?MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

CHƯƠNG I: 01

TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

TRONG QUÁ TRÌNH CẠNH TRANH VÀ HỘI NHẬP

1.1 Ngân hàng thương mại và vai trò của NHTMCP trong nền kinh tế

thị trường . 01

1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng . 01

1.1.2 Ngân hàng thương mại cổ phần . 02

1.1.3 Các chức năng cơ bản của Ngân hàng thương mại . 02

1.2 Nghiệp vụ hoạt động NHTMCP trong cơ chế thị trường . 04

1.2.1 Nghiệp vụ huy động vốn . 04

1.2.2 Nghiệp vụ tín dụng . 04

1.2.3 Đầu tư tài chính và tham gia thị trường tiền tệ . 04

1.2.4 Kinh doanh ngoại hối . 05

1.2.5 Dịch vụ tài chính - ngân hàng . 05

1.3 Lợi thế cạnh tranh của NHTMCP . 06

1.3.1 Khái niệm và vai trò lợi thế cạnh tranh . 06

1.3.2 Các chiến lược cạnh tranh . 07

1.4 Mối liên kết hoạt động của hệ thống NHTMCP trong nền kinh tế

thị trường . 08

1.5 Phát triển các sản phẩm dịch vụ ngân hàng trên cơ sở nhu cầu của

khách hàng và nền kinh tế . 08

2

1.5.1 Sản phẩm dịch vụ của Ngân hàng đáp ứng các nhu cầu tiện ích

của Ngân hàng . . 08

1.5.2 Hiệu quả hoạt động của khách hàng là hiệu quả của NH . 09

1.6 Những tác động, ảnh hưởng của hội nhập đến quá trình nâng cao năng

lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động NHTMCP trên địa bàn TP.HCM 10

1.7 Xác định những tiêu chí phân tích, đánh giá năng lực tài chính và

hiệu quả hoạt động kinh doanh . . 11

1.7.1 Chỉ tiêu an toàn vốn (Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu) . . 11

1.7.2 Chỉ tiêu đảm bảo khả năng thanh khoản . . 11

1.7.3 Các chỉ tiêu khả năng sinh lời và kết quả kinh doanh . 12

1.7.4 Chỉ tiêu quản trị rủi ro . . 12

KẾT LUẬN CHƯƠNG I . 13

CHƯƠNG II . . 14

THỰC TRẠNG NĂNG LỰC VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG

CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI TP.HCM

2.1 Quá trình hình thành và phát triển của hệ thống NHTMCP tại TPHCM

-----------------------------------------------------------------------------------------------------14

2.1.1 Quá trình hình thành . . 14

2.1.2 Phát triển mạng lưới hoạt động . . 16

2.2 Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động NHTMCP tại TP.HCM . . 16

