MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tính đến cuối năm 2007, cả nước có trên 9.500 dự án đầu tư nước ngoài được cấp giấy phép đầu tư với vốn đăng ký trên 98 tỷ USD. Cũng như các nước đang phát triển trên thế giới, Việt Nam cũng trải qua hai làn sóng nước ngoài đổ vào. Làn sóng thứ nhất khởi đầu từ những năm đầu của thời kỳ đổi mới, khi Quốc hội khoá VIII thông qua Luật đầu tư nước ngoài, tạo cơ sở pháp lý cho thu hút đầu tư nước ngoài, đạt đỉnh cao vào năm 1996, sau đó giảm dần vì chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính Đông Á 1997 – 1998. Làn sóng thứ hai bắt đầu từ năm 2000, tăng mạnh vào năm 2006 và đặc biệt là năm 2007, khi vốn FDI đăng ký đạt kỷ lục ở mức 20,3 tỷ USD.

Ngoài vốn FDI, ODA, kiều hối, dòng vốn đầu tư gián tiếp (FPI) vào Việt Nam đã được cải thiện, số lượng và quy mô hoạt động của các quỹ đầu tư nước ngoài tại Việt Nam tăng đáng kể.

Đây là nguồn vốn quan trọng có tác dụng tăng tổng lượng vốn cần thiết cho Việt Nam phát triển, trực tiếp thúc đẩy thị trường chứng khoán và tạo ra sự hấp dẫn cổ phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên tác động tiêu cực của nó tới nền kinh tế lại rất lớn, không chỉ dừng ở khả năng mua bán, sáp nhập, thôn tính doanh nghiệp, tăng hoạt động đầu cơ mà có thể gây đổ vỡ thị trường tài chính nếu nhà đầu tư đồng loạt rút vốn. Vì vậy Việt Nam cần đến những biện pháp để kiểm soát dòng vốn vào và ngăn ngừa sự đảo ngược của dòng vốn này.

2. Mục tiêu của đề tài

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nhằm phân tích thực trạng vốn đầu tư gián tiếp trong những năm qua trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Trên cơ sở những tác động và hậu quả của dòng vốn này, đề tài sẽ đề xuất những giải pháp hoàn thiện hơn cho việc kiểm soát dòng vốn FPI trên TTCK Việt Nam.

3. Hệ thống phương pháp nghiên cứu

Đề tài sử dụng các phương pháp thống kê, kế thừa có chọn lọc đồng thời vận dụng cơ sở lý luận để tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng FPI cũng như những giải pháp thiết thực nhằm kiểm soát dòng vốn này trên TTCK Việt Nam thời kỳ hậu WTO.

4. Kết cấu đề tài

Đề tài gồm có 3 chương chính:

• Chương 1: Tổng quan về dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam

• Chương 2: Thực trạng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam

• Chương 3: Giải pháp kiểm soát dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài thông qua thị trường chứng khoán Việt Nam.

KẾT LUẬN

Dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài đang đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển của Thị trường chứng khoán Việt Nam, tuy nhiên nó là con dao hai lưỡi đối với nền kinh tế, nhất là đối với các nền kinh tế đang phát triển, nơi cơ chế quản lý các dòng vốn còn hạn chế. Ngoài những lợi ích hữu hình mà dòng vốn FPI mang lại thông qua việc đáp ứng được bài toán nan giải về nhu cầu vốn cho tăng trưởng và làm thay đổi cách thức phân bổ vốn cho nền kinh tế vốn dĩ chỉ dựa vào khu vực nhà nước, vốn FPI còn mang lại những lợi ích gián tiếp vô cùng to lớn, bao gồm: thị trường tài chính, các định chế tài chính, trình độ quản lý công ty và khả năng quản lý quốc gia, tất cả đều mạnh lên và điều này sẽ giúp hoàn thiện khả năng điều hành kinh tế vĩ mô. Các lợi ích gián tiếp như thế có thể không nhìn thấy ngay nhưng lại có tác dụng trong dài hạn, làm chất xúc tác cho tăng trưởng bền vững.

Nhu cầu vốn đầu tư giai đoạn 2006 – 2010 quá khổng lồ (140 – 150 tỷ đô la Mỹ), nếu không tìm ra những giải pháp đột phá và một hướng đi sáng tạo, nền kinh tế sẽ khó lòng tăng tốc để bước vào sân chơi toàn cầu.

Dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam từ năm 2007 đã tăng đột biến, so với quy mô của nền kinh tế thì FPI của Việt Nam trong năm 2007 là khá cao. Vì vậy, mặc dù chưa đặt vấn đề hạn chế dòng vốn đầu tư gián tiếp tại thời điểm hiện nay, nhưng cần có biện pháp kiểm soát dòng vốn đầu tư gián tiếp.

Kiểm soát vốn suy cho cùng cũng dẫn đến những cái giá nhất định do sẽ làm chậm lại tiến trình thu hút dòng vốn FPI. Nhưng nếu ta có cái nhìn mới về lợi ích của dòng vốn này, sẽ có giải pháp mang tính đột phá thực sự.