LỜI NÓI ĐẦU

Đất nước ta đang chuyển sang một thời kỳ phát triển mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hoá, các doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế mở với cơ chế thị trường, mở rộng sản xuất hàng hoá nhiều thành phần, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay với sự cạnh tranh gay gắt của các doanh nghiệp Nhà nước cũng như doanh nghiệp tư nhân, các doanh nghiệp có quyền chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mình để đạt được lợi nhuận từ chính sản phẩm đó. Để có thể cạnh tranh với các đối thủ của mình, mỗi doanh nghiệp phải có kế sách hợp lý, hiệu quả cạnh tranh không chỉ đơn thuần là về chất lượng sản phẩm mà còn là sự cạnh tranh về giá. Muốn vậy, các doanh nghiệp một mặt phải tăng cường đổi mới công nghệ sản xuất, nâng cao hiệu quả sản xuất, chất lượng sản phẩm, mặt khác cần chú trọng công tác quản lý sản xuất và quản lý kinh tế, tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm và thúc đẩy sản xuất kinh doanh ngày càng phát triển.

Đối với ngành xây dựng, xi măng là một trong những thành phần chủ yếu trong xây dựng hạ tầng, nó giữ vai trò rất quan trọng đóng góp vào công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Là một thành viên thuộc Công ty Vật liệu xây dựng, Nhà máy xi măng Lưu Xá đã xác định được vai trò và nhiệm vụ của mình trong sản xuất kinh doanh. Trong đó có nhiệm vụ cải tiến công nghệ sản xuất, áp dụng phương pháp quản lý khoa học, tiên tiến và nhiệm vụ bức bách nhằm không ngừng tăng năng suất lao động, tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, tăng thu nhập cho người lao động.

Cùng với sự cải tiến công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm cần có chiến lược quản lý và phân phối tiền lương cho cán bộ công nhân viên nhà máy nhằm động viên khích lệ cán bộ công nhân viên phát huy khả năng, tinh thần trách nhiệm để sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao, tăng năng suất lao động. Chính vì vậy, nghiên cứu để tìm biện pháp nhằm đẩy mạnh công tác quản lý chế độ tiền lương là điều hết sức cần thiết đối với nhà máy, nên em đã chọn đề tài tốt nghiệp: "Phân tích tình hình công tác tiền lương, tiền thưởng ở Nhà máy Xi măng Lưu Xá".

Trong quá trình thực tập tại Nhà máy xi măng Lưu Xá và làm chuyên đề tốt nghiệp được sự giúp đỡ của tập thể cán bộ công nhân viên của nhà máy, cùng với sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo Tiến sĩ Bùi Đức Thọ, em đã hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp của mình với các nội dung chính sau:

Chương I: Cơ sở lý luận về tiền lương, tiền thưởng.

Chương II: Phân tích tình hình công tác tiền lương, tiền thưởng tại Nhà máy Xi măng Lưu Xá Thái Nguyên.

Chương III: Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác tiền lương, tiền thưởng tại Nhà máy xi măng Lưu Xá Thái Nguyên.

Qua đây em xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo trong khoa Khoa học Quản lý trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, đặc biệt là thầy giáo TS. Bùi Đức Thọ cùng tập thể cán bộ công nhân viên của nhà máy đã tận tình hướng dẫn và tạo điều kiện để em hoàn thành tốt chuyên đề tốt nghiệp này.

Do trình độ của bản thân còn hạn chế cùng với thời gian thực tập có hạn nên trong chuyên đề này không tránh khỏi các sai sót. Em rất mong được sự quan tâm, chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy, các cô, các anh chịu và các bạn để giúp em hiểu biết sâu sắc và hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TIỀN LƯƠNG - TIỀN THƯỞNG 3

I. Khái niệm và những nguyên tắc tổ chức tiền lương 3

1. Khái niệm về tiền lương 3

2. Những nguyên tắc cơ bản của tổ chức tiền lương 3

2.1. Trả công ngang nhau cho người lao động như nhau 3

2.2. Đảm bảo năng suất lao động tăng nhanh hơn tiền lương bình quân 3

2.3. Đảm bảo mối tương quan hợp lý về tiền lương giữa những người lao động làm các ngành nghề khác nhau trong nền kinh tế quốc dân 4

