Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư trung & dài hạn tại Ngân Hàng NN &PTNT Hà Nội

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ

1.1. TỔNG QUAN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ

1.1.1. Khái niệm về dự án đầu tư :

Hiện nay,có rất nhiều khái niệm về dự án đầu tư được nêu ra nhưng chưa có một khái niệm nào được đồng nhất.

Theo Ngân hàng thế giới (WB) thì : “Dự án là tổng thể các chính sách, hoạt động và chi phí liên quan với nhau được hoạch định nhằm đạt được những mục tiêu nhất định trong một thời gian nhất định”.

Giáo trình quản trị dự án đầu tư trong nước và quốc tế của Phó giáo sư - Tiến sĩ Võ Thanh Thu đưa ra khái niệm : “Dự án đầu tư hay còn gọi là Luận chứng kinh tế kỹ thuật là văn kiện phản ánh trung thực kết quả nghiên cứu cụ thể các vấn đề : thị trường, kinh tế, kỹ thuật . có ảnh hưởng trực tiếp đến sự vận hành khai thác và tính sinh lợi của các công cuộc đầu tư ”.

Theo nghị định 42/CP của Chính phủ ngày 16/7/1996 thì : “Dự án đầu tư là tập hợp các đề xuất về việc bỏ vốn để tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những đối tượng nhất định nhằm đạt được sự tăng trưởng về số lượng, cải tiến hoặc nâng cao chất lượng của sản phẩm hay dịch vụ nào đó trong một khoảng thời gian nhất định”.

Ở trên là những khái niệm nêu nên bản chất của dự án, còn về hình thức thì “Dự án đầu tư là tài liệu do chủ đầu tư chịu trách nhiệm lập,trong đó thể hiện một cách khoa học,đầy đủ và toàn diện, toàn bộ nội dung các vấn đề có liên quan đến công trình đầu tư .Nhằm giúp cho việc ra quyết địnhđầu tư được đúng đắn và đảm bảo hiệu quả của vốn đầu tư .

Với những khái niệm này thì dự án đầu tư là một trong những căn cứ quan trọng nhất để quyết định việc bỏ vốn đầu tư , là phương tiện tìm đối tác đầu tư , là phương tiện thuyết phục các Tổ chức tài chính , tiền tệ trong và ngoài nước tài trợ hoặc cho vay vốn.

1.1.2. Vai trò của dự án đầu tư :

Trong hoạt động đầu tư , DAĐT có vai trò rất quan trọng. Về mặt thời gian, nó tác động trong suốt quá trình đầu tư và khai thác công trình sau này. Về mặt phạm vi, nó tác động đến tất cả các mối quan hệ và các đối tác tham gia vào quá trình đầu tư . Khi nhà đầu tư phát hiện cơ hội đầu tư và có ý định để bỏ vốn đầu tư vào một lĩnh vực nào đó thì phải lập dự án đầu tư. Nói cách khác, để tiến hành đầu tư nhất thiết phải có dự án đầu tư .Do đó, dự án đầu tư có vai trò quan trọng đối với chủ đầu tư ,nhà nước và các bên liên quan. Vai trò của dự án đầu tư được thể hiện như sau :

- Dự án là căn cứ quan trọng để quyết định sự bỏ vốn đầu tư

- Dự án là cơ sở để xây dựng kế hoạch đầu tư , theo dõi, đốn đốc và kiểm tra qúa trình thực hiện đầu tư

- Dự án là cơ sở quan trọng để thuyết phục các tổ chức tài chính , tín dụng xem xét tài trợ dự án

- Dự án là cơ sở để các cơ quan quản lý Nhà nước xem xét, phê duyệt,cấp giấy phép đầu tư

- Dự án là căn cứ quan trọng để đánh giá,có những điều chỉnh kịp thời những tồn tại và những vướng mắc trong quá trình thực hiện và khai thác công trình.

- Dự án là một trong những cơ sở pháp lý để xem xét, xử lý khi có tranh chấp giữa các bên tham gia liên doanh đầu tư.

Đối với các cơ quan thiết kế và lập dự án thì dự án đầu tư là những phác thảo hoặc định hướng ban đầu,giúp cơ quan thiết kế có thể hoàn thiện bản thiết kế của mình theo đúng ý mà chủ đầu tư muốn.

1.1.3 Nội dung của dự án đầu tư :

Thông thường.một dự án đầu tư phải trình bày theo những nội dung sau:

Một là : Các căn cứ lập dự án, sự cần thiết phải đầu tư xây dựng dự án. Cần nêu căn cứ pháp lý và căn cứ thực tiễn của toàn bộ quá trình hình thành và thực hiện toàn bộ dự án.

Hai là : Nghiên cứu về thị trường của dự án. Cần đề cập tới các vấn đề:

- Giới thiệu sản phẩm, dịch vụ được lựa chọn đưa vào sản xuất, kinh doanh theo dự án;

- Các luận cứ về thị trường đối với sản phẩm được lựa chọn

- Dự báo nhu cầu hiện tại, tương lai của sản phẩm, dịch vụ đó

- Xác định nguồn và các kênh đáp ứng nhu cầu đó

- Xem xét, xây dựng màng lưới để tổ chức tiêu thụ sản phẩm của dự án

Ba là : Nghiên cứu về phương diện kỹ thuật- công nghệ của dự án theo các nội dung chủ yếu sau:

- Xác định địa điểm xây dựng dự án

- Xác định quy mô, chương trình sản xuất

- Xác định nhu cầu các yếu tố đầu vào cho sản xuất, nguồn và phương thức cung cấp;

- Lựa chọn công nghệ và thiết bị.

Bốn là : Nghiên cứu về tổ chức quản trị dự án. Tuỳ theo từng dự án cụ thể để xác định mô hình tổ chức bộ máy cho thích hợp, từ đó làm cơ sở cho việc tính toán nhu cầu nhân lực .

Năm là : Nghiên cứu về phương diện tài chính của dự án. Cần giải quyết các nội dung chủ yếu sau:

- Xác định tổng vốn đầu tư , cơ cấu các loại vốn và nguồn tài trợ

- Đánh giá khả năng sinh lời của dự án

- Xác định thời gian hoàn vốn của dự án

- Đánh giá mức độ rủi ro của dự án.

Sáu là : Xem xét về các lợi ích kinh tế- xã hội của dự án. Cần đánh giá, so sánh giữa lợi ích do dự án tạo ra cho xã hội, cho nền kinh tế và các chi phí mà xã hội phải trả trong việc sử dụng các nguồn lực cho đầu tư dự án .chủ yếu xem xét trên các mặt sau:

- Khả năng tạo ra nguồn thu cho ngân sách

- Tạo công ăn việc làm

- Nâng cao mức sống của nhân dân

- Tăng thu và tiết kiệm ngoại tệ.

- Phát triển cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện cho các ngành, các dự án khác phát triển theo.

Bảy là : Kết luận và kiến nghị: Thông qua những nội dung nghiên cứu trên, cần kết luận tổng quát về khả năng thực hiện của dự án, những khó khăn và thuận lợi trong quá trình chuẩn bị và thực hiện dự án, đồng thời đề xuất những kiến nghị đối với các cơ quan có liên quan đến dự án để cùng phối kết hợp trong quá trình triển khai xây dựng dự án đầu tư.

1.2 THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ

1.2.1. Khái niệm thẩm định dự án đầu tư :

Một dự án đầu tư khi được soạn xong dù được nghiên cứu tính toán rất kỹ càng thì chỉ mới qua bước khởi đầu. Để đánh giá tính hợp lý, tính hiệu quả,tính khả thi của dự án và ra quyết định dự án có được thực hiện hay không, phải có một quá trình xem xét kiểm tra, đánh giá một cách độc lập và tách biệt với quá trình soạn thảo dự án. Quá trình đó gọi là thẩm định dự án.

Vậy thẩm định dự án đầu tư là việc tổ chức xem xét một cách khách quan, khoa học và toàn diện các nội dung cơ bản có ảnh hưởng tới công cuộc đầu tư để ra quyết định đầu tư và cho phépđầu tư .

Đây là một quá trình kiểm tra, đánh giá các nội dung của dự án một cách độc lập, tách biệt với quá trình soạn thảo dự án.Thẩm định dự án đã tạo ra cơ sở vững chắc cho hoạt động đầu tư có hiệu quả.Các kết luận rút ra từ quá trình thẩm định là cơ sở để các cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước ra quyết định đầu tư , cho phép đầu tư .

1.2.2. Sự cần thiết phải thẩm định dự án đầu tư :

Thẩm định dự án đầu tư là cần thiết bắt nguồn từ vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với các hoạt động đầu tư .Nhà nước với chức năng công quyền của mình sẽ can thiệp vào quá trình lựa chọn các dự án đầu tư .Tất cả các dự án đầu tư thuộc mọi nguồn vốn, mọi thành phần kinh tế đều phải đóng góp vào lợi ích chung của đất nước.Bởi vậy, trước khi ra quyết định đầu tư hay cho phép đầu tư , các cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước cần biết xem dự án đó có góp phần đạt được mục tiêu của quốc gia hay không ?Nếu có thì bằng cách nào và đến mức độ nào ?.Việc xem xét này được gọi là thẩm định dự án.

Một dự án đầu tư dù được tiến hành soạn thảo kỹ lưỡng đến đâu cũng vấn mang tính chủ quan của người soạn thảo.Vì vậy, để đảm bảo tính khách quan của dự án,cần thiết phải thẩm định.Người soạn thảo thường đứng trên giác độ hẹp để nhìn nhận các vấn đề của dự án.Các nhà thẩm định thường có cách nhìn rộng hơn trong việc đánh giá dự án.Họ xuất phát từ lợi ích chung của toàn xã hội,của cả cộng đồng để xem xét các lợi ích kinh tế xã hội mà dự án đem lại