Một số biện pháp phát triển áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ở Công ty xăng dầu Hàng không(96 trang)

Lời nói đầu

Chất lượng sản phẩm, dịch vụ, đặc biệt là chất lượng được đặt trong một hệ thống quản lý phù hợp, là một điểm yếu kém kéo dài nhiều năm ở nước ta trong nền kinh tế kế hoạch tập trung, thậm chí cả trong những năm đầu chuyển đổi nền kinh tế sang cơ chế thị trường.

Những năm gần đây, các doanh nghiệp Việt nam đã ý thức được rằng: Nền kinh tế nước ta đang trong quá trình hội nhập với kinh tế khu vực và Thế giới. Việt nam sẽ tham gia AFTA, tiến tới tham gia WTO. Hàng rào bảo hộ bị xoá bỏ, đó vừa là thách thức, vừa là cơ hội đối với nước ta. Điều đó đòi hỏi một cách khách quan việc nâng cao chất lượng sản phẩm và quản lý chất lượng theo các hệ thống tiêu chuẩn tiên tiến hiện nay của khu vực và thế giới.

Nâng cao chất lượng hàng hoá trong nước và xuất khẩu là vấn đề sống còn của các doanh nghiệp Việt nam trong quá trình cạnh tranh và hội nhập kinh tế. Từ khi mở cửa nền kinh tế, các doanh nghiệp được trao quyền tự chủ trong hoạt đong,sận xuất kinh doanh, được quyền hưởng thành quả của mình, nhưng đồng thời phải chịu trách nhiệm về sự tồn tại và phát triển của mình, đảm bảo được lợi ích cho người lao động và cho xã hội. Vì vậy chất lượng hàng hoá được coi là ý thức trách nhiệm của người sản xuất kinh doanh, là thước đo trình độ sản xuất và ý thức của dân tộc. Chất lượng là mục tiêu chính mà các doanh nghiệp phải phấn đấu đạt tới, là chìa khoá của sự thành công trong sản xuất, kinh doanh của họ. Đặc biệt trong sự cạnh tranh gay gắt và quyết liệt của cơ chế thị trường ngày nay. Sự cạnh tranh không chỉ diễn ra ở phạm vi một nước mà trên quy mô toàn cầu, các doanh nghiệp trong nước vừa muốn bảo vệ nền công nghiệp nội địa của mình vừa muốn có mức tăng trưởng trong xuất khẩu thì tất yếu phải nâng cao chất lượng sản phẩm.

Trước tình hình đó, các doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng và hiệu quả kinh tế của công tác chất lượng, và việc đưa chất lượng vào một hệ thống quản lý chất lượng là một yêu cầu bức bách.

Là một doanh nghiệp Nhà nước mới thành lập, Công ty xăng dầu Hàng không ý thức được rất rõ điều này. Nhờ sự nỗ lực của tập thể cán bộ, công nhân viên Công ty đã nhanh chóng tìm được hướng đi cho mình và trở thành một trong những doanh nghiệp hàng đầu của ngành xăng dầu. Sản phẩm của Công ty ngày càng có uy tín trên thị trường, được nhiều bạn hàng quan tâm và khuyến khích phát triển, nhờ đó phạm vi kinh doanh của Công ty ngày càng được mở rộng. Tuy nhiên, với môi trường cạnh tranh và xu thế phát triển của thế kỉ XXI, để tồn tại và phát triển bền vững, Công ty cần phải qua tâm hơn nữa đến vấn đề chất lượng, đặc biệt là việc phát triển áp dụng một hệ thống quản lý chất lượng.

Xuất phát từ thực tế đó, trong thời gian thực tập, nghiên cứu tình hình hoạt động ở Công ty xăng dầu Hàng không, tôi xin chọn đề tài “ Một số biện pháp phát triển áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ở Công ty xăng dầu Hàng không làm luận văn tốt nghiệp của mình

Kết cấu của đề tài gồm ba phần:

Chương 1. Một số vấn đề lí luận về hệ thống quản lý chất lượng và sự cần thiết phát triển áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tại Công ty xăng dầu Hàng không.

Chương 2. Thực trạng hệ thống quản lý chất lượng ở Công ty xăng dầu Hàng không.