2.4. Khuyến khích vật chất và tinh thần trong lao động tạo động lực phát triển kinh tế 4

II. Các chế độ chính sách tiền lương hiện nay của Nhà nước 4

1. Chế độ tiền lương theo cấp bậc 5

2. Chế độ tiền lương chức vụ - chức danh 7

III. Các phương pháp xác định quỹ lương trong các doanh nghiệp Nhà nước 8

1. Xác định nhiệm vụ năm kế hoạch để xây dựng đơn giá tiền lương 8

2. Xác định quỹ lương năm kế hoạch để xây dựng đơn giá tiền lương 9

3. Các phương pháp xây dựng đơn giá tiền lương 10

3.1. Đơn giá tiền lương tính trên 1 đơn vị sản phẩm 10

3.2. Đơn giá tiền lương tính trên doanh thu 11

3.3. Đơn giá tiền lương tính trên doanh thu trừ đi tổng chi phí 11

3.4. Đơn giá tiền lương tính trên lợi nhuận 11

4. Tổng quỹ lương chung năm kế hoạch của doanh nghiệp 12

4.1. Khái niệm 12

4.2. Phân loại quỹ lương của doanh nghiệp 12

4.3. Kết cấu quỹ lương của doanh nghiệp 12

4.4. Thành phần của tổng quỹ lương chung năm kế hoạch 13

IV. Các hình thức trả lương 13

1. Hình thức trả lương theo sản phẩm 14

1.1. Lương sản phẩm cá nhân trực tiếp 14

1.2. Lương sản phẩm tập thể (Lspt.thể) 14

1.3. Lương sản phẩm gián tiếp 15

1.4. Lương sản phẩm có thưởng 16

1.5. Lương sản phẩm lũy tiến 16

2. Hình thức trả lương theo thời gian 16

2.1. Tiền lương thời gian giản đơn 16

2.2. Tiền lương theo thời gian có thưởng 17

V. Tiền thưởng 17

1. Chỉ tiêu tiền thưởng 18

2. Điều kiện thưởng 18

3. Mức thưởng 18

CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH CÔNG TÁC TIỀN LƯƠNG, TIỀN THƯỞNG TẠI NHÀ MÁY XI MĂNG LƯU XÁ 19

I. Giới thiệu tổng quan về Nhà máy xi măng Lưu Xá 19

1. Lịch sử hình thành và phát triển của Nhà máy 19

2. Lĩnh vực sản xuất kinh doanh, công nghệ, kết cấu sản xuất và cơ cấu tổ chức quản lý 20

2.1. Lĩnh vực sản xuất kinh doanh 20

2.2. Hàng hoá hiện tại nhà máy đang kinh doanh 20

2.3. Công nghệ sản xuất của sản phẩm xi măng 20

2.4. Hình thức tổ chức sản xuất của nhà máy 23

2.5. Kết cấu sản xuất của doanh nghiệp 23

2.6. Cơ cấu tổ chức bộ máy của nhà máy 25

3. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp 28

3.1. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh 28

3.2. Tình hình tài chính của doanh nghiệp 30

3.2.1. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn 31

3.2.2. Tính toán một số chỉ tiêu tài chính cơ bản 33

3.3. Đánh giá nhận xét tình hình tài chính của doanh nghiệp 37

II. Phân tích công tác tiền lương, tiền thưởng của nhà máy 38

1. Tình hình lao động của nhà máy 38

1.1. Số lượng, chất lượng lao động 38

1.2. Tình hình sử dụng thời gian lao động 40

1.3. Năng suất lao động 42

2. Xác định quỹ lương kế hoạch và xây dựng đơn giá tiền lương 43

2.1. Xác định quỹ tiền lương kế hoạch 43

2.1.1. Xác định lao động định biên 43

2.1.2. Xác định mức lương tối thiểu của nhà máy (Lgmin) 44

2.1.3. Xác định hệ số lương cấp bậc bình quân 45

2.1.4. Xác định hệ số lương phụ cấp bình quân 46

2.1.5. Xác định quỹ lương kế hoạch 46

2.2. Đơn giá tiền lương theo doanh thu 47

2.3. Đánh giá chung về tình hình thực hiện tổng quỹ lương kế hoạch 47

2.4. Phương pháp xác định quỹ tiền lương thực hiện 49

2.4.1. Xác định tổng quỹ lương thực hiện cả năm 2005 của nhà máy 49

2.4.2. Xác định quỹ lương thực hiện một tháng của các bộ phận 49

2.4.2.1. Quỹ lương khối trực tiếp 50

2.4.2.2. Quỹ lương của khối gián tiếp và phụ trợ 52

2.4.2.3. Quỹ tiền thưởng để cuối năm 52

III. Các hình thức trả lương tại nhà máy 53

1. Trả lương cho bộ phận trực tiếp 53

1.1. Trả lương cho các phân xưởng 53

1.2. Trả lương cho quản lý phân xưởng 55

2. Trả lương cho khối gián tiếp và phụ trợ 56

3. Phân phối tiền thưởng 60

CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TIỀN LƯƠNG, TIỀN THƯỞNG TẠI NHÀ MÁY XI MĂNG LƯU XÁ 61

I. Hoàn thiện công tác tiền lương, tiền thưởng Nhà máy 61

1. Hoàn thiện quy chế trả lương cho bộ phận lao động trực tiếp 61

2. Hoàn thiện quy chế trả lương cho cán bộ quản lý phân xưởng, khối gián tiếp và phụ trợ 63

3. Hoàn thiện công tác tiền thưởng 66

II. Ưu điểm và nhược điểm của công tác tiền lương, tiền thưởng tại Nhà máy xi măng Lưu Xá Thái Nguyên 68

KẾT LUẬN 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO 72