2.2.1 Những nhân tố thuận lợi . . 16

2.2.2 Một số khó khăn ảnh hưởng đến hoạt động và nguyên nhân . . 17

2.3 Thực trạng về năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động . . 18

2.3.1 Vốn điều lệ . 18

3

2.3.2 Vốn hoạt động . . 22

2.3.3 Thực trạng đầu tư, cung ứng vốn cho nền kinh tế . . 26

2.3.4 Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật . . 29

2.3.5 Thực trạng năng lực tài chính và khả năng thanh khoản . . 31

2.3.6 Thực trạng và năng lực phát triển dịch vụ tài chính ngân hàng

hiện đại . . 32

2.3.7 Thực trạng về nguồn nhân lực và trình độ quản trị của các NHTMCP

trên địa bàn TP.HCM . 37

2.3.8 Hiệu quả hoạt động của các NHTMCP trên địa bàn TP.HCM . . 38

2.4 Thực trạng về việc xây dựng và thiết lập hệ thống quản trị rủi ro và

hệ thống cảnh báo hoạt động . . 42

2.4.1 Xác định những rủi ro thường xảy ra . . 42

2.4.2 Thực trạng việc quản lý rủi ro . 43

2.4.3 Việc xây dựng hệ thống quản trị rủi ro, hệ thống cảnh báo . . 43

2.5 Phân tích, đánh giá tổng quan về những chuẩn mực an toàn và hiệu quả

trong hoạt động của NHTMCP trên địa bàn TPHCM . . 44

2.6 Tổng quan về thị phần hoạt động kinh doanh của các NHTMCP so

sánh với các hệ thống ngân hàng khác trên địa bàn . . 46

2.6.1 Thị phần huy động vốn . 46

2.6.2 Thị phần đầu tư, cho vay, cung ứng vốn cho nền kinh tế . . 46

2.6.3 Thị phần thanh toán quốc tế . . 46

2.7 Sử dụng kỹ thuật phân tích SWOT (bảng ma trận) để xác định những

ưu lợi thế của NHTMCP . . 47

2.7.1 Những điểm mạnh . . 47

2.7.2 Những điểm yếu . . 47

4

2.7.3 Những cơ hội . 47

2.7.4 Những thách thức . 48

2.8 Những yêu cầu đặt ra của NHTMCP TP.HCM trong quá trình nâng cao

năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động Ngân hàng . 48

2.8.1 Những vấn đề về vốn hoạt động . 48

2.8.2 Những vấn đề công nghệ và phát triển các sản phẩm dịch vụ Ngân

hàng hiện đại . . 49

2.8.3 Những vấn đề về nhân lực . 49

2.8.4 Những vấn đề về quản trị điều hành . 49

2.8.5 Xây dựng chiến lược kinh doanh trong tầm trung và dài hạn . . 50

2.9 Dự báo triển vọng phát triển hoạt động NHTMCP tại TPHCM . . 50

KẾT LUẬN CHƯƠNG II . . 51

CHƯƠNG III . . 52

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC

NHTMCP TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM TRONG QUÁ TRÌNH CẠNH TRANH

VÀ HỘI NHẬP

3.1 Mục tiêu và nguyên tắc phát triển hoạt động hệ thống NHTMCP tại

TP.HCM- . . 52

3.1.1 Mục tiêu tổng quát và lộ trình phát triển . . 52

3.1.2 Nguyên tắc phát triển hoạt động hệ thống NHTMCP tại TPHCM . . 53

3.2 Giải pháp nâng cao năng lực về vốn tự có của NHTMCP . . 54

3.2.1 Cơ sở khoa học của việc tăng vốn . . 54

3.2.2 Lộ trình tăng vốn . 55

3.2.3 Các giải pháp và khả năng hiện thực của việc tăng vốn điều lệ . . 56

5

3.3 Giải pháp đảm bảo các chỉ tiêu chuẩn mực an toàn hoạt động và các chỉ

tiêu hiệu quả hoạt động kinh doanh . . 57

3.3.1 Chỉ tiêu chuẩn mực an toàn hoạt động . . 57

3.3.2 Cơ sở khoa học và tính thực tiễn của giải pháp . 57

3.4 Giải pháp phát triển hạ tầng kỹ thuật, ứng dụng công nghệ hiện đại 60

3.4.1 Xác định mục tiêu ứng dụng công nghệ . . 60

3.4.2 Đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật . . 60

3.4.3 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn của giải pháp phát triển hạ tầng kỹ thuật, ứng

dụng công nghệ hiện đại . 61

3.5 Giải pháp phát triển dịch vụ tài chính ngân hàng . 62

3.5.1 Định hướng chung . . 62

3.5.2 Lộ trình thực hiện . . 62

3.5.3 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn của giải pháp phát triển dịch vụ tài chính ngân

hàng . . 64

3.6 Giải pháp phát triển mạng lưới hoạt động bền vững . . 65

3.6.1 Đối với việc phát triển mạng lưới hoạt động ngoài lãnh thổ Việt Nam . 65

3.6.2 Đối với việc phát triển mạng lưới hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam . 65

3.7 Giải pháp thiết lập hệ thống quản lý rủi ro và hệ thống cảnh báo . . 66

3.7.1 Những yêu cầu về quản lý rủi ro . . 66

3.7.2 Giải pháp cụ thể . . 68

3.7.3 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn của giải pháp . . 68

3.8 Giải pháp thiết lập hệ thống chấm điểm tín dụng nội bộ . . 69

3.8.1 Xác định phương pháp chấm điểm tín dụng nội bộ . 69

3.8.2 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn . 71

3.9 Giải pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . . 71

6

3.10 Giải pháp tham gia thị trường tài chính tiền tệ . 72

3.10.1 Tham gia đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp . . 72

3.10.2 Tham gia thị trường tiền tệ . . 72

3.11 Phát triển mạnh hoạt động marketing . . 72

3.12 Giải pháp hỗ trợ . . 73

3.12.1 Cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động của ngân hàng . . 73

3.12.2 Giải pháp phát triển đồng bộ các thị trường . . 74

3.12.3 Chủ trương của TP.HCM . . 74

KẾT LUẬN III . . 75

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . . 76

KẾT QUẢ KHẢO SÁT

TÀI LIỆU THAM KHẢO

7

PHẦN MỞ ĐẦU

1/ Tính cấp thiết của đề tài:

Hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam chính thức hình thành, đi vào

hoạt động kinh doanh từ khi 2 pháp lệnh Ngân hàng ra đời năm 1990. Riêng hệ

thống Ngân hàng TMCP hình thành xuất phát điểm từ TPHCM năm 1991 trên cơ sở

thí điểm và có sự nâng cấp từ Quỹ tín dụng.

Qua 15 năm hoạt động và phát triển có thể khẳng định rằng hệ thống

NHTMCP trên địa bàn TPHCM đã đạt được những kết qủa khả quan. Hình thành

hệ thống NHTMCP là một chủ trương phát triển đúng hướng trong hoạt động hệ

thống Ngân hàng của Việt Nam. Điều đó được thể hiện rõ trước đây Luật các

TCTD quy định NHTMCP của Nhà nước và nhân dân, sau chỉnh sửa lại là

NHTMCP, điều đó nói lên việc mở rộng các sở hữu tham gia đầu tư vốn vào

NHTMCP không chỉ có Nhà nước, nhân dân mà còn có cả sở hữu vốn là các cổ

đông nước ngoài để gọi vốn từ nước ngoài. Thậm chí, trong xu hướng phát triển

ngày nay của hệ thống NHTM cũng đang có xu hướng cổ phần hóa để đẩy mạnh

phát triển hơn nữa.

Có thể nói rằng TPHCM là một thị trường tiền tệ đầy tiềm năng, rất năng

động, nhạy cảm nhưng cũng có rất nhiều rủi ro, do vậy để đứng vững được trên thị

trường này đã là vấn đề khó khăn nhưng để tăng trưởng và phát triển lại là vấn đề

vô cùng khó khăn.

Hiện nay, hệ thống Ngân hàng Việt Nam đang trong quá trình hội nhập có

nhiều cơ hội cho các NHTM nói chung, cho hệ thống NHTMCP nói riêng nhưng

cũng đứng trước nhiều thách thức, trở ngại. Vấn đề quan trọng nhất là biết tận dụng

những cơ hội nào cho mình, biết những thách thức nào để có thể khắc phục và vượt

qua.

Trong điều kiện cơ chế chính sách vừa chưa đồng bộ vừa chưa hoàn chỉnh,

lại thiếu nhiều quy chế, chuẩn mực hoạt động; về công nghệ, hạ tầng kỹ thuật còn

ở trình độ còn thấp, chưa có sự kết nối, tập trung dữ liệu cao; về dịch vụ thiếu nhiều

tính tiện ích, chưa tạo ra sự khác biệt trong cạnh tranh; về vốn tự có thì quá thấp,

năng lực tài chính, quy mô hoạt động còn nhỏ; về khả năng thanh toán vẫn chưa

cao trong khi chưa có quy trình quản trị rủi ro, quản trị thanh khoản; nguồn nhân lực

vừa yếu vừa thiếu chưa đáp ứng các yêu cầu nâng cao, chưa có chiến lược kinh

doanh trong tầm trung và dài hạn

Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao hiệu qủa hoạt động của

NHTMCP trên địa bàn TPHCM điều mà bất cứ nhà quản lý nói chung, nhà quản trị

các NHTMCP nói riêng đều đã có suy nghĩ đến, tuy nhiên để thực hiện không phải

là vấn đề đơn giản, cần phải có qúa trình nghiên cứu, phân tích đánh giá để xác

định thực trạng hoạt động của NHTMCP trên địa bàn TPHCM, xác định những yêu

cầu, điều kiện cần có trong quá trình nâng cao năng lực hoạt động, hiệu qủa hoạt

động, khả năng đáp ứng hiện tại của các NH này, những vấn đề còn thiếu, còn tồn

tại để từ đó có giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động. Nâng cao hiệu quả hoạt

động điều đó có ý nghĩa là bao hàm cả việc nâng cao năng lực hoạt động trong quá

trình cạnh tranh và hội nhập.