Chương 3. Một số biện pháp phát triển áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tại Công ty xăng dầu Hàng không.

Được sự hướng dẫn tận tình, chu đáo của Tiến sĩ Lê Công Hoa, và cử nhân Nguyễn Thành Hiếu cùng với sự nhiệt tình giúp đỡ của ban Giám đốc và các Trưởng, Phó phòng ban trong Công ty xăng dầu Hàng không đã tạo mọi điều kiện để giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này.

Tôi xin chân thành cảm ơn những sự giúp đỡ quý báu đó.

Chương I

Một số vấn đề lí luận về hệ thống

quản lý chất lượng và sự cần thiết phát triển áp dụng

hệ thống quản lý chất lượng tại Công ty xăng dầu Hàng không.

1. Thực chất và vai trò của hệ thống quản lý chất lượng trong các doanh nghiệp.

11. - Thực chất hệ thống quản lý chất lượng.

Nếu như trước đây, vấn đề chất lượng sản phẩm - dịch vụ chỉ được quan tâm ở phạm vi hẹp có tính cục bộ, nặng về những chỉ tiêu kỹ thuật mà ít quan tâm đến những chỉ tiêu văn hoá - xã hội, do đó không linh hoạt cũng như không phong phú thì ngày nay, cùng với sự hội nhập nền kinh tế Thế giới, chất lượng đã trở thành vấn đề mang tính Quốc tế và được đặt trong một hệ thống quản lý phù hợp

Theo tiêu chuẩn ISO 8402-1994, hệ thống quản lý chất lượng được định nghĩa: “ Là cơ cấu tổ chức, trách nhiệm, thủ tục, quá trình, và nguồn lực cần thiết để thực hiện quản trị chất lượng ”.

Để hiểu rõ hơn về khái niệm trên cần phải hiểu những định nghĩa có liên quan sau:

+ Chất lượng: “ Là tập hợp những đặc tính của một thực thể tạo cho thực thể đó có khả năng thoả mãn nhu cầu đã nêu ra hoặc tiềm an”^?.

Thực thể đó có thể là một sản phẩm, một tổ chức, một con người, một quá trình.

Nhu cầu đã nêu ra là nhu cầu phát biểu bằng lời, qua đó có thể nhận biết rõ. Còn nhu cầu tiềm ẩn là nhu cầu có thực nhưng không phát biểu thành lời do người ta chưa biết đến nó hoặc khó nhận biết ra nó.

Chất lượng là sự thoả mãn yêu cầu. Các yêu cầu này được thể hiện bằng các chỉ tiêu cơ, lí, hoá, theo nhu cầu chủ quan của con người. Khi nắm bắt được các nhu cầu cần biến nó thành tiêu chuẩn. Tạo được tiêu chuẩn cũng chính là doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu của khách hàng. Nhưng những tiêu chuẩn này phải luôn được thay đổi, điều chỉnh, bổ sung để phù hợp hơn và để chất lượng luôn được nâng cao.

+ Quản trị chất lượng: Là tập hợp toàn bộ các hoạt động của chức năng quản lý chung nhằm xác định chính sách chất lượng, mục tiêu, trách nhiệm và thực hiện chúng thông qua các biện pháp như: Hoạch định chất lượng, kiểm soát chất lượng, đảm bảo chất lượng, cải tiến chất lượng trong khuôn khổ hệ thống chất lượng.

Quản trị chất lượng là trách nhiệm của mọi cấp quản lý nhưmg phải được Lãnh đạo cao nhất chỉ đạo. Việc thực hiện quản lý chất lượng liên quan đến mọi thành viên trong tổ chức và khi thực hiện cần phải xét đến khía cạnh kinh tế thông qua việc tính chi phí và hiệu quả.

+ Cơ cấu tổ chức trong hệ thống quản lý chất lượng: “ Là trách nhiệm, quyền hạn và mối quan hệ được sắp xếp theo một mô hình, thông qua đó một tổ chức thực hiện chức năng của mình ”.

+ Thủ tục: là cách thức của một tổ chức để thực hiện một hành động.

+ Quá trình: là tập hợp các nguồn lực và hoạt động có liên quan với nhau để biến đầu vào thành đầu ra.

