"Chủ nghĩa xã hội không phải là cái gì khác hơn là chế độ độc quyền tư bản của nhà nước được áp dụng để phục vụ toàn thể nhân dân và do đó không còn chế độ độc quyền TBCN nữa".

Khi nghiên cứu học thuyết về CNTBNN của Lênin, chúng ta không thể phủ nhận những giá trị mang tính thời đại và ý nghĩa thực tiễn hết sức quan trọng của nó. Trên thực tế, KTTBNN đã thể hiện những ưu điểm hơn hẳn so với nền sản xuất nhỏ phân tán của các cá thể, tư nhân. Lênin cho rằng: CNTBNN là một mắt xích quan trọng để nối giữa tiểu sản xuất và CNXH. Và việc chuyển sang CNXH cần thiết phải “bắc những chiếc cầu nhỏ vững chắc, đi xuyên qua CNTB Nhà nước” bởi nền tảng xuất phát của chúng ta là một nền kinh tế tiểu nông, lạc hậu. Và như vậy thì những nước kém phát triển sẽ không thể tiến lên CNXH nếu bỏ những bước quá độ trung gian, trong đó có CNTBNN.

Nhận thức và quan điểm của Lênin, có thể nói, đã phản ánh đúng xu thế vận động khách quan của lịch sử. Lênin đã tìm ra hình thức lịch sử phát triển kinh tế cơ bản, phổ biến cho các nước kém phát triển tiến lên CNXH. Tư tưởng đó của Lênin cần phải được xem xét như một sách lược kinh tế đối với Nhà nước vô sản, và phải đem vận dụng nó như một thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ.

Việt nam trong thời kỳ quá độ lên CNXH, việc vận dụng thành phần KTTBNN sẽ là điều kiện cần thiết để khắc chế tính tự phát trong sản xuất cũng như tính chất phân tán, kém hiệu quả của nền kinh tế sản xuất nhỏ, nó cho phép tận dụng tối đa mọi nguồn lực tiềm tàng của đất nước, phục vụ cho mục tiêu công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đã nhận thức được tính tất yếu phải trải qua CNTBNN, do đó đã vận dụng vào thực tiễn công cuộc xây dựng đất nước: phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó KTTBNN là thành phần không thể thiếu được, nhằm phát huy mọi khả năng có thể trong quá trình hình thành con đường đi lên CNXH. Tất cả được xác định rất rõ trong các báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng lần thứ VIII.