Đó chính là lý do tôi chọn đề tài: “ Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các NHTMCP trong quá trình cạnh tranh và hội nhập”

2/ Mục tiêu nghiên cứu:

Đề tài nghiên cứu nhằm giải quyết các vấn đề sau:

2.1/ Đối với NHTMCP:

Đánh giá thực trạng, xác định những điểm mạnh, yếu, những yêu cầu đặt ra

trong hoạt động của các NHTMCP trên địa bàn TPHCM trong quá trình cạnh tranh

và trước những yêu cầu hội nhập để từ đó có những giải pháp hữu hiệu để nâng cao

hiệu quả hoạt động.

2.2/ Đối với Ngân hàng Nhà nước:

Trên cơ sở thực trạng hoạt động của NHTMCP nói riêng, hệ thống NHTM

nói chung Ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh, bổ sung hoặc ban hành những cơ

chế, chính sách hoạt động NH phù hợp thực tiễn, có biện pháp quản lý hiệu qủa.

Đồng thời hoạch định chiến lược phát triển NH làm nền tảng cho các NH phát triển.

Đối với NHNN chi nhánh TPHCM sẽ nâng cao hơn nữa chất luợng quản lý đối với

hoạt động NHTMCP trên địa bàn để đưa các NH này hoạt động tuân thủ pháp luật,

an toàn, hiệu quả.

3/ Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:

- Nghiên cứu phân tích đánh giá tình hình hoạt động của NHTMCP trên địa

bàn TPHCM từ năm 2000 đến 30/6/2005 ( riêng số liệu về vốn điều lệ đến 31/8/05)

- Nghiên cứu phân tích, đánh giá hoạt động NHTMCP trên địa bàn TPHCM

trong mối quan hệ so sánh với hoạt động của các hệ thống NHTM Nhà nước,

NHLD, chi nhánh NH nước ngoài và một số NHTMCP có hội sở chính ngoài địa

bàn TPHCM .

- Dãy thời gian phân tích 5 năm rưỡi, nhưng trong đó bao gồm 3 giai đoạn

hoạt động phát triển của NH như sau :

+ Giai đoạn 2000-2001: đây là thời gian sau giai đoạn khủng hoảng kinh tế

khu vực 1997-1999; tình hình kinh tế trong nước đang trong tình trạng thiểu phát sau

khi Nhà nước đã thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt; có tình trạng vốn ngân hàng

bị ứ đọng tương đối; chưa có cơ chế lãi suất chưa mang tính thỏa thuận.

+ Giai đoạn 2002 - 2003: Đặc điểm của giai đoạn này là ngành NH đang

phát triển khả quan; tín dụng ngân hàng tăng trưởng nhanh; cơ chế chính sách có

nhiều thay đổi như luật NHNN, luật các TCTD được điều chỉnh bổ sung; thực hiện

cơ chế lãi suất thỏa thuận; trên địa bàn TPHCM các NH đang thực hiện chương

trình mục tiêu lộ trình phát triển dịch vụ NH giai đoạn 2001-2005 .

+ Giai đoạn từ 2004 đến tháng 6/2005: Đặc điểm giai đoạn này kinh tế đang

trong tình trạng lạm phát gia tăng; giá nguyên nhiên liệu trên thị trường thế giới

tăng nhanh; ảnh hưởng của dịch cúm gia cầm; lãi suất đồng USD trên thị trường thế

giới do FED liên tục điều chỉnh tăng nhanh; chính sách tiền tệ trong nước đang hạn

chế, thắt chặt dần

4/ Phương pháp nghiên cứu:

- Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng để phân tích đánh giá hoạt động

NHTMCP. Kết hợp với phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích, phương pháp thống

kê để rút ra những vấn đề chung nhất, những chỉ tiêu mang tính định lượng và những chỉ

tiêu manh tính định tính.

- Đặc biệt, sử dụng phương pháp khảo sát, điều tra thực tế để khẳng định

những phân tích, đánh giá và nhằm để xác định cở sở thực tiển, khả năng hiện thực

của những giải pháp đề xuất.

5/ Kết cấu của luận văn:

Luận văn gồm 3 chương:

- Chương I - Tổng quan về hoạt động NHTMCP trong quá trình cạnh tranh và

hội nhập

- Chương II - Thực trạng năng lực và hiệu quả hoạt động của các NHTMCP

trên địa bàn TPHCM và những yêu cầu đặt ra trong quá trình cạnh tranh, hội nhập

- Chương III - Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các

NHTMCP trên địa bàn TPHCM trong quá trình cạnh tranh và hội nhập