Nguồn lực bao gồm: Nhân lực, tài chính, trang thiết bị, máy móc, phương tiện kỹ thuật, phương pháp quản lý .

Trên đây là định nghĩa của những yếu tố có liên quan đến khái niệm hệ thống quản lý chất lượng theo bộ tiêu chuẩn ISO 9000 - 1994.

Còn theo bộ tiêu chuẩn Quốc tế ISO 9000 - 2000, hệ thống quản lý chất lượng được định nghĩa ngắn gọn: “Là hệ thống quản lý nhằm chỉ đạo và kiểm soát một tổ chức về mặt chất lượng ”.

Như vậy, là dù theo khái niệm năm 1994 hay 2000 thì về cơ bản, bản chất của hệ thống quản lý chất lượng vẫn không thay đổi. Thực chất, đây là một phương tiện để đảm bảo rằng sản phẩm được sản xuất trong tổ chức phù hợp với yêu cầu đặt ra. Hệ thống quản lý chất lượng phải bao quát toàn bộ hoạt động trong doanh nghiệp, nhằm đưa mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh tiến hành theo một phương thức nhất quán được kiểm soát. Xây dựng được hệ thống quản lý chất lượng trong doanh nghiệp là một việc làm có tác dụng sâu xa tới toàn bộ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hệ chất lượng phù hợp sẽ thay đổi nhiều nếp nghĩ, cách làm cũ, tạo ra một phong cách làm việc mới, thống nhất, nhịp nhàng mang lại hiệu quả cao.

Hệ thống quản lý chất lượng phải được chính doanh nghiệp xây dựng lên, bao gồm từ người Lãnh đạo cao nhất của doanh nghiệp đến Lãnh đạo các cấp và phải được toàn bộ cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp tuân thủ và thực hiện nghiêm chỉnh.

Vì thế, hệ thống quản lý chất lượng có thể coi là một phương tiện đắc lực giúp cho việc điều hành, cải tiến công việc có hiệu quả, đảm bảo cho mọi hoạt động của doanh nghiệp được thực hiện, được kiểm soát và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

12. - Cấu trúc văn bản của hệ thống quản lý chất lượng.

Một trong các yêu cầu khi áp dụng một hệ thống quản lý chất lượng là các doanh nghiệp phải xây dựng, lập và duy trì một hệ thống văn bản. Hệ thống văn bản của hệ thống quản lý chất lượng sẽ đảm bảo cho hệ thống quản lý chất lượng được thực hện nhất quán và liên tục. Hệ thống văn bản này phải phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp. Vì thế, các văn bản thường do chính những người sau này thực hiện nó trực tiếp xây dựng và soạn thảo theo phương hướng chỉ đạo thống nhất của doanh nghiệp. Các văn bản phải đáp ứng được các yêu cầu đặt ra của hệ thống quản lý chất lượng và phải có mối quan hệ hữu cơ với nhau phục vụ cho việc thực hiện đầy đủ chính sách chất lượng của doanh nghiệp.

Cấu trúc văn bản của hệ thống quản lý chất lượng là một cấu trúc hình tháp (như hình vẽ bên). Bao gồm:

Tầng một: Là sổ tay chất lượng nhằm mô tả hệ thống chất lượng và mục tiêu chất lượng.

Tầng hai: Là các quy trình, mô tả hoạt động của các quá trình trong hệ thống chất lượng.

Tầng ba: Là các quy trình chi tiết hay các hướng dẫn công việc.

Tầng bốn: Là các hồ sơ, biên bản, báo cáo, kế hoạch chất lượng .

- Sổ tay chất lượng: Là một tài liệu cơ bản của hệ thống chất lượng của doanh nghiệp, thể hiện rõ chính sách chất lượng của doanh nghiệp, định hướng hoạt động của các bộ phận có liên cũng như cách tổ chức, cách huy động các nguồn lực để đảm bảo chính sách chất lượng của doanh nghiệp được thực hiện.

