Toàn cầu hóa và quốc tế hóa nền kinh tế đang trở thành một xu thế tất yếu của thời đại. Ngay từ khi mới dành được độc lập, Đảng và nhà nước Việt Nam luôn coi việc kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại là một trong những nguyên tắc cơ bản trong đường lối quốc tế của mình. Từ giữa những năm 70 của thế kỷ 20, nước ta đã gia nhập Hội đồng tương trợ kinh tế(SEV), tích cực tham gia Phong trào không liên kết, Nhóm 77, Liên hợp quốc…, nhằm mở rộng quan hệ quốc tế của Việt Nam. Trong thời kỳ đổi mới, chủ trương mở rộng quan hệ đối ngoại và mở rộng hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta càng được thể hiện rõ nét và tích cực hơn.

Ngay từ Đại hội lần thứ VII, họp vào tháng 6/1991 đã mở ra một bước đột phá mới khi đưa ra đường lối đối ngoại rộng mở với câu khẩu hiệu nổi tiếng:“Với chính sách đối ngoại rộng mở, chúng ta tuyên bố rằng: Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hòa bình độc lập và phát triển”.

Đại hội lần thứ VIII cũng đã xác định nhiệm vụ: “Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, chủ động tham gia các tổ chức quốc tế và khu vực nâng cao vị thế của ta trên trường quốc tế”. Trong Đại hội này, ban chấp hành trung ương cũng đã luận ra một vấn đề hết sức quan trọng là xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn liền với hội nhập kinh tế quốc tế. Chúng ta khẳng định và nhất quán chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa, tranh thủ hội nhập kinh tế nhưng phải coi độc lập tự chủ kinh tế làm nền tảng cơ sở.