- Tư vấn tài chính- Môi giới tài chính- Lưu ký chứng khoán- Mở tài khoản ký quỹ kinh doanh chứng khoán- Ngân quỹ và chuyển tiền thanh toán- Ủy thác bảo quản, thu hộ, chi hộ, mua bán hộ- Dịch vụ ngân hàng điện tử.II.QUẢN LÝ TÀI SẢN CÓ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI1.Cơ cấu nguồn vốn kinh doanh ngân hàng thương mại[TABLE="align: left"]

Tài sản có (Tài sản)

Tài sản nợ (Nguồn vốn)

I. Các khoản mục về ngân quỹ-TM, vàng, ngoại tệ-Tiền gửi ở NHTW-Tiền gửi ở NH khác-Ngân quỹ đang thu

I. Vốn huy động1. Tiền gửi2. Các hình thức huy động- Chứng chỉ tiền gửi- Trái phiếu NH

II.Tín dụng-Tín dụng CN và TM-Tín dụng NN-Tín dụng tiêu dung

II. Vốn vay-Vay các NH khác-Vay NH nước ngoài-Vay NHTW

III. Đầu tư-Liên doanh-Chứng khoán-Đầu tư dưới hình thức khác

III. Vốn tự có ( Vốn CSH)-Vốn điều lệ-Các quỹ-Các loại vốn khác

IV. Tài sản có khác

IV. Tài sản nợ khác

TỔNG CỘNG

TỔNG CỘNG

2.Cơ cấu tài sản có ngân hàng thương mạia)Tài sản bằng tiền hay ngân quỹ:Tài sản bằng tiền:hình thành từ nghiệp vụ ngân quỹ . Là phần dự trữ của ngân hàng thương mại.Tiền mặt,vàng,ngoại tệ tại quỹ: tiền giấy,tiền kim loại,ngoại tệ,vàng có tại kho ngân hàng.Tiền gửi tại ngân hàng khác:dùng để mua bán chứng khoán, giao dịch ngoại tệ, trung gian thanh toán(rut tiền trong thẻ atm, )Tiền gửi tại ngân hàng trung ương(chiếm 10-35% vốn huy động):tiền gửi dự trữ bắt buộc theo quy định NHTW và tiền gửi thanh toán.Dự trữ bắt buộc là 1 biện pháp phòng ngừa rủi ro trong kinh doanh của ngân hàng,công cụ điều tiết cung cầu của NHTW. Và tiền gửi tại ngân hàng trung ương đối với mỗi ngân hàng là