Trong sổ tay chất lượng có công bố rõ chính sách chất lượng của doanh nghiệp, mục tiêu chất lượng và cam kết chất lượng của ban Lãnh đạo đối với khách hàng, những người cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho mình và toàn thể cán bộ, công nhân viên của doanh nghiệp. Sổ tay chất lượng cũng xác định rõ cơ cấu tổ chức để đảm bảo thực hiện hệ thống quản lý chất lượng, quy định rõ những chức năng, nhiệm vụ của những cán bộ chủ chốt của doanh nghiệp, vạch ra những chủ trương, chính sách cho những hoạt động để chiếm được lòng tin của khách hàng. Sổ tay chất lượng còn là một tài liệu dùng để giới thiệu với khách hàng về hệ thống đảm bảo chất lượng của doanh nghiệp, nhằm tranh thủ được tình cảm và lòng tin của khách hàng ngay từ những tiếp xúc đầu tiên. Có thể nói sổ tay chất lượng là bộ luật cơ bản của doanh nghiệp, quy định, định hướng cho mọi hoạt động của doanh nghiệp được vận hành theo một hướng thống nhất nhằm đạt được những mục tiêu chất lượng đã đề ra, mang lại hiệu quả và uy tín cho doanh nghiệp.

Đối tượng sử dụng sổ tay chất lượng là các cán bộ chủ chốt trong doanh nghiệp gồm: Lãnh đạo doanh nghiệp, Trưởng phó phòng, ban, phân xưởng. Sổ tay chất lượng còn dùng để khách hàng và các chuyên gia đánh giá hệ thống chất lượng tham khảo.

Nội dung cơ bản của sổ tay chất lượng bao gồm:

- Công bố chính sách và mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.

- Cơ cấu tổ chức, trách nhiệm và quyền hạn của các cấp.

- Đường lối, chính sách chung để vạch ra những văn bản cụ thể của hệ thống đảm bảo chất lượng.

Nội dung thứ nhất của sổ tay chất lượng: Là công bố chính sách, mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp cho khách hàng, người cung cấp và các bên liên quan khác được biết. ở đây bao gồm có triết lý kinh doanh của doanh nghiệp, phương châm của Ban Lãnh đạo đối với khách hàng và chất lượng sản phẩm. Từ đó đề ra mục tiêu mà doanh nghiệp cần đạt được trong thời gian tới nhằm định hướng cho mọi hoạt động của doanh nghiệp để thực hiện theo một hướng nhất quán.

Nội dung thứ hai của sổ tay chất lượng: Là công bố cơ cấu tổ chức để đảm bảo hệ thống đảm bảo chất lượng vận hành được trơn tru, thông suốt. Khi xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng, các doanh nghiệp thường rà soát lại tổ chức hiện hành của mình, hoặc tổ chức lại cho thích hợp nhằm thực hiện đầy đủ các nội dung của hệ thống chất lượng, tránh được sự trùng lặp lẫn nhau nhưng cũng không được để có khe hở, có nội dung không có ai làm, không có ai chịu trách nhiệm. Khi xác định cơ cấu tổ chức, các doanh nghiệp nên làm rõ mối quan hệ giữa các tổ chức, quan hệ chỉ đạo, quan hệ báo cáo, quan hệ thông tin.trạch nhiệm của từng khâu, từng chức danh, có trách nhiệm, quyền hạn gì, xin ý kiến chỉ đạo của ai, chỉ đạo ai .

Nội dung thứ ba của sổ tay chất lượng: Là vạch ra được những đường lối, chính sách chỉ đạo mọi hoạt động của doanh nghiệp. Tất cả những văn bản của hệ thống đảm bảo chất lượng như các quy trình, các bản hướng dẫn và các văn bản liên quan khác đều phải tuân thủ theo sự chỉ đạo của các đường lối, chính sách đã hướng dẫn trong sổ tay chất lượng.

Việc xây dựng hệ thống chất lượng phải do đích thân Lãnh đạo cấp cao trong doanh nghiệp chỉ đạo vì nó thể hiện mọi ý đồ, ý chí, chiến lược của doanh nghiệp, nó phải bao quát được toàn bộ hoạt động trong doanh nghiệp. Và cũng chính Lãnh đạo phải là người chỉ đạo, kiểm tra thực hiện. Trong quá trình viết sổ tay chất lượng, doanh nghiệp có thể tham khảo ý kiến của nhà các tư vấn, kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác . nhưng dù thế nào, thì nó vẫn phải đảm bảo được sự suy nghĩ, nghiêm túc của tập thể ban Lãnh đạo Công ty và phải sát với thực tế của Công ty.

