Đề tài:

Hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN Việt Nam

và tác động tới ổn định hệ thống tài chính"

Trong thời từ nay đến 2010, nền kinh tế nước ta sẽ phát triển theo hướng ngày càng hội nhập nền kinh tế khu vực và toàn cầu hoá, do đó, hệ thống ngân hang Việt Nam cũng đứng trước yêu cầu hội nhập vào cộng đồng tài chính khu vực và quốc tế. Thật vậy, quá trình hội nhập toàn cầu hoá kéo theo sự mở rộng hoạt động thương mại và đầu tư kể cả chiều rộng và chiều sâu, vì vậy xuất hiện nhu cầu tài trợ thương mại và phân bổ vốn đầu tư cho các khhu vực kinh tế tham gia vào thương mại và đầu tư quốc tế, và chính ngành ngân hang chứ không phải ngành kinh tế nào khác đảm nhận vai trò này.

Những cam kết quốc tế về lộ trình mở cửa thị truờng tài chính, dịch vụ ngân hang mà Việt Nam đã ký kết tham gia các hiệp định song phương, đa phưong có hiệu lực như hiện nay, thị trưòng tài chính Việt Nam đã mở cửa với các mức độ khác nhau từ năm 2006 đối với các nước thuộc khối ASEAN, từ năm 2008 theo hiệp định thưong mại Việt Nam – Hoa Kỳ, và tiếp theo là thực hiện những cam kết theo yêu cầu của WTO..

Quá trình hội nhập nói trên tất yếu dẫn đến những thuận lợi cũng như khó khăn, thách thức trong việc thực hiên chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ, tín dụng của ngân hàng nhà nước(NHNN) nói chung, và hoạt động thanh tra và giám sát nói riêng. Nổi bật là vấn đề đổi mới tổ chức và hoạt động cảu thanh tra sao cho hoạt động có hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Hiệu quả của công tác thanh tra, giám sát các TCTD giữ vai trò quan trọng đối với sức mạnh của một nền kinh tế, trong đó hệ thống ngân hang đóng vai trò trung gian thanh toán, huy động và phân bổ các nguồn vốn. Nhiệm vụ hang đầu của thanh tra ngân hang là đảm bảo các hoạt động ngân hang diễn ra an toàn và vững chắc do lĩnh vực ngân hang chịu tác động rất lớn của rủi ro trong quá trình hoạt động kinh doanh. Đối với bất kỳ quốc gia nào, hệ thống TTNH vững mạnh và hiệu qủa cùng với các chính sách kinh tế vĩ mô phù hợp là những yếu tố then chốt để có được sự ổn định tài chính. Mặc dù chí phí cho TTNH và hoạt động của nó rất cao nhưng cái giá phải trả cho sự buồndg lỏng công tác thanh tra, giám sát còn cao hơn rất nhiều.

1. Tổng quan về thanh tra Ngân hàng.

1.1. Khái niệm.

Hoạt động thanh tra là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước, là một trong ba yếu tố cấu thành nên sự lãnh đạo, quản lý đó là:Ban hành quyết định, tổ chức thực hiện quyết định; và thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quyết định. Thực chất thanh tra là việc xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét và kết luận phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa xử lý các vi phạm, góp phần thúc đẩy hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế nhà nước, bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức và công dân, bảo vệ lợi ích quốc gia.

Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra chuyên về một ngành nào đó.Khoản 1, điều 50 luật NHNN Việt Nam quy định: TTNN là thanh tra nhà nước chuyên ngành về ngân hang, được tổ chức thành hệ thống bộ máy NHNN. Mục đích của thanh tra ngân hang là nhằm góp phần đảm bảo an toàn các tổ chức tín dụng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, phục vụ việc thực thi chính sách tiên tệ quốc gia.

1.2. Đ ối tượng của thanh tra Ngân hàng bao gồm:

1.2.1. Tổ chức và hoạt động của tổ chức tín dụng:

- Các tổ chức tín dụng nhà nước (bao gồm: Ngân hàng thương mại, Ngân hàng phát triển, Ngân hàng Đầu tư, Ngân hàng chính sách và tổ chức tín dụng phi ngân hàng);

- Các tổ chức tín dụng cổ phần của nhà nước và nhân dân (gồm: Ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng phi ngân hàng);

- Các tổ chức tín dụng nước ngoài được phép hoạt động tại Việt Nam (gồm: tổ chức tín dụng liên doanh; tổ chức tín dụng phi ngân hàng 100% vốn nước ngoài, chi nhánh của ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, văn phòng đại diện của Tổ chức tín dụng nước ngoài đặt tại Việt Nam);

- Các tổ chức tín dụng hợp tác;

1.2.2. Hoạt động ngân hàng của các tổ chức không phải là tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép.

1.2.3. Các cơ quan Nhà nước, các tổ chức kinh tế xã hội và cá nhân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiền tệ, tín dụng và hoạt động ngân hàng.

1.3. Nội dung hoạt động của Thanh tra ngân hàng:

+ Thực hiện giám sát thường xuyên việc thực hiện các quy chế an toàn trong hoạt động của các tổ chức tín dụng bằng phương pháp giám sát từ xa theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

+ Tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra, phúc tra trong việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng, việc thực hiện các quy định trong giấy phép hoạt động ngân hàng đối với các đối tượng quy định tại điểm 2 của Thông tư này và theo quy định của pháp luật về thanh tra.

+ Thẩm tra, xác minh, kết luận, kiến nghị việc giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của Luật khiếu nại, tố cáo liên quan đến tổ chức và hoạt động ngân hàng; tham mưu, giúp Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng trong ngành ngân hàng.

+ Phát hiện ngăn chặn và xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền; kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng.