mở đầu

1. Tính cấp thiết của luận án

Nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn đổi mới và phát triển toàn diện, tõ mét nước nhiều năm thực hiện cơ chế quản lý tập trung bao cấp chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) trong những năm qua đã góp phần không nhá cho sù thành công bước đầu của nền kinh tế Việt Nam. Các hoạt động triển khai đầu tư từ nguồn vốn này đã và đang trở thành mét bộ phận không thể thiếu trong nền kinh tế. Hoạt động này vừa là tiền đề, vừa là động lực giúp kinh tế Việt Nam tăng trưởng, hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới.

Vấn đề quản lý nhà nước về vốn ODA đã được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và đang hướng tới sự hoàn thiện quản lý. Các thành tựu này đã được ghi nhận với sự xác lập hệ thống các văn bản pháp lý cơ bản cho môi trường thu hút và triển khai vốn ODA tại Việt Nam, đã có sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước để hình thành nên bộ máy quản lý trong việc thu hút và triển khai vốn ODA trong những năm vừa qua... Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã và đang đạt được, hoạt động thu hút và triển khai vốn ODA đã nảy sinh những vấn đề bất cập, các yếu kém này cần phải được khắc phục ngay. Các vấn đề đó là:

- Quản lý nhà nước về vốn ODA thông qua các bộ máy hành chính còn kém hiệu quả; chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan này còn chồng chéo, chưa phát huy tác dụng quản lý một cách triệt để cũng như tính hiệu quả không cao.

- Hệ thống văn bản pháp quy trong quản lý nhà nước đối với hoạt động thu hút và triển khai vốn vốn ODA đôi khi còn sự khác biệt giữa luật pháp Việt Nam với luật pháp và thông lệ quốc tế.

- Hoạt động giải ngân đối với các chương trình, dự án sử dụng nguồn vốn ODA còn nhiều bất cập.

- Trình độ quản lý của đội ngũ công chức còn nhiều hạn chế kể cả về lý luận cũng như về thực tế quản lý nhà nước đối với các hoạt động đầu tư nước ngoài nói chung, hoạt động thu hút và sử dụng vốn ODA nói riêng.

- Hoạt động quy hoạch theo vùng, ngành, lĩnh vực nhận vốn, hình thức nhận vốn, tốc độ giải ngân, số lượng, chất lượng các dự án đầu tư từ nguồn vốn ODA chưa đáp ứng được nhiệm vụ và mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Xuất phát từ đó, nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài " Hoàn thiện quản lý nhà nước về vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) tại Việt Nam" là mang tính thiết thực và cấp bách.

2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước

Vốn ODA là một nguồn vốn quan trọng trên thị trường tài chính thế giới. ODA đã và đang xuất hiện ở hầu hết các nước kém phát triển và đang phát triển. ở các quốc gia khác nhau thì vốn ODA phát huy vai trò là khác nhau, có thể là tích cực hoặc có thể là tiêu cực nhưng tựu trung lại là các quốc gia đang và kém phát triển luôn tìm cách thu hút nguồn vốn này để tận dụng những ưu đãi và đồng thời hạn chế tối đa những mặt tiêu cực. Vì vậy, các quốc gia, tổ chức tài chính quốc tế và tổ chức phi chính phủ rất quan tâm và nghiên cứu về vốn ODA. Thể hiện: Các quốc gia chủ yếu đi nghiên cứu làm thế nào có thể thu hút được nhiều vốn ODA và sử dụng có hiệu quả vốn này để từ đó đề ra hàng loạt các chính sách cụ thể.

- Hàng năm các nhà tài trợ chính về vốn ODA như WB, ADB, IMF, Nhật Bản, Mỹ... thường tiến hành nghiên cứu những ảnh hưởng, tác động của vốn ODA của họ tại các quốc gia tiếp nhận vốn ODA. từ đó, họ đưa ra chính sách, đưa ra các khuyến cáo.

Đối với Việt Nam, việc đi nghiên cứu về vốn ODA còng đã được quan tâm đặc biệt, thể hiện: Chính phủ, các bộ có liên quan thường