13. - Vai trò của hệ thống quản lý chất lượng.

- Hệ thống chất lượng là một phần hệ thống quản trị kinh doanh của doanh nghiệp, là phương tiện cần thiết để thực hiện các các chức năng quản lý chất lượng như: Hoạch định chất lượng, tổ chức thực hiện, kiểm tra -kiểm soát chất lượng, điều chỉnh, cải tiến chất lượng.

- Là công cụ để đảm bảo sản phẩm, dịch vụ cung cấp thoả mãn khách hàng.

- Duy trì, đảm bảo thực hiện các tiêu chuẩn chất lượng đã đề ra và phát hiện các cơ hội cải tiến chất lượng.

- Đảm bảo sự kết hợp thống nhất giữa chính sách chất lượng của doanh nghiệp với chính sách của các bộ phận, làm giảm bớt các hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng, tránh được những chi phí, lãng phí không cần thiết, nhờ có việc xây dựng và áp dụng một hệ thống chất lượng phù hợp.

- Đem lại lòng tin trong nội bộ doanh nghiệp, mọi người trong doanh nghiệp tin tưởng rằng qua hệ thống chất lượng sẽ xác định được những sản phẩm ổn định về chất lượng và liên tục cải tiến, chính điều đó tạo ra sự thoả mãn về nghề nghiệp cho toàn thể cán bộ, công nhân viên trong Công ty.

- Đối với người sở hữu, thì hệ thống chất lượng sẽ tạo ra được niềm tin để đầu tư do khả năng tăng lợi nhuận và uy tín của doanh nghiệp.

14. - Yêu cầu trong xây dựng và lựa chọn hệ thống quản lý chất lượng.

- Hệ thống quản lý chất lượng phải phù hợp với sản phẩm, lĩnh vực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

- Hệ thống chất lượng phải tập trung vào các biện pháp phòng ngừa, nó phải được tập trung vào ngay từ khâu thiết kế, đảm bảo chất lượng của nguyên vật liệu cung ứng, đầu tư cho việc thực hiện các quá trình, thủ tục, các tiêu chuẩn đã đề ra.

- Hệ thống chất lượng phải có cấu trúc và được phân định rõ ràng về công dụng, chức năng, nhiệm vụ nhưng phải được phối hợp, hợp tác chặt chẽ với các bộ phận.

- Hệ thống chất lượng phải được đảm bảo được tính chất đồng bộ và tính đại diện có nghĩa là phải bao trùm được mọi bộ phận, mọi chức năng.

- Trong quá trình chính sách hệ thống quản lý chất lượng cần phải có sự tham gia của mọi bộ phận, mọi thành viên trong doanh nghiệp.

- Hệ thống quản lý chất lượng phải được linh hoạt đáp ứng được những biến động của môi trường kinh doanh (hệ thống chất lượng phải luôn luôn thích ứng với môi trường kinh doanh ).

2 - Các hệ thống quản lý chất lượng đang được triển khai và áp dụng hiện nay

21. Tổng quan về các hệ thống quản lý chất lượng đang được triển khai, áp dụng

Ngày nay, cùng với sự hội nhập kinh tế, vấn đề chất lượng đã vượt qua biên giới một Quốc gia. Cùng với nó, quá trình sản xuất và tiêu dùng đã được xã hội hoá trên bình diện Quốc tế. Vì thế mà rất nhiều hệ thống quản lý chất lượng theo các tiêu chuẩn Quốc tế đã ra đời và không ngừng phát triển. ở Việt nam, số lượng các doanh nghiệp xây dựng và áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng ngày càng tăng. Sau đây là những hệ thống chất lượng hiện đang được phổ biến triển khai, áp dụng:

- Hệ thống HACCP (Hazard Analysis and Critical Controlpoint). Đây là hệ thống quản lý chất lượng trong hệ thống các doanh nghiệp công nghiệp chế biến thức phẩm. Hệ thống này nhằm xác định và kiểm soát các điểm có nguy cơ nhiễm bẩn trong quá trình chế biến thực phẩm.

Mô hình hệ thống quản lý chất lượng này được áp dụng phù hợp với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, vừa hoặc lớn hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, chế biến thực phẩm. Đặc biệt áp dụng HACCP hiện nay là yêu cầu bắt buộc đối với các sản phẩm thuỷ sản muốn xuất khẩu sang thị trường Mĩ và EU. Hiện nay, việc áp dụng HACCP đang được một số bộ, ngành nghiên cứu tại Việt nam và là một vấn đề cấp bách mà bộ thuỷ sản đang quan tâm. Việc áp dụng HACCP là cần thiết bởi nó không chỉ nhằm mục đích an toàn vệ sinh đối với hàng hoá xuất khẩu mà còn nhằm an toàn đối với hàng hoá trong nước, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp sản xuất với sản lượng lớn.

- Hệ thống GMP( Good Mamyatturing Practices)- Thực hành sản xuất tốt trong các doanh nghiệp sản xuất dược phẩm và thực phẩm. Mục đích của nó nhằm kiểm soát tất cả các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình hình thành chất lượng từ thiết kế, xây lắp nhà xưởng, thiết bị, dụng cụ chế biến, điều kiện phục vụ.

GMP có thể được áp dụng đối với cả doanh nghiệp, nhỏ và lớn. ở Việt nam hiện nay, trong xu hướng hoà nhập với nền kinh tế Thế giới cũng rất cần nghiên cứu áp dụng hệ thống này, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp muốn xây dựng hệ thống HACCP vì GMP là điều kiện cần thiết để tiến hành việc xây dựng, áp dụng hệ thống đó.

- Hệ thống đảm bảo chất lượng QBasẹ.

Đây là mô hình do Newzeland phát triển dựa trên mô hình đảm bảo chất lượng theo ISO 9000, nhưng chỉ để áp dụng riêng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đối với các doanh nghiệp ở Việt nam, nếu việc quản lý chưa hình thành một hệ thống và chưa có đủ một điều kiện để áp dụng ISO 9000 hoặc nhu cầu về chứng chỉ ISO còn chưa cấp bách, thì có thể áp dụng mô hình quản lý Q. Base.

- Hệ thống quản lý chất lượng toàn diện TQM (Total Quality Management), Đây là cách thức tổ chức quản lý của một tổ chức, một doanh nghiệp tập trung vào chất lượng, dựa vào sự tham gia của mọi thành viên, nhằm đạt được sự thành công lâu dài nhờ việc thoả mãn khách hàng và đem lại lợi ích cho các thành viên của tổ chức và xã hội

Đây là một phương thức quản trị hữu hiệu, được thiết lập và hoàn thiện trong các doanh nghiệp Nhật Bản. Hiện nay ở Việt nam, TQM rất cần cho các doanh nghiệp để họ nâng cao trình độ quản lý chất lượng còn thấp kém của mình. TQM nếu được áp dụng đúng đắn sẽ tạo ra được nội lực thúc đẩy mạnh mẽ việc cải tiến liên tục chất lượng sản phẩm thoả mãn khách hàng. Trong khi không dễ dàng gì để được nhận chứng chỉ ISO 9000 thì các doanh nghiệp Việt nam vẫn có khả năng áp dụng được TQM vì ISO 9000 chỉ có một mức độ còn TQM thì có nhiều mức độ khác nhau, mặt khác mô hình quản lý này lại không đòi hỏi các doanh nghiệp phải có là trình độ cao, điều này sẽ rất thuận lợi cho các doanh nghiệp có trình độ còn yếu kém như các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.

Đặc biệt, bên cạnh những hệ thống quản lý chất lượng đã nêu ở trên, hệ thống quản lý chất lượng theo bộ tiêu chuẩn ISO 9000 đang được áp dụng rất rộng rãi hiện nay. Sự ra đời của nó đã tạo một bước ngoặt trong hoạt động tiêu chuẩn hoá và chất lượng trên Thế giới nhờ nội dung thiết thực và sự hưởng ứng nhanh chóng của nhiều nước. Có thể coi, đây là bộ tiêu chuẩn Quốc tế có tốc độ phổ biến, áp dụng cao nhất, đạt được kết quả chung rộng lớn nhất. Qua hai lần soát xét, sửa đổi năm 1994 và 2000, bộ tiêu chuẩn càng được hoàn thiện hơn. Trong bộ ISO 9000: 2000, tiêu chuẩn ISO 9001 được các doanh nghiệp quan tâm nhất. Hiện nay, số lượng các doanh nghiệp Việt Nam xây dựng và phát triển áp dụng tiêu chuẩn này ngày càng nhiều. Công ty Xăng dầu Hàng không cũng đang tiến hành xây dựng triển khai hệ thống quản lý chất lượng của mình theo tiêu chuẩn ISO 9001-2000. Đây là tiêu chuẩn có rất nhiều chức năng: Có thể dùng để quản lý chất lượng nội bộ Công ty dùng để kí kết hợp đồng trong quan hệ mua bán hoặc được dùng để nhận cấp chứng chỉ của bên thứ ba.

Những vấn đề cơ bản về bộ ISO9000 và tiêu chuẩn 9001-2000 sẽ trình bày cụ thể hơn ở phần sau:

22. Những vấn đề cơ bản về bộ tiêu chuẩn ISO 9000

22.1. Sự hình thành và phát triển của ISO9000.

ISO (Internationnal organization for Stanđarization) - Là tổ chức Quốc tế về tiêu chuẩn hoá, với nhiệm vụ cơ bản là thúc đẩy sự phát triển của vấn đề tiêu chuẩn hoá và các hoạt động có liên quan.

Năm 1979 tổ chức ISO nghiên cứu bộ BS 5750 và gần 10 năm sau, năm 1987 bộ tiêu chuẩn ISO 9000 lần đầu tiên được công bọTừ^' khi ra đời cho đến nay bộ tiêu chuẩn ISO 9000 đã trải qua 2 lần soát xét là năm 1994 và năm 2000. Mỗi lần soát xét sửa đổi nội dung bộ tiêu chuẩn cũng có nhiều thay đổi và phù hợp với từng giai đoạn phát triển hơn, cụ thể :

Năm 1987 bộ tiêu chuẩn ISO 9000 lần đầu ban hành gồm 5 tiêu chuẩn chính ISO9000-1987, ISO9001-1987, ISO9002-1987, ISO9003-1987,ISO9004-1987.

Trong đó :

-Tiêu chuẩn ISO9000-1987: Hướng dẫn lựa chọn và sử dụng các tiêu chuẩn về quản lý chất lượng.

-Tiêu chuẩn ISO9001-1987: Là mô hình đảm bảo chất lượng trong thiết kế triển khai sản xuất, lắp đặt và dịch vụ.

-Tiêu chuẩn ISO9002-1987: Là mô hình đảm bảo chất lượng trong khâu sản xuất và lắp đặt.

-Tiêu chuẩn ISO9003-1987: Là mô hình đảm bảo chất lượng trong kiểm tra và thử nghiệm cuối cùng.

-Tiêu chuẩn ISO9004-1987: Là mô hình hướng dẫn chung về quản lý chất lượng các yếu tố của hệ thống chất lượng.

Năm 1994 Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 được soát xét lần một, nội dung đã có những sửa đổi sau:

Từ tiêu chuẩn ISO 9000-1987 cũ xuất hiện thêm các hệ tiêu chuẩn con ISO90001., ISO90002., ISO90003., ISO90004.Trọng đó :

- ISO 90001. thay thế cho ISO 9000 - 1987

- ISO 90002. Tiêu chuẩn hướng dẫn áp dụng các tiêu chuẩn ISO9001, SO9002, ISO9003.

- ISO 90003. Hướng dẫn áp dụng ISO 9001 phần mềm.

- ISO90004. Hướng dẫn quản lý đảm bảo độ tin cậy.

Từ tiêu chuẩn ISO 9004 cũ chuyển thành các tiêu chuẩn con ISO90041., ISO90042., ISO90043., ISO90044

Trong đó :

ISO 90041.: Tiêu chuẩn hướng dẫn chung về quản lý chất lượng và yếu tố của hệ thống chất lượng.

ISO 90042.: Tiêu chuẩn hướng dẫn về dịch vụ.

ISO 90043.: Tiêu chuẩn hướng dẫn về vật liệu chế biến.

ISO 90044:Tiệu chuẩn hướng dẫn về cải tiến